Türkiye her yıl 5 milyar dolar dolayında ilaç ithal ediyor. İlaç ithalatını, dolayısıyla cari açığı azaltmak amacıyla bir süredir önemli adımlar atılıyor. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın geçen yıl açıkladığı Yeni Ekonomi Programı’nda (YEP) da cari açığın düşürülmesi amacıyla ilaç sektörü öncelikli yatırım alanı olarak belirlendi.

Yerli ilaç sektörü, yaygın hastalıkların tedavisinde kullanılan bazı ilaçların biyobenzerini Türkiye’de üretmek üzere fabrika yatırımlarına başladı. Ancak, yerli üreticilerin bu girişimleri, bazı yabancı ilaç firmalarını rahatsız etti. Örneğin, Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastanelerin iki yıllık ihtiyacı için bazı kanser ve iltihaplı romatizma (romatoid artrit) tedavisinde kullanılan ilaçların alımıyla ilgili açılan ihaleye, iki yerli firma da katıldı. Yabancı bir ilaç firması, aynı etken maddeye sahip biyobenzer ilaçları üretecek firmalar karşısında, aşırı fiyat kırdı. Aynı firma daha önceki ihalelerde verdiği fiyatlarda 3’te 2’ye varan oranlarda indirim yaptı. Önceki ihalede 675.97 TL olan ilacın fiyatını 218.16 liraya; 2533.07 TL olan ilacın fiyatını 1006.00 liraya, 1436.10 TL olan ilacın fiyatını da 480.06 liraya düşürdü.

Yerli ilaç firmaları, üniversite hastanelerinin açtığı ihalelerde de benzer durumla karşılaştı. Yabancı firmanın, geçici zararı göze alarak aşırı fiyat kırması nedeniyle yerli firmalar bazı ihalelere katılmadı. Yabancı şirket, yerli firmaların katılmadığı ihalelerde ise fiyatı yeniden artırma yoluna gitti.

ÜNİVERSİTELERDE FARKLI UYGULAMA

Rituximab etken maddesinin kullanıldığı ilacın 100 miligramlık olanı sadece kanser tedavisinde, 500 miligramlık olanı ise hem kanser tedavisinde hem de iltihaplı romatizma hastalıklarında kullanılıyor. Yerli firmalar bu etken maddeli ilacın kanser tedavisinde kullanılması için ruhsat aldı, ancak romatoid artrit tedavisinde kullanılması için Sağlık Bakanlığı’na yapılan ruhsat başvurusu henüz sonuçlanmadı.

Bazı üniversite hastaneleri rituximab etken maddeli ilaç alacakları zaman kanser tedavisi için ayrı, romatoid artrit tedavisi için ayrı ihale açıyor. Böylece yerli ilaç firmaları en azından kanser tedavisinde kullanılan ilaç ihalesine katılabiliyor.

Bazı üniversite hastaneleri ise kanser tedavisinde kullanacakları ilaç ihalesi açarken şartnameye, romatoid artrit ruhsatı olması koşulunu da koyuyor. Bazı üniversite hastaneleri ise Sağlık Bakanlığı’nın kanser ruhsatını da yeterli görmeyip, ABD’nin FDA ve Avrupa Birliği’nin EMA kuruluşlarından da ruhsatlı olma şartını arıyor. Bu durumda ise yerli ilaç firmaları ihaleye katılamıyor.

MALİYE'YE ŞİKAYET ETTİLER

Yerli ilaç firmalarının temsilcileri, yabancı ilaç firmasının yarattığı öldürücü rekabet ve üniversite hastanelerinin farklı uygulamalarının kamu zararına yol açtığı gerekçesiyle Hazine ve Maliye Bakanlığı’na şikayette bulundu. Yerli üreticiler, şikayet dilekçesine, üniversite hastanelerinin ihalelerinde oluşan ve kamu zararına yol açan fiyat farklarını da delil olarak eklediler.

SGK GEÇEN YIL İLACA 31 MİLYAR TL ÖDEDİ

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) sağlık harcamaları geçen yıl 2017’ye göre 13.9 milyar lira (yüzde 18) artışla 77.7 milyardan 91.6 milyar liraya yükseldi. 2018 yılındaki sağlık harcamalarının 31 milyar lirası ilaç harcamalarından oluştu. Kurumun 2017 yılında 25.2 milyar lira olan ilaç harcamaları 2018 yılında yüzde 23 oranında artış kaydetti.

Gerek Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastanelerin, gerekse üniversite hastanelerinin ilaç giderleri, doğrudan SGK’ya yansıyor.