ABD Merkez Bankası (Fed) gelecek hafta Mart 2020'den bu yana ilk kez faiz indirmeye hazırlanırken, piyasalarda bankanın sıkı finansal koşulları gevşetmesine karşın resesyon yaşanabileceği korkusu hakim.

Analistler, özellikle ABD'de tahvil piyasalarındaki fiyatlamaların ekonomilerde durgunluk döneminin başlayabileceğine ilişkin sinyaller verdiğini kaydederek, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi ile 2 yıllık tahvil faizi arasındaki farkın yeniden pozitife dönmesine dikkati çekti.

ABD'de yaşanan neredeyse bütün resesyonlar öncesinde 10 yıllık tahvil faizinin 2 yıllık tahvil faizi altında kaldığını aktaran analistler, söz konusu fiyatlamaların tarihteki en uzun serilerden birine imza atması nedeniyle olası bir resesyonun şiddetinden de endişe edildiğini belirtti.

AA muhabiri resesyona ilişkin merak edilen 10 soru ve cevabı derledi.

Resesyon ile ilgili merak edilen 10 soru

Soru 1: Resesyon nedir?

Cevap: Resesyon, bir ülkenin ekonomik faaliyetlerinde görülen daralmayı ifade ediyor. Teknik olarak, Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’da (GSYH) iki çeyrek üst üste küçülme görülmesi resesyon olarak tanımlanıyor. Bir ekonomide ekonomik küçülmenin sürekliliği ve diğer ekonomik faaliyetlerin uzun süre canlılığını yitirmesi hali depresyon olarak kabul ediliyor.

Soru 2: Resesyon nasıl oluşur?

Cevap: Resesyon, çok farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Küresel finansal krizler, siyasi belirsizlikler, doğal afetler, ekonomik aktivitedeki zayıflama gibi durumlar resesyona zemin hazırlamaktadır. Ayrıca merkez bankaları kararları ve ülkenin para politikaları resesyonu tetikleyebilir. Para politikasının gereğinden uzun süre sıkı kalması veya para arzının azaltılması gibi sıkılaştırma yöntemleri ekonominin zamanla negatif büyümesine sebep olabilir.

Soru 3: Bir ekonomi resesyon yaşarsa ne olur?

Cevap: Resesyonla birlikte ekonomik aktivitenin yavaşlaması gündeme gelirken, daralmadan kaynaklı işsizlik oranının artması, tüketicilerin harcamalarını kısması, talep düşüşü, ithalat, ihracat ve ticaret hacminde azalma, yatırım eksikliği, üretim azalışını beraberinde getirebilir.

Soru 4: Resesyona gidildiği nasıl anlaşılır?

Cevap: Bir ekonominin resesyona girip girmediğini anlamak için belirli ekonomik göstergelere bakmak gerekir. Bunlardan en önemlisi GSYH’dir. Sanayinin üretim kapasitesindeki düşüş, işsizlik oranlarındaki artış, azalan talep ve yatırımlar, perakende satışlardaki gerilemeler resesyonu sezmede önemli göstergeler olarak öne çıkar.

Soru 5: Resesyon piyasaları nasıl etkiler?

Cevap: Resesyon dönemlerinde yatırımcılar daha çok korunmaya çekilirler. Bunu yaparken daha çok güvenli liman varlıklara yatırım yaptıkları gözlenirken, piyasalarda oynaklık da artabilir.

Soru 6: Resesyonun sonuçları nelerdir?

Cevap: Resesyon, ekonomik aktivitelerde geçici bir daralmayı ifade eder. Uzun süreli devam eden etkili resesyonlar, ekonomik sıkıntıları körükleyerek sosyal sorunlara yol açabilmektedir. Bu noktada hükümetler ve merkez bankaları, ekonomiyi ısıtmak, teşvik etmek ve resesyondan çıkmayı desteklemek için politika tedbirleri alırlar. Bu önlemler arasında faiz oranlarının düşürülmesi, mali teşviklerin sağlanması ve kamu harcamalarının artırılması gibi adımlar söz konusu olmaktadır.

Soru 7: Resesyonun seviyesi var mı?

Cevap: Resesyonun hafif, orta ve şiddetli seviyeleri bulunur.

Soru 8: Global resesyon nedir?

Cevap: Birden fazla ülkenin aynı anda ekonomik daralma ve küçülme yaşaması anlamına gelir. Global resesyon, küresel çapta finansal krizlere yol açabilir.

Soru 9: ABD ekonomisinin resesyona girmesi merkez bankalarının politikalarını nasıl etkiler?

Cevap: Fed'in resesyon halinde faiz indirimlerinin büyüklüğünün artacağı beklentisi güç kazanabilir. Bu durumda diğer merkez bankaları da resesyon ihtimalini göz önünde bulundurarak finansal koşulları öngörülenden daha hızlı bir şekilde gevşetebilir.

Soru 10: Resesyon ile stagflasyon arasındaki farklar nelerdir?

Cevap: Ekonomi biliminde, resesyon ve stagflasyon birbirlerinden ayrı anlamlar taşır. Resesyon; ekonomide durgunluk, düşük talep, yüksek işsizlik, fiyatlarda gerileme veya düşük miktarda artışın yaşandığı ekonomiyi yansıtır.

Stagflasyon ise enflasyon ile resesyonun aynı anda yaşanmasını ifade eder. Stagflasyon, ekonomik büyümenin yavaşladığı veya gerilediği bir dönemde fiyatlar genel düzeyinin yükselmeye devam ettiği ve işsizlik oranının arttığı bir durumu tanımlamak için kullanılır.