Talip Bayram

Teknolojik gelişmelerin sanayi sektöründe yaptığı ivme kadar olmasa da hizmet sektöründe de büyük değişiklikleri de beraberinde getirdiği kesin. Son günlerde yaşanan gelişmeler salgın vb. hem bireyleri hem de toplumların yaşamını derinden etkilemiştir. Bence bu dönem, değişimlerin ve dönüşümlerin habercisidir. Ayrıca tam da bu aralar kendini gösteren Teknolojik gelişmeler, hizmet sektörü başta olmak üzere birçok sektördeki değişimlerde önemli rol oynayacaktır. Özellikle iletişim, robot teknolojisi ve makine sanayiindeki son yıllardaki gelişmeler, sayısal ve akıllı teknolojilerin kullanılması yepyeni bir dönemin ayak sesleri gibi geliyor bana. Neredeyse tüm sektörlerde meydana gelen bu teknolojik gelişmeler gastronomi alanında da birçok yeniliğe neden olacaktır. 

Tarım ve gıda alanında teknoloji kullanımı

Bitkisel ve hayvansal ürünlerin kalite ve verimliliklerinin yükseltilmesi, uygun koşullarda korunması, işlenip değerlendirilmesi, pazarlanması ve restoranlarda sunumu süreçlerinin tümünde teknolojiye hep gereksinim duyulmaktadır. Günlük yaşam alanımız içinde gelişen yeni teknoloji ne kadar normal ise tarım ve gastronomi sektöründe de teknolojiye dayalı hizmetlerin olması da o kadar normaldir. Ülke kaynaklarının daha verimli kullanılması ve Türkiye’deki milyonlarca üreticinin ve toprağının daha bereketli olması açısından, akıllı tarım çözümleri bana kalırsa çok önemlidir. Ülkemizde tarım alanında teknoloji kullanımı ile ilgili neler yapılıyor diye baktığımızda ise, en başta "Tahmin ve Erken Uyarı Sistemi" ile bahçelerin çeşitli hastalık ve zararlılardan korunabilmesi için çiftçilerin cep telefonlarına uyarı mesajı gönderilmesidir. Sonrasında ise bakliyat olarak buğday, nohut ve mercimek gibi ürünlerde yürüten ıslah materyalinin hızlı ve güvenilir yöntemlerle analiz edilebilmesi ancak teknoloji sayesinde mümkün olmaktadır. Akıllı tarım uygulamalarında robotların kullanılması ve yapay zekâ teknolojisi ile donatılmış dronların bu sektörde istihdamı da topraklarımızdaki verimliliğin artışını sağlayacağı kanaatindeyim.

Gastronomi alanında teknoloji kullanımı

Teknoloji konusundaki birikimler sayesinde gastronomi ve gıda ürünlerinin kalite düzeyleri sınıflandırılmakta ve teknolojik cihazlar kullanılmak suretiyle farklı ürün grupları için parametreler oluşturulmaktadır. Yeni yeni teknolojik gelişmelere bağlı olarak restoranlardaki yemek servislerinde akan teknolojik bantların ve robotların kullanılmıyor olması, 3 boyutlu gıda yazıcıları sayesinde hızlı ve standart ürünler üretilmeye başlanması hep teknolojik gelişmelerin bir ürünü olarak hayata geçen yenilikler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunlar gibi daha birçok teknolojik gelişme ürünü yakın bir gelecekte hayatımızın vazgeçilmez bir parçası olacağı da muhakkaktır. Aynı zamanda bu durum müşteri memnuniyetini artırmakta ve servisleri de hızlandırmaktadır.

Gastronomide Teknoloji Kullanımı gerekli mi?

Günümüzün en temel ihtiyaçlarından biri olan yemek yeme ihtiyacını, ev dışındaki mekânlardan karşılamak isteyenler bunu en mükemmel şekilde gerçekleştirmek istediklerinden bu noktada teknolojiye gereksinim duymaktalar. İşte bu açıdan yeme içme alanındaki teknolojik gelişmeler ve uygulamalar bu sektörde büyük önem taşımaktadır. Teknolojinin yeme içme sektöründe kullanımı bu alana ciddi katkı sağlayacaktır. Özellikle son dönemlerde dijital teknolojilerin gelişmesiyle geleceğin yemek alışkanlıklarının büsbütün değişebileceğini öngörmek yanlış olmasa gerek. Teknoloji bir maliyettir, bu maliyet de ancak zamanla kara dönüşebilir. Restoran sahibi kar zarar analizini iyi yapmalı ve müşterilerin ihtiyaçları noktasında teknolojiden yararlanarak sistemini kurmalıdır. Ancak restoranın ihtiyaçlarını, sistemin potansiyel faydaları ile karşılaştırarak bu durumu değerlendirmeli ve sistemin maliyetiyle hesaplı bir şekilde teknolojik yatırımlara girmelidir. Yoksa her teknolojik yatırım kara dönüşmeyebilir, bunun bilincinde hareket edilmesi gerekir diye düşünüyorum.

Teknolojik uygulamalar yeme içme sektöründe nasıl kullanılmaktadır.

Gastronomi sektöründe Teknolojik gelişmeye örnek olarak ilk başta pandemi nedeniyle elle teması önlemek adına yemek masalarının üzerine dijital ekranlardaki QR kodlu menü uygulaması oldukça ilgi görmüştür.  Ardından yurt dışındaki bazı restoranlarda uygulanan yemek masası üzerine yemek ile ilgili animasyonların yansıtılması ya da restoran duvarlarına yemekle ilgili ses veya ışık üreten interaktif teknolojilerinin kullanılması yine bu alandaki gelişmelere örnek sayılabilir. Aslında yiyeceklerin lezzetini artırmak, yemek deneyimini daha eğlenceli ve cazip hale getirmek ya da yemekleri daha sağlıklı hale getirmek teknolojik gelişmenin amaçları arasında sayılabilir. İlave olarak da robotların ve 3 boyutlu yazıcıların veya pişirme teknolojilerinin kullanımı, robotların gelişimine bağlı olarak, gelecekte robotlar tarafından yiyecek üretmek de mümkün olabilecektir. Chatbot olarak adlandırılan robotlar da müşterilerle çevrimiçi iletişimde bulunarak restoranla ilgili soruları ve rezervasyon işlemlerini rahatlıkla yapabilmekteler. Ayrıca pişirme otomasyon tekniklerinin gelişimine bağlı olarak, aynı tada ve benzer görünüme sahip yiyecekler de yapılabilmektedir. Et tadı veren ‘Vegan Burger’ ve laboratuvarda üretilen ‘Yapay et’ gibi. Aynı zamanda, fırında yemeklerin ve etin iç sıcaklığının tespiti, pişirilirken kameralar ile fırın içinden izlenebilmesi de mümkün olabilmektedir. Bu da yemeklerin tam ve istenildiği gibi pişirilmesine yardımcı olmaktadır. 

Bu alanda iletişim teknolojilerinin Kullanımı 

Hemen her gün yeni bir teknolojiyle tanışıyoruz. Tarımda alanında da iletişim teknolojisi kullanımının yaygınlaşmaya başladığını görüyorum. Özellikle tarım makinelerinden sulamaya kadar tarımın her alanında yaygınlaşan iletişim teknolojileri buna en büyük örnektir. Bu alanlarda gelişen SMS Teknoloji ile kurulan sistem sayesinde mevcut iklimlendirme sistemlerinin uzaktan kontrol edilmesi sağlanmaktadır. Türkiye’de bulunan sera ve tarlalarda üretim yapan çiftçileri ve tohum deposu olanları ilgilendiren sıcaklık takip ve uyarı sistemi, don ve hastalıklara karşı erken önlem alınmasını sağlamakta, nem oranlarının takip edilmesine da katkı sağlamaktadır. Bu teknoloji sıcaklık ve nemin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha göstermektedir. Bu sistem ortaya çıkabilecek çiçeklerdeki aşılama yetersizliği ve sağlıksız gelişim sorunlarının önüne geçilmesine de yardımcı olmaktadır. Tarım yapan işletmelerde de bu sistem sayesinde iklimlendirme sistemleri ile ilgili ilgililere uyarı mesajı gönderilmektedir. Bundan dolayı da bazı uygulamaların bu uyarı neticesinde otomatik olarak devreye alınması, tarlaya veya seraya gitme zorunluluğunun ortadan kalkması gibi kolaylıklar oluşuğu ve buna bağlı olarak da enerji tasarrufu da sağlandığı görülmektedir.

Hayvancılıkta teknoloji kullanımı

Hayvancılıkta da kullanılan teknoloji sayesinde mevsimsel değişimler, gece sıcaklık düşmeleri, nem ve elektrik gibi problemlerin önüne geçilerek, hayvan ölümlerinin önlenmesi sağlanmaktadır. Ayrıca süt ve süt ürünleri üretimi, dağıtımı ve satışında kontrol ve verimliliği artırmak için de yine bu teknolojik sistemler kullanılmaktadır. Yine ayrı bir teknolojik gelişme de büyükbaş hayvanlara takılan bir çip sayesinde hayvanların adım sayısı ile kızgınlık dönemi tespit edilebilmektedir. Çiftleşme döneminin tespitindeki başarı, doğrudan süt verimi ve hayvan sağlığı açısından büyük önem taşıyor. Süt toplama noktalarına ve soğutma tanklarına yerleştirilen sensörler ve teknolojik cihazlar sayesinde içindeki su miktarı, sütün ısısı ve asit düzeyi, antibiyotik, alkol, ısıya bağlı bakteri artış oranı vs. süt ile ilgili her bir önemli değer tespit edilmektedir. Sütün kalitesini etkileyen değerler anlık olarak takip edilmekte ve böylece hem sütün miktarı ve kalitesi hem de süt ile ilgili hayati değerler yakından izlenebilmektedir. Yine, balık çiftliklerine yerleştirilen teknolojik cihazlar ve sensörler vasıtasıyla sıcaklık, tuzluluk, sudaki oksijen miktarı, suyun bulanıklığı, pH ve amonyak miktarı gibi parametreler anlık olarak takip edilebilmektedir. Bu sayede alarm durumlarında hızlı önlemler alınmasına da imkan verilmiş olmaktadır. Böylece balık ölüm oranı düşerken, daha verimli ve çevreye duyarlı ürünlerin yetişme hedefi de gerçekleştirilmektedir. 

Gastronomide Hijyen Konusunda Teknoloji Kullanımı

İşletmelerin hem çalışanlarına hem de müşterilerine daha hijyenik ortamlarda hizmet verebilmeleri için dezenfeksiyon ihtiyaçlarını karşılamalarına yardımcı olmak amacıyla da teknolojik çalışmalar yapılabilmektedir. Bunlardan biri de havayı temizleyen cihazlardır ve son günlerde oldukça rağbet görmeye başlamıştır.

Mutfak alanında Teknolojik Yenilikler

Yeni nesil konveksiyonel fırınlar, 

Yapay zekâya sahip üretilen bu yeni nesil konveksiyonel fırınlar, işletme sahipleri ve kullanıcıları açısından büyük avantajlar getirmektedir. Bilgisayarlardan ve cep telefonlarından da kontrol edilebilen bu fırınlar adeta bir robot gibi veya bir yardımcı aşçı gibi tüm planlanan işleri en ufak bir sapma olmadan gerçekleştirmektedir. Otellerde ve restoranlarda kullanımı çok cazip olan bu fırınlar gastronomi hayatımızda olumlu yönden etkileyecek gibi duruyor. 

Mutfaktaki eşyaların online kontrolü

Ayrıca mutfaklarda dijital alanda devrim niteliğindeki atılımlar kendini göstermeye başlamıştır. Mutfak alanında bulunan her türlü nesnenin internet ile yakından ilişkili olması anlamına gelen bu dijital dönüşüm, yani mutfakta bulunan her türlü nesnenin internete bağlı olması ve diğer nesneler ile iletişim kurabilmesi anlamına gelmektedir. Misal olarak yeni nesil akıllı buzdolapları içerisinde bulunan gıdaların bozulup bozulmadığı ve ne kadar kaldığı gibi bilgisi uzaktaki kişiye iletilebilmektedir. Buzdolabı içinde bulunan bu teknoloji sayesinde uzakta bulunan kişinin akıllı telefonuna wifi aracılığıyla bilgi verilmekte ve böylece kişi daha eve gelmeden buzdolabında ne kadar gıda kaldığını ne neler alması gerektiğini bilmektedir ve alışverişini bu doğrultuda yapmaktadır. Buzdolabına koyulan dijital bir yumurta saklama kabı ve akıllı telefon uygulaması vasıtasıyla evden uzakta buzdolabında ne kadar yumurta kaldığını ve içindeki sensörleri sayesinde de içine konulan yumurtalardan en önce hangisinin tüketilmesi gerektiğinin bildirildiği bir teknoloji sayesinde olası gıda zehirlenmeleri önlenebilmektedir. 

Akıllı mutfak eşyaları

Mutfaklarda kullanılacak olan akıllı tavaların içindeki sıcaklık sensörü sayesinde şefin tercihleri noktasında istenilen sıcaklık ve sürede pişirme işlemleri kolaylıkla yapılabilmektedir. Aşırı kullanılmasına bağlı olarak titremek suretiyle uyarı veren akıllı çatallar, içine konulan malzemenin bozulma durumunu haber veren dijital sürahiler gibi gelişen teknolojilerin getirdiği yenilikler hayatımızın her alanını etkilediği bir gerçektir. Mutfaklarda kullanılan son teknolojilerden biri de Şok Soğutucu-Dondurucu ’lardır. Pişirilip soğuk servis edilecek veya daha sonra kullanılacak ürünler, 1,5 saat gibi kısa bir sürede, ısıları 3 dereceye düşürülebilmekte ve hemen ilgili depoya alınmaktadır. 

Gastronomi alanında benim buraya alabildiğim teknolojik ürünler bunlar, belki çok daha fazlası olabilir ve belki her gün teknoloji gelişmekte olduğundan bir yenisi eklenmekte olabilir. Tüm teknolojik ürünlerin hepsini buraya alamayacağımdan ben sadece teknolojik gelişimlerin gastronomi sektörünün önünü açabileceğine olan inancımı belirtmek istedim.  

Özetle,

Teknolojik gelişmelerin yeme içme sektörüne uygulanması gastronominin gelişmesine büyük katkılar sağlayabilir. Dijital mutfak teknolojilerindeki bu gelişmeler düşünüldüğünde, geliştirilen akıllı mutfak aletlerinin ileride mutfaklarımıza daha fazla girerek yemek pişirme ve yeme alışkanlıklarımızı önemli şekilde değiştireceği de kaçınılmazdır. Bu nedenle yenilikçi yaklaşımlar üzerinde çalışmalar yapılması, sektörün gelişimi açısından çalışanların teknolojiyi kullanmaları konusunda eğitimler verilmesi ve teknolojinin sağlayabileceği avantajlar konusunda bilgilendirmelerin yapılması zannımca çok zaruridir.