Hakan DİKMEN

Geçtiğimiz hafta petrol fiyatları hızlı düşüş kaydetti. Bunun en büyük nedeni Jeopolitik gerilimin hafiflemesi denilebilir. Piyasalarda risk iştahı arttı. Yoğun bir veri akışının olduğu ABD’de ilk çeyrek daralması %0,2’den %0,5’e revize edildi. Çin ile küresel piyasaların beklediği anlaşma tamamlandı. ABD tarafından gelen açıklamanın ardından Çin de anlaşmanın detaylarını teyit etti.

Yine bu hafta NATO üye ülkeleri, savunma harcamalarını gayrisafi yurt içi hasılanın yüzde 5'ine çıkarma konusunda anlaştı.

Küresel yatırımcı ihtiyatlı

Küresel yatırımcılar, ABD-Çin tarifelerinin yumuşamasıyla rahatlamış olsalar da ihtiyatlı kalmaya devam ediyor; özellikle de jeopolitika ABD'nin güvenli liman cazibesini gölgelediği bir zamanda ABD dışındaki hisse senetleri daha iyi performans gösteriyor. Petrol fiyatlarındaki oynaklık, ticaret savaşı korkuları ve titrek dolar, altta yatan küresel belirsizliğin Türkiye gibi gelişmekte olan piyasalar için bir engel olmaya devam ettiğini gösteriyor. TCMB'nin enflasyon beklenti anketi ve mesajları bu hafta öne çıktı. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Haziran ayına ilişkin sektörel enflasyon beklentileri raporuna göre hanehalkı beklentisi bir önceki aya göre yüzde 6,9 azalarak yüzde 53 oldu. 

Türkiye'nin rotasında kalma kararı (ne küresel eflasyona katılmama ne de geleneksel sıkılaştırmaları uygulamama) dünyanın sermaye girişlerini aradığı bir dönemde istikrara kavuşturabilir. Türkiye teşviklere ve söylemlere rağmen risk sinyallerini üzerinden atmakta zorlanan, düşük büyüme hızında ekonomik istikrar yaşıyor diyebiliriz. 

Borsa, dolar ve euro kazandırdı

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi haftayı yüzde 2,19 değer kazanarak 9.404,89 puandan tamamladı. Endeks, hafta içinde en düşük 9.077,80 ve en yüksek 9.484,00 puanı gördü.

Aynı dönemde Borsa İstanbul teknoloji endeksi yüzde 0,47 yükselişle 20.468,29 puan, hizmetler endeksi yüzde 2,26 artışla 9.539,97 puan ve mali endeksi yüzde 5,45 yükselişle 12.067,17 puan olurken, sanayi endeksi yüzde 0,17 düşüşle 11.971,84 puan oldu.

Şekerbank en çok prim yapan hisse

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksine dahil hisse senetleri arasında bu hafta en çok yükselen yüzde 18,28 ile Şekerbank oldu. 

Şekerbank'ı yüzde 17,49 ile Katılımevim, yüzde 16,35 ile Reysaş Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı izledi.

Söz konusu hisseler arasında en çok değer kaybedenler yüzde 15,36 ile Batıçim Batı Anadolu Çimento, yüzde 14,07 ile Tekfen Holding ve yüzde 8,86 ile Batısöke Söke Çimento Sanayi olarak sıralandı.

Borsa İstanbul'da hisseleri işlem gören en değerli şirketler, 668 milyar 40 milyon lirayla ASELSAN, 515 milyar 760 milyon lirayla Garanti BBVA ve 377 milyar 100 milyon lirayla Enka İnşaat ve Sanayi oldu.

Reel kesim güven endeksi düştü

Önde gelen ekonomilere ilişkin Haziran ayı öncü PMI verileri küresel iktisadi faaliyete ilişkin karışık bir görünüm sundu. Yurt içinde Haziran’da hanehalkının enflasyon beklentilerinde sert düşüş dikkat çekerken, reel kesim güven endeksi 98,4 ile yaklaşık bir yılın en düşük seviyesine indi. Gelecek hafta ABD’de tarım dışı istihdam, Euro Alanı’nda enflasyon verileri yakından takip edilecek. Yurt içinde Haziran ayı enflasyon verileri açıklanacak.

Bölgedeki çalkantılı siyasi atmosfere rağmen Türkiye'nin ekonomik göstergeleri Haziran ayı sonunda şaşırtıcı derecede istikrarlı seyrediyor. Hizmetler ve perakende sektörü olumlu moralini korurken, inşaat ve imalat biraz geride kaldı. 

Ancak istikrar görüntüsünün ardında bir baskı var. İç oynaklık ve durgun enflasyon, siyasi belirsizlik ve sermaye kaçışı  başımızda dolaşıyor. Birkaç ay önce, lira kısa bir süreliğine düştü ve Merkez Bankası'nı onu savunmak için 25 milyar dolarlık rezervi boşaltmaya zorladı. Euro Alanı’nda Haziran ayı öncü imalat PMI 49,4 ile piyasa beklentisinin altında kaydedildi. Aynı aya ilişkin hizmetler PMI piyasa beklentisine paralel olarak 50 seviyesinde gerçekleşti. Böylece sektör geçtiğimiz ay indiği daralma bölgesinden çıkarak nispeten olumlu bir sinyal verdi

Büyüme ivmesi zayıf kalmaya devam ediyor. Türkiye'nin GSYİH'si, Reuters tahminlerinin altında kalarak 1. çeyrekte yıllık bazda sadece %2 büyüdü. Bu, geçen yılın sonunda kaydedilen güçlü ancak azalan %3'lük genişlemenin ardından gerçekleşti.

ABD varlıklarının geride kaldığı yerde (ABD hisseleri yılbaşından bu yana sadece %1 arttı) MSCI ACWX (küresel ABD hariç) büyük ölçüde dolardan gelen sermaye çıkışları ve bölgesel güçlenmeyle %13'ün üzerinde yükseldi 

İran-İsrail çatışması -karşılıklı saldırılar ve ABD'nin katılımıyla- küresel piyasaları ve varlıkları sarstı. Güvenli limanlar paradoksal bir şekilde sarsıldı: dolar üç yıllık bir düşük seviyeye ulaştı ve ABD Hazine getirileri yükseldi.

 Petrol primi , Hürmüz Boğazı endişeleriyle yükseldi; ancak piyasaların arzın devamına odaklanmasıyla hızla düştü.

Ticaret Savaşı Endişeleri Devam Ediyor. Kısa tarife duraklamasına rağmen, Dünya Ticaret Örgütü, mevcut mal ticareti artışının geçici olabileceği, belirsizlikler, korumacılık ve ticaret engellerinin belirdiği konusunda uyardı . Derecelendirme kuruluşu Coface, uluslararası riskin yüksek kalmaya devam ettiğini belirterek, ticarete maruz kalan temel sektörlerin notunu düşürdü. 

Altın fiyatları düşüyor ama Gümüş fiyatları yeniden hareketlenmeye başladı.

24 ayar külçe altının gram fiyatı yüzde 2,26 azalışla 4.199,00 liraya, Cumhuriyet altınının fiyatı da yüzde 2,24 değer kaybıyla 28.383,00 liraya geriledi.

Gümüş fiyatları yeniden hareketlenmeye başladı. İsrail-İran savaşı öncesinde de 13 yılın zirvesine çıkan gümüş haftanın son günü diğer emtialar sakin seyrederken aradan sıyrıldı.

Döviz eğilimleri ve politika sinyalleri

ABD dolarının düşüşü - Fed'in ılımlı dönüşüne rağmen - ticaret belirsizliklerine bağlı daha derin güven sorunlarına işaret ediyor. Bu arada, euro, ECB'nin gevşemesi ve daha belirgin bir küresel euro rolü çağrıları ile desteklenerek yükseliyor.

Dolar ve euro yükseldi

Doların satış fiyatı yüzde 0,55 yükselişle 39,8870 lira, euronun satış fiyatı da yüzde 2,37 artışla 46,8290 lira oldu.

Geçen hafta 53,5700 lira olan İngiliz sterlininin satış fiyatı, bu hafta yüzde 2,24 kazançla 54,7700 liraya yükseldi.

İsviçre frangı ise önceki haftaya kıyasla yüzde 2,82 artışla 49,9700 liradan alıcı buldu.