Sedat YILMAZ

Türkiye’nin gelecek yıl sektörel projeksiyonları açısından nasıl bir yol haritası çizeceği konusunu İMSAD’ın geleneksel yıllık toplantılarında değerlendiren uzmanlar, dış ticarette ihracatla büyümede daha farklı modellerle yürünmesi gerektiğine dair mesajlar verdiler.

Türkiye İnşaat Malzemecileri Sanayicileri Derneği’nin (İMSAD) geleneksel hale gelen yılın son toplantısı İstanbul Sanayi Odası (İSO) konferans salonunda gerçekleştirildi. “Fırtınalı Havada Yeni Yollar” başlıklı toplantıda açılış konuşmasını Türkiye İMSAD Başkanı Ferdi Erdoğan yaptı.

Ekonominin 2019 itibariyle biraz daha net bir görüntü sergilediğini, genel ekonominin sürükleyicisi durumundaki inşaatta da bir kıpırdanma olduğunu ve yeniden 2010’lu yıllara döndüklerini söyledi. İnşaat malzemecilerinin bu yıl 20 milyar dolarlık bir ihracat gerçekleştirdiklerini ve gelecek yılki hedefin 23 milyar dolar civarında olacağını dile getiren Erdoğan, asıl konunun Türkiye’nin ihracatında istenen atağın gerçekleştirilememesi olduğunu belirtti.

Şu anda kendi sektörlerinin 20’li milyar dolarla sınırlı kaldığını, aynı şekilde Türkiye ihracatının da 180 milyar dolar civarında tıkandığını ve orta gelir tuzağının bir türlü aşılamadığını belirten Ferdi Erdoğan, ihracat bölgeleri ve ürünlerinde farklılaşmanın öneminden bahsetti.

Yeni yollar bulabilecek miyiz?

Erdoğan, Çin’e 2 milyar dolarlık ihracata karşılık 20 milyar doların üzerinde ithalat yapan Türkiye’nin ihracat kalemlerinde farklılaşmak için rekabette 62, inovasyonda 49’uncu ülke durumunu iyi değerlendirmesi ve 8 milyar dolar civarında olan Ar-Ge harcamalarını daha yükseltmesi gerektiğini kaydetti.

Türkiye’nin “Biz nerede ve nasıl büyüyeceğiz? Hangi sektörlere ağırlık vereceğiz? Fırtınalı havada yeni yollar bulabilecek miyiz?” sorularını sorması gerektiğini belirten İMSAD Başkanı Erdoğan, “Şu anda yapılabilecek en iyi işin ülkenin üretim ve ihracatta başarı olduğu sektörlere eğilmesidir. Ayrıca miktar arttığı halde ihracatta değerin artmaması da araştırılmalıdır” dedi.

İhracatı artırmada kuşak ve yol projesini iyi değerlendirmesi gerektiğini, Çin batıya trenle mal taşırken Türkiye’nin geri dönecek trene ne tür mal koyacağını bugünden hesap etmesi gerektiğini vurgulayan Erdoğan, Çin’in söz konusu noktada tehdit olmaktan çıkarılıp fırsata dönüştürülmesinin lüzumuna işaret etti.

Türkiye’nin Asya Pasifik’in yanında asıl bakması gereken bölgelerden birinin 1,9 trilyon dolarlık Afrika pazarı olduğuna dikkat çeken Erdoğan, “Bölgeden 7 milyar dolarlık ithalatımız var. Buna karşılık 14 milyar dolarlık da ihracatımız var. Buna benzer verimli bölgelerin değerlendirilmesi lazım” diye konuştu.

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Konferans Salonu’nda düzenlenen “Fırtınalı Havada Yeni Yollar” konulu Türkiye İMSAD toplantısına (sağdan) Türk Eximbank Genel Müdür Yardımcısı Enis Gültekin, Türkiye İMSAD Ekonomi Danışmanı Dr. Can Fuat Gürlesel, Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Altay Atlı ve Türkiye İMSAD Başkanı Ferdi Erdoğan konuşmacı olarak katıldı.

Rüzgar Asya Pasifik’ten esiyor

Çin’in yıllardır dünyada ekonominin merkezinde olduğuna dikkat çeken Koç Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Görevlisi Dr. Altay Atlı da, Türkiye’ye yönelik fırtınanın en çok Asya Pasifik’ten estiğini söyledi. Çin’in artık düşük maliyetli üretim yapan bir ülke statüsünden çıktığını ve zenginleştiğini belirten Dr. Altay Atlı, Çin’de bir işçi maliyetinin Hindistan’dan 4, Vietnam ve Endonezya’dan 3 katı yüksek olduğunu hatırlattı.

Çin’in üretim maliyetleri açısından ABD’ye giderek yaklaştığını ifade eden Dr. Atlı, “ABD Başkanı Donald Trump da ABD’li üreticileri ülkesine bundan dolayı çağırıyor. Burada düşük maliyet yerini yüksek maliyetlere bırakmış. Zira Çin’in teknolojiyi her açıdan artırarak, katma değerli ürünleriyle dünya lideri olma hedefi var” diye konuştu.

Japonya’nın ise Asya’da gelişme noktasında Çin’e göre biraz daha geri kaldığı, nüfusunun yaşlandığı ve kadınların Ortadoğu’dan daha fazla şekilde iş ortamında olmadığını kaydetti. Asya Pasifik’in dikkat çeken ülkesi Hindistan olduğunu ifade eden Dr. Atlı, “Yeni konjonktürde Hindistan farklı bir noktaya kendini taşıyor. Hindistan hükümeti ‘Gel beraber üretelim, birlikte yapalım’ diyerek yeni bir imalat sektörü oluşturmaya çalışıyor. Bu durum da Hindistan’ı Çin’in ekonomik gücüne yaklaştırma hedefini taşıyor” dedi.

ABD/Çin ticaret anlaşmasının memnuniyetle karşılanmasına karşılık henüz ortada bir imzanın olmadığını ve yeni risklere gebe olduğunu belirten Dr. Atlı, küresel durgunluk ve ihracat konusunda söz konusu durumun hala risk unsuru olmaya devam ettiğini kaydetti. Dr. Atlı, ABD’nin bölgede Hong Kong ve Uygur meselesiyle uğraşmak zorunda kaldığını, bölgede konjonktürün değişmesi durumunda ticarette de yönün değişeceğini anlattı.

Doğudan ve batıya uzanan yeni demiryolu İpekyolu’nun henüz rantabıl hale gelmediğini, asıl hattın ise kuzeyden açılacak demiryolu hattı olduğunu hatırlatan Dr. Atlı, Türkiye’nin limanlarında yenilemeler yapmaları gerektiğini ve yeni yabancı yatırımlarını Çin’den çekebileceğini kaydetti. Dr. Atlı, Türkiye dahil dünyanın Çin’in yeni normali olan teknolojik gelişimine adapte olmak zorunda olduğunu ifade etti.

Düzelme 2020’nin 3. çeyreğinde

Türk Eximbank Genel Müdür Yardımcısı Enis Gültekin ise Türkiye’de ihracatın en büyük destekçisi olarak yollarına devam ettiğini ve 2020 yılı için de farklı modellerin devreye girebileceğini söyledi. Gültekin geçen yıl ihracata 42 milyar dolar destek veren Türk Eximbank’ın 2019 yılı sonu itibariyle 48,5 milyar dolara çıktığını kaydetti. Gültekin, Eximbank’ın gelecek yıl katma değerli ürün ihracatına destek olacağını da sözlerine ekledi.

Toplantının moderatörlüğünü yapan Türkiye İMSAD Ekonomi Danışmanı Dr. Can Fuat Gürlesel ise negatif faiz ortamında küresel para likiditesinin bollaştığını, ancak paranın gelişen ülkelere hemen akacak gibi bir durum olmadığını belirtti. Türkiye’de işlerin talep yetersizliği ve finansman sorunu sebebiyle iyi gitmediğini, ekonomideki çıkış için talebin desteklenmesi ve yeni finans kaynaklarının oluşturulmasının gereğine işaret eden Dr. Can Fuat Gürlesel, olumsuz jeopolitik gelişmeler olmazsa, Türkiye ekonomisinin 2020 üçüncü çeyreğinden itibaren istenen yola girebileceğini ifade etti.