Zorlanmamızda küresel pazarlarda talebin iki yıldır yavaş seyretmesinin elbette etkisi var. Ama asıl sorun ülkemizde maliyetlerle kur arasındaki makasın açılmasından kaynaklanıyor. Girdi maliyetlerindeki yüksek artışlara rağmen döviz kurunun yatay seyri nedeniyle fiyat tutturmakta zorlanıyoruz. Öyle ki üretim maliyetlerinde dolar bazında Asya’daki rakiplerimize göre yüzde 40-50, Avrupa’daki bazı ülkelere göre yüzde 15-20 daha pahalıyız. Dolayısıyla rekabet gücümüzü kaybettik. 2023’ü 2022’ye göre yüzde 9,2 ekside, 19,3 milyar dolar ihracatla kapatmıştık. Daralma bu yıl da devam ediyor. Ocak-Kasım dönemini 16,7 milyar dolarlık ihracatla tamamladık. Geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6,4 eksideyiz. Önümüzde bir ay kaldı. 2024’ü ancak 18 milyar doların biraz üstünde tamamlayabileceğimizi öngörüyoruz. 

Hazır giyim ve konfeksiyonda en çok ihracat yaptığımız ülkeler arasında Almanya yine ilk sırada yer alyor. Almanya’yı Hollanda, İspanya, İngiltere ve Fransa izliyor. Bu yıl, ilk beşteki ülkelerden sadece Hollanda’ya ihracatımızı artırabilirken, diğerlerinde eksideyiz. 

İhracatımızdaki daralmaya paralel birçok firma üretimi durdurmak zorunda kaldı. Küçülerek bu dönemi bir şekilde atlatmaya çalışan firmalarımız var. Dolayısıyla bu durum istihdama olumsuz yansıyor. 2022’nin sonunda 738 bini aşan istihdamımız, 2023 sonunda 647 bine, Eylül 2024’te ise 591 bine geriledi. Bu, 19 ayda 147 bin istihdam kaybı anlamına geliyor. 

Mevcut gidişata baktığımızda 2025’in ilk yarısının da zor geçeceğini söylemek durumundayım. Toparlanma için kısa vadede iki konuda adım atılması gerekiyor. Öncelikle döviz kuru girdi maliyetlerine paralel hareket etmeli. Ayrıca hammadde ithalatında uygulanan ilave vergilerin ve referans fiyatın gözden geçirilmesi gerekiyor. Öte yandan, hazır giyim ve konfeksiyonun da aralarında bulunduğu emek yoğun sektörler için istihdam teşvik ve desteklerinin artırılmasının da önemli olduğunu değerlendiriyoruz. Aksi takdirde 2025’teki hazır giyim ve konfeksiyon ihracatımız da arzu ettiğimiz düzeylere ulaşamayacak. Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sektör Kurulumuzda yaptığımız değerlendirmelerin ışığında iyimser senaryoda 2025 ihracatımızın 19 milyar dolar civarında gerçekleşeceğini öngörüyoruz.