Bugüne kadar Yeryüzünde yaşamış 23 medeniyetin 13 tanesine ev sahipliği yapmış olan Hatay ilimiz, dünyada EXPO ve gastronomi unvanlarını alan tek şehirdir. UNESCO tarafından 26. Gastronomi Şehri ilan edilmesinden sonra EXPO21’in de Hatay’da yapılacak olması, ilin gelişimi ve turizmi açısından çok değerlidir. Gastronomi açısından çok zengin olan Hatay’ın bölgede yetişen tıbbi, aromatik ve endemik bitkilerin EXPO ile dünyaya açılacak olması da Gastronomi Turizmi açısından da fevkalade bir değer taşımaktadır. Burada yaşayan 13 medeniyet aynı zamanda kendi zenginliğini de bu topraklara bırakmıştır. İşte EXPO21 bu değerlerin dünyayla paylaşılmasına bir fırsat oluşturacaktır.  Turizm potansiyeli olan değerler, kültürel zenginlikler ve gastronomik lezzetler bu vesile dünya ile buluşacak ve her yerinden tarih fışkıran, birçok ilki bünyesinde barındıran bu şehir dünya sahnesinde hakkettiği yerini bulacaktır.

Geçen hafta Salı günü Hatay Büyükşehir Belediye başkanı Doç. Dr. Lütfü Savaş ile birlikteydik.  Neredeyse ekibi ve kendisi İstanbul’a çıkarma yapmıştı denebilir. Hotel Swissôtel The Bosphorus – Istanbul’da yapılan toplantıda Başkan 2021 yılında Hatay’da gerçekleşecek olan EXPO’yu ve Hatay’ın UNESCO tarafından Gastronomi Şehri ilan edilmesinin hikâyesini anlattı. Başkan Savaş, Hatay’ın sahip olduğu güzellikleri ve neden Expo21 Hatay olduğunu detaylarıyla bizlerle paylaştı. Bir gün sonra da Hatay Dayanışma derneğinde EXPO21 koordinatörü ve Hatay Büyükşehir Belediye Başkan Danışmanı Ömer Faruk Çelebi ile yine EXPO21 hakkında bir toplantı yaptık. Toplantıda bir grup gazeteci ile birlikte Gastronomi Turizmi Derneği başkanı Gürkan Boztepe ve ekibi de vardı. 

Kadim şehir Hatay’ın sahip olduğu zenginlikleri tüm dünya ile paylaşmak için çaba harcadıklarını ve bu çabaların sonucunda EXPO’yu 2017 yılında şehre kazandırdıklarını ifade eden Başkan Savaş, “O tarihten itibaren tüm arkadaşlarımız dersine çok iyi çalıştı. EXPO için ihalelerimizi tamamladık. İskenderun’daki kısmın 6-7 ayda bitmesini planlıyoruz. Dünya mutfağını İskenderun’a taşımayı hedefliyoruz. İskenderun’u gastronomi merkezi yapmayı planlıyoruz. UNESCO tarafından gastronomi şehri seçilen tüm illeri bekliyoruz. Şehrimiz İpek Yolu üzerinde yer alıyor. Bu yüzden Çin’e kadar uzanan İpek Yolu üzerindeki tüm ülkeleri de bekliyoruz. Antakya ve Defne’nin üst kısmındaki bölgede Hatay yemeklerini ön plana çıkartacağız. Bu alanlarda kültür sanat etkinliklerimiz de olacak. Bizans dönemine ait önemli bir şapeli bulduk ve bunu da EXPO alanında sergileyeceğiz. Bilim, kültür, sanat, eğitim, eğlence ve botanik konusunda kalıcı bir alan hazırlıyoruz. EXPO 6 ay sonra kapanacak bir yer değil. Bu alana 3 bin 500 kişilik bir amfi tiyatro yapacağız. Amfi tiyatroda önemli sanatçıları izleyeceğiz. İskenderun’da aynı şekilde 175 dönüm arazi içerisinde spor kompleksi de yapacağız. Faaliyetlerimiz ileriye yönelik umut veren sportif ve kültürel faaliyetler” dedi. Toplantının sonunda Başkan Savaş basın mensuplarına künefe ikram etti. 

Hatay EXPO21 İçin Hazırlık Çalışmalarını Maddeler Halinde Sıralarsak 

EXPO21 Hatay 2021 yılının nisan ayında başlayacak olup altı ay süreyle 2,5 Milyon ziyaretçi ağırlamayı planlamaktadır. 

Dünyada Unesco yaratıcı şehirler ağına üye olan 36 kent davet edilerek EXPO21 Hatay’da yer almaları sağlanacak.

Bu organizasyonun ana teması ve ürün modeli “Kültürle Pazarlama” olacaktır. Medeniyetler kenti Hatay’da üretilen, satılan her ürünün bir hikâyesi olacak. Bu ürünü asıl sattıran onun o kültürü ve hikâyesi olacak.  Ek teması var oda “Medeniyetler Bahçesi” olacak.

EXPO21 Hatay fuar alanları iki adet olacak. Birincisi EXPO'nun ana alanı Antakya Defne’nin üst kısmında Kisecik diye adlandırılan bölgede olacak. Konsepti doğa ve üretim olacak. Antakya Kisecik’te olan bu alanlardan 225 dönümü EXPO alanı, 100 dönüm fidanlık, 60 dönüm tıbbi aromatik park olacak. İkinci alan ise iskenderun Arsuz arasındaki Karaağaç’ta olacak, konsepti ise gençlik ve uluslararası olacak.

Hatay EXPO21 sayesinde süs ve bahçe bitkileri sektörünü canlandırıp dünyadaki pastadan bir pay almak istiyor. Dünya Fidancılık dış ve iç mekan süs bitkileri sektörünün yıllık cirosu 70 milyar € civarındadır. Bu sektörde, çalılar, mevsimlik süs bitkileri, dış ve iç mekan süs bitkileri, toprak üstü örtü bitkileri, çok yıllık bitkiler, toprakta azot düzenleyen bitkiler, topraktan mineral zenginleştirici bitkiler, bahçe çiti ve duvar çalıları, sub Tropikal bitkiler, Akdeniz meyveleri, bal ağrısı çeken bitkiler, yaprağı ve dalından kompost yapılan ağaçlar gibi ürünlerden yapılacak ve fuar alanlarında sergilenecek. 

Hatay’da yaşamış 13 adet medeniyetin izlerini taşıyan ve onları simgeleyen “Medeniyetler Bahçesi” yapılacak. 

Hatay Büyükşehir Belediyesi, özel hazırlanmış endüstriyel mutfaklarda sertifikalı yemek ve pasta pastanecilik kursları vererek yerel halkın gastronomi alanında uzmanlaşmasını sağlayacak.

EXPO Akademisi konsepti altında MKÜ (Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi) ve İSTE (İskenderun Teknik Üniversitesi) ile anlaşılarak “Hatay Gastronomi Akademisi” kurulacak. Dünyanın en iyi eğitimli gıda restoran ara elemanlarının yetiştirilmesi hedefleniyor.

Daha önce kurulan “Hatay UNESCO Gastronomi Evi” bölgeye örnek olacak. Bu evlerden fuar zamanına kadar çok sayıda yapılacak. Bu evler Hatay'ın unutulmaya yüz tutmuş lezzetlerini ön plana çıkarmak için gastronomi ve kültür eğitimlerinin verildiği mekanlar olacak. Yaklaşık 2.500 taşevini gastronomi evi haline getirme çalışmaları yapılıyor. Bu sayede bölge canlanmış olacak.

“Hatay Gastronomi Köyü” yapılacak. Köyün içinde Hatay müzesi, mutfak sanatları akademisi 35.000 metre² kapalı otopark, açık alan, restoranlar ve satış alanları olacak. Expo gastronomi köyü restoranları, taze sebzeleri ve EXPO çiftliğinden elde edilen malzemeleri ile ziyaretçileri için kalite lezzet ve mutluluğun yeri olacaktır. Gastronomi köyünde hibrit enerji kullanılacak. Güneş, Rüzgar ve ısı pompası kullanılarak %40 daha iyi verim alınacak. 

“Gastronomi Köy Kent Çiftliği” kurulacak. 4.500 m² olacak olan alanda dikey tarım projeleri uygulanacak. Burada yenilikçi, yeşil ve akıllı şehirler, sebzenin 7 vereni, iklimlendirme, çoklu hasat gibi projeler hayata geçirilecek. Dikey tarım için çok katlı seralar yapılacak.

Ortadoğu Alternatif ve Tamamlayıcı Tıp, Sağlık ve Detoks merkezi, rehabilitasyon merkezi kurulacak. Bu kapsamda Hatay Büyükşehir Belediyesi park bahçe birimi kisecik EXPO alanının yanı başında 60 dönümlük arazide tıbbi ve aromatik bitkiler parkı içerisinde 4.000 m² kapalı alanda bitki yağlarının ayrıştırıldığı laboratuvar merkezi oluşturulacak. Fizibilite çalışmaları sürmektedir. Hatay tıbbi ve aromatik bitkilerinden Detoks anti-aging ve bitkisel terapi için yağ ve çay üretimi yapılacak. Burada fesleğen, kekik, biberiye, defne, adaçayı, nane gibi aromatik bitkilerden parfüm ve sabun üretilecek 

“EXPO Gönüllüler Ordusu” Kurulacak. Hatay’da iki yıl süre çalışılarak toplamda 5.000 kişiye ulaşılacak ve bu kişiler sertifikalı gastronomi elçisi ilan edilecektir. Bu EXPO gönüllüleri arasında eğitim almış ve başarılı yüksek nitelikli olanlardan 1500 kişi seçilecek. Bu kişilere İngilizce kursları verilerek EXPO'da altı ay süreyle sürekli çalışmasına imkan verilecek.

Kooperatifler aracılığıyla yeni bir ürün yetiştirme sistemi kurulacak.  Üreticinin emeğini üretimini ve değerlerini korumak ana hedef olarak belirlendi. Her ilçede gastronomi dernekleri Kooperatifleri ve kümeler kurarak Hatay gastronomi sektörünün güçlendirilmesi hedeflenmektedir. 

3500 kişilik Amfi Tiyatro yapılacak. Aynı zamanda burası kongre ve konser merkezi olacak.

Doğal Yaşam Ekolojik Tarım ve Sağlık Turizmi Expo akademisi kurulacak.

Expo sanat ve mozaik köyü yapılacak. 

Cam sanatı güçlendirilecek

İpek ve ipekçilik Sanatı geliştirilecek.

Serpantin taş işlemeciliğine önem verilecek. 

Arkeo Park yapılacak. 

Son olarak EXPO21 de yaklaşık 3.000 etkinlik planlanmaktadır.

Expo Hatay’ın değerlerini güzelliklerini, tarihi özelliklerini, lezzetlerini dünyaya açmadır.

Expo Nedir?

EXPO’lar dünya liderleri ve karar merciler ile birlikte milyonlarca ziyaretçinin dikkatini çeken dünya çapında ki birkaç etkinlikten biridir. Ülkenin uluslararası imajını güçlendirmesi için büyük bir fırsattır. EXPO bulunduğu şehrin altyapısını, ulaşım ağlarını geliştirerek topyekûn kalkınmayı teşvik eden etkili bir yoldur. Ayrıca yeni iş alanları yaratarak ülkenin küresel iş ve yatırım çevresini geliştirmektedir.

EXPO, bölgenin kendi alanını halka tanıtarak bilinçlendirmeyi, değişimi paylaşmayı, ilerlemeyi teşvik etmeyi ve deneyimleri aktarmayı hedefleyen bir platformdur. Uluslararası toplumlar İçin; EXPO ilerleme ve iş birliğini sağlamaya yönelik deneyim ve farklı fikirlerin bir arada bulunarak paylaşıldığı ortak bir havuzdur. Halk için; EXPO alanları eğitim ve eğlence yerleridir. Konferans, sempozyum, sergi ve gösteri gibi birçok temaya uygun faaliyetlerin düzenlenerek insanların bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi hususlarında yenilikçi pozitif bir anlayışın sahip olduğu cazibe merkezidir. EXPO’ların en önemli özelliklerinden bir tanesi çığır açan teknolojilerin alanda kullanılarak temaya uygun bir şekilde sunulduğu kültürel etkinliklerin, interaktif sergilerin ve bilim alanlarındaki gelişim ve değişimlerin çığır açan teknolojiler ile ziyaretçilere unutulmaz bir deneyim yaşatmasıdır.

EXPO; Kültür, Tarih, Eğitim, Sanat, Eğlence Ve Ticaret Alanlarında Bir Olimpiyattır. 

Dünya sergisi ya da Dünya fuarı anlamına gelen EXPO, yenilikçi paylaşımları ve ilerlemeyi teşvik ederek işbirliğini desteklemeyi ve halkın eğitim seviyesini artırmayı amaçlayan uluslararası bir etkinliktir. Ev sahibi ülke tarafından diğer ülkelerin, şirketlerin, ulusal ve uluslararası kuruluşların, özel sektör ve sivil toplum örgütlerinin halkın davet edildiği dev bir organizasyondur. Günümüzde, EXPO FIFA Dünya Kupası ve Olimpiyat Oyunlarından sonra dünyada ekonomik ve kültürel etki yaratan üçüncü en büyük organizasyondur. 150 yıldan fazla süregelen EXPO’lar yetki sahibi kişileri, uzmanları, sivil toplum kuruluşlarını ve politikacıları kapsayan geniş bir kitlenin beraberce çalışmasına olanak veren ve süreleri 6 aylık bir etkinliktir.

Expoların Ortak Hedefi;

Her bir EXPO kendi alanında halkı bilinçlendirmeyi, değişimi paylaşmayı, ilerlemeyi teşvik etmeyi ve deneyimleri aktarmayı hedeflemektedir.  EXPO, uluslararası düzeyde iletişim kurma imkânı sağlayarak bölgeye ekonomik fırsatlar yaratmaktadır. Ev sahibi ülke diğer ülkeleri, uluslararası organizasyonları, sivil toplum kuruluşlarını ve şirketleri davet ederek, kendi standları veya sergileri ile etkinliğin bir parçası olmalarını sağlamaktadır. Bu katılımcıların kendi başarılarını, fikirlerini, kültürlerini ve ürünlerini uluslararası kitleye sunma imkânı bulmaktadır. Bu sayede katılımcı ülkeler sadece uluslararası imajlarının değil uluslararası ortak faaliyetlerinin de gelişmesine katkı sağlamış olmaktadır.  EXPO’lar katılımcı ülkelerin ev sahibi ülke ve diğer ülkeler ile bağlarını güçlendirmelerinin yanı sıra ülkelerini tanıtma fırsatı sunmaktadır. Etkinliklere katılan şirketler pazarlarını genişletip, diğer şirketler ve kuruluşlarla iletişime geçerek yeni kitleler ile yatırım olanakları bulmaktadırlar. EXPO ayrıca uluslararası kuruluşlara ve sivil toplum örgütlerine çalıştıkları alanlarda farkındalık yaratmalarını sağlayan bir platform niteliğinde olmaktadır. EXPO Ev Sahibi Ülke için; Ülkenin markalaşması ve kalkınması için önemli bir araçtır.

Sonuç Olarak

Dünyanın ilk doğal gıda ormanı olan Amik ovasıyla, 186 Km uzunluğundaki kıyı şeridi, mükemmel 7 plajı, denizi, onlarca medeniyetin izlerin taşıyan tarihi hüviyetiyle Hatay, EXPO ile yeni bir döneme girmiş oluyor. Belki de sınırımızın hemen ötesinde devam eden savaşın bitmesi ile daha iyi bir dönemi de başlayabilir.  Aslında tarihte Hatay tarihi ipek yolu ve baharat yolu üzerinde olan bir ilimiz. Son yıllarda bu biraz değişime uğrasa ya da bazı dış etkenler ülkemizi ve özellikle Hatay ilimizi bu rotadan çıkartmaya çalışsa da Akdeniz’de bulunan trilyon dolar değerinde doğalgaz yine Hatay’ı en cazibeli iller arasına sokmuştur. Bu bir tarihi fırsattır. Bilgi toplumu artık para kazandırmıyor, çünkü ona rahat erişiliyor. Bilginin üzerine bir şeyler koyup satmak lazım. Yalnız mal satmak da yetmiyor. Ürünü bir hikâyesiyle satmak daha önemli olmaya başladı. Hatay ilimizin de inanılmaz hikayeleri var. Amanos dağları muhteşem güzellikte, Kutsal kabul edilen birçok mitolojik olay bu bölgede olmuş ve bu bölge en doğal şifahane olarak kabul ediliyor.  EXPO alanı belki sadece 300 dönümlük bir alan ama kentin tümü bu işin içine girmeli ve tüm kentin alanını kaplamalı. Halk kentin yöneticileriyle aynı heyecanı duymalı. 

Yani anlaşılan 2021 Yılı Hatay için çok önemli bir yıl olacak gibi görünüyor.