SON DAKİKA
DÜNYA Çarşamba 25 Ağustos 2021 17:35

FED ENFLASYONUN TEĞET GEÇMESİNİ UMUYOR AMA...

ABD Merkez Bankası'nın (Fed) ABD'deki istihdamı zirve seviyelere çıkarma taahhütü geçen yıl Ağustos ayında artık ulaşılmaz bir hal almıştı. Koronavirüs salgınından dolayı 12 milyon kişi hâlâ işsiz durumdayken enflasyon Fed'in %2 olan hedefinin yarısına düşmüştü ve yüzyılın en büyük sağlık krizinin ne zaman biteceği belli değildi.

FED enflasyonun teğet geçmesini umuyor ama...

Fakat daha sonra koronavirüse karşı aşılar üretildi, istihdam toparlandı, trilyonlarca dolarlık yeni mali canlandırma paketleri açıklandı. Ekonomi son 40 yılın en hızlı büyümesini kaydederken fiyatlar da hızla arttı.

Ancak ABD'de enflasyonun ilkbahardaki güçlü yükselişinden bu yana Fed'in söylemlerindeki kararlı değişim, merkez bankasının taahhütleri hakkında tartışmalara yol açtı. İstihdamda "geniş ve kapsayıcı" bir sıçramanın gerçekleşmesini bekleyen Fed'in yüksek enflasyona ne kadar tahammül edebileceği merak ediliyor.

Fed henüz bir karar almış değil Ancak merkez bankası yetkilileri aylık 120 milyar dolarlık acil durum tahvil alımlarını ne zaman azaltabilecekleri konusunda aktif olarak görüş bildiriyorlar. Fed Başkanı Jerome Powell, geçen yıl olduğu gibi bu yıl da sanal olarak yapılacak Cuma günkü yıllık Jackson Hole araştırma konferansında bu konuya değinebilir.

Fed'in sıfıra yakın faizleri ne zaman arttıracağı konusundaki önemli sinyaliyse büyük ihtimalle yakın zamanda gelmeyecek.

Fakat enflasyonun Fed'in %2'lik hedefinin üstünde geldiğini gösteren her bir veriyle birlikte Fed'in takındığı tutum değişti. Fed yetkilileri artık enflasyonun düşündüklerinden daha kalıcı olabileceğini kabul ediyorlar. Dahası, Fed'in bazı yetkilileri istihdam ve işgücüne katılım düzeyinin koronavirüs salgını öncesi düzeylere tam olarak yükselmesi konusundaki beklentilerini düşürüyorlar.

ENFLASYON İSTİHDAMA KARŞI

Bundan önceki Fed yönetimleri tüketici fiyatlarındaki artışı gözler önüne seren son enflasyon verilerine büyük ihtimalle daha agresif şekilde karşılık verirlerdi. Geçen ayki son veriye göre ABD'de enflasyon %2 olan hedefin neredeyse iki katına çıktı.

Bazı uzmanlar Fed'in artık daha sert bir yaklaşım belirlemesi gerektiğine inanıyorlar.

"Fiyatlardaki artışın geçici olduğunu söylemek için biraz geç oluyor" diyen Mellon baş ekonomisti Vincent Reinhart, işletmelerin maliyet artışlarını fiyatlara yansıtmaya başlamaya hazır olduklarını gösteren anketlere atıfta bulunarak, "Eğer şirketler ödedikleri fiyatlar konusunda endişeli olduklarını ve fiyatlama gücüne sahip olduklarını dile getiriyorlarsa, fiyat istikrarımız yok demektir. Maliyetlerin fiyatlara yansıyacağını gösteren bir gidişat var" dedi.

Fed şu anki politika çerçevesini izlemeye devam ederse istihdamda başlayan artışı tehlikeye atacak bir hamlede bulunmayacak ve enflasyon sadece birkaç ay değil ortalamada %2 olan hedefi yakalayana kadar "bir süre daha... ılımlı olarak" bu seviyenin üstüne çıkmasına olanak sağlayacak.

Fed'in bu stratejisi bazı örtülü taahhütler de içeriyordu. Yetkililer işsizlik ve enflasyon arasında gerilim olduğunu biliyorlar. Eğer enflasyon çok artarsa Fed faizi arttırarak işsizliğin artması pahasına bunu kontrol altına alabilir. Enflasyon zayıf olduğunda ve işsizlik yüksek olduğunda Fed faizi düşürebilir ve fiyatların yükselmesi pahasına istihdamı artırabilir.

Ancak ABD'de 2007 ve 2009 arasındaki resesyonun ardından gelen 10 yıllık ekonomik büyüme süresince enflasyon ve işsizlik arasındaki bu ilişki her zaman geçerli olmadı. İşsizlik düşerken, enflasyon artış yönünde bir tepki vermedi. Bundan faydalanabileceklerine karar veren Fed yetkilileri ekonomik durumu iyi olmayanlara destek sağlamak adına bir çeşit "sıcak" ekonomi ve güçlü istihdam piyasası oluşturmak için daha fazla enflasyon riski aldılar.

Her şey enflasyona bağlı. Eğer enflasyon küresel tedarik zincirindeki aksama ve arz şoklarından kaynaklanıyorsa muhtemelen kendi kendine düşmeye başlayacak. Böylece Fed istihdam artışını tehlikeye atmadan para politikasını yürütebilecek.

Eğer bu olmazsa, Fed'in öncelikleri, yeni politika çerçevesi oluşturulurken göz önüne alınmayan koşulların yarattığı sınavlara maruz kalacak.