Giresun’da Fındık Araştırma Enstitüsü, Türkiye fındık üretiminde verim ve kaliteyi artırmak amacıyla 4 binden fazla fındık bitkisi üzerinde kapsamlı incelemeler yapacak. Proje kapsamında, özellikle ilkbahar geç donlarına karşı dayanıklı ve verim yönünden üstün çeşitler belirlenerek, uzun vadede tescile sunulacak yeni fındık türleri geliştirilecek.

Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğüne bağlı Enstitü tarafından yürütülen “Fındıkta Biyotik ve Abiyotik Streslere Karşı Melezleme Yoluyla Çeşit Islahı/İlkbahar Geç Donlarına Dayanıklı Çeşit Islahı Projesi” kapsamında, 2022’de melezleme yöntemiyle elde edilen 2 bin 200 fındık fidanı araziye aktarıldı. Dikim sayısı sonbahar itibarıyla 4 binin üzerine çıkarılacak. 2022 yılında başlayan proje, 2037 yılında tamamlanması planlanıyor.

Fındık Araştırma Enstitüsü Müdürü Yusuf Bilgen, yaptığı açıklamada, ilkbahar geç donlarının verim düşüklüğünün temel nedenleri arasında olduğunu belirtti. Bilgen, “750 rakım ve üzeri alanlarda ekonomik olarak fındık yetiştiriciliğini önermiyoruz. Ancak Türkiye’de 1500 rakımlara kadar üretim alanları mevcut ve her zaman don riski var. Bu nedenle özellikle 250 rakım ve üzeri bahçelerde geç yapraklanan, verimli ve meyve yönüyle üstün çeşitlerin kullanılması gerekiyor” dedi.

Bilgen, Türkiye’de melezleme yöntemiyle çeşit geliştirme çalışmalarına 1981’de başlandığını ve 1999’da “Okay 28” ile “Giresun Melezi” adlı iki çeşit ve dört adayın elde edildiğini aktardı. 2022’de başlatılan ikinci çalışmada Tombul, Çakıldak, Allahverdi, Yomra ve Palaz çeşitleri ile soğuğa dayanıklılığı yüksek Erzurum genotipi ebeveyn olarak kullanıldı.

Projenin ikinci aşamasında geç yapraklanan bitkiler seçilerek işaretlenecek. Bu bitkilerden alınan dip kök sürgünleri farklı parsellere aktarılacak ve verim ile meyve özellikleri beş yıl boyunca takip edilecek. Verim ve kalite açısından üstün olan bireylerden tekrar dip sürgünleri alınarak yeni bir parsele aktarılacak ve beş yıl daha değerlendirilecek. Süreç sonunda, verim ve geç yapraklanma yönünden üstün olanlar, çeşit adayı olarak tescile sunulacak.

Bilgen, “Verimli, geç yapraklanan ve kaliteli çeşitler elde edeceğiz. 4 bin bitkinin içinde kuraklığa ya da farklı hastalık ve zararlara dayanıklı bireyler bulunursa, bunları da takip ederek çeşit adayı olarak tescile sunacağız” ifadelerini kullandı.

Proje, fındık üreticileri için hem iklim risklerine dayanıklı hem de yüksek verim sağlayan yeni türler sunmayı hedefleyerek, Türkiye fındık sektörünün sürdürülebilirliği ve rekabet gücünü artırmayı amaçlıyor.