Neşe BERBER

Turizm en zor zamanlarını yaşayan sektörlerden birisi… Siz özellikle Kapadokya'da turizm yapıyorsunuz, Son 6 ay nasıl geçti?

Özellikle Haziran'da normalleşmenin başlamasıyla birlikte insanlarda bir özgürlük, bir heyecan, kendisini dışarıya atma ama tedirginlikle tabi bu başlamış oldu. Bizim öngörümüz şu; insanlar, işletmeler Türkiye genelinde ciddi bir şekilde tedbirlerini aldı, güvenlik sertifikasının ötesinde bunları harfiyen gerçekleştirdiklerini biz canlı canlı biz bölgemizde şahit olduk, diğer bölgelerde olsun bunların tamamını görmüş vaziyetteyiz. Haziran'daki ürkeklik, Temmuz, Ağustos'ta aşağı inmeye başladı. Eylül ve Ekim için bizim beklentilerimizin üzerindeydi iç piyasa dinamikleri daha yukarılarda seyretmiş oldu. Şimdi bu 6 aylık süreçte tabii önceki yıllarla kıyaslamamız mümkün değil ama, genel olarak yüzde 40 civarında bir dolulukla seyretti ama tamamen bu aslında baktığımızda yüzde 36-37 lik kısmı iç dinamik, yüzde 3 lük kısmı da dış pazardaki misafirlerden kaynaklanmış bir durum. Şimdi yeni yıl beklentilerimiz tabii ki, çok olağanüstü üst düzeyde gidiyor, Mayıs Haziran ayını hem Kapadokya bölgesi olsun hem sahil kısımları olsun geçen günlerde bir kaç anayolu şirketi uçuşlarını birkaç ay öncesine aldı, tüm Türkiye geneli büyük bir artı olacak diye düşünüyorum.

Siz bu süreçte turist aldınız mı? Nasıl durum?

Yabancı misafirlerde ciddi bir düşüş var. Son 4-5 yıllık zaman zarfında özellikle Uzakdoğu ağırlıklı geliyorlar, Çin'den gelecek bir yabancı turistin Türkiye'ye geliş bedeli 40 bin TL, buna rağmen gelip gören Çinliler var. Uçak seferlerinin artmasıyla Uzakdoğu ve latin pazarı bizim için çok ciddi önem arz eden husustu. Bu dönemde nasıl bir izleyiş seyrediyor? Balkan ülkelerinden ağırlıklı olarak Arnavut, Kosova ve Romanya Kapadokya için ciddi bir ivme kazandırmış oldu ve bu ölü sezon diye tabir ettiğimiz 2020 yılı pandemi sürecinde öyle bir sürece girilmiş oldu.

Geçtiğimiz günlerde Turizm Bakanı ile bir araya gelmiştik. Aşılama süreci, pandeminin düşüşü, vakaların da azalması bu süreci de böyle göz önüne alırsak ortalama Nisan gibi normalleşme başlayacak gibi bir cümle de etmişti. Bu süreç Nisan'da başladığını var sayarsak nasıl bir tablo olur? 2021 nasıl geçer? Sizin açınızdan, turizm açısından?

Bizdeki online kararlar aslında en güzel verileri veren unsur. Nisan ve Mayıs'a ciddi bir talep var, hem yurtiçi hem yurt dışından. İnsanlar bunaldı artık insanlar da o bunalmanın da getirmiş olduğu kendisine artık bir değişiklik, şehir değiştirmenin vermiş olduğu bir huzur illa ki var. Mesela Nisan, Mayıs, Eylül ayına kadar rezervasyonlar geliyor ki, bu pandeminin bitiş tarihi değil en azından en dibi göreceği tarih. Mart sonu Nisan başı gibi biz de o şekilde planlıyoruz. Nisan, Mayıs gibi yoğun bir taleple karşılaşacağımızı bekliyoruz biz.

Bir pandemi ile karşı karşıya kaldık. Turizmde ne yapılmalı ki sistem çok fazla değişmeden yürüyebilsin. Ne yapmak gerekiyor?

Eski normal yada yeni normal aslında baktığımızda insanlara ilk baştaki pompalanan korkunun şu anda dip seviyelerde olduğu ve insanların özgürlüklerini siz elinden alıyorsunuz veya kısıtlama vs yaparak belli bir tarihe kadar kısıtlayabilirsiniz. Ben şöyle yorumluyorum, insanımız ve tüm dünya genelindeki dünya vatandaşlarının aklında bir soru işareti vardı, öncelikle sağlık illaki bunda hiç tereddütümüz yok ama ne kadar pandemiydi, ne kadar gerçekti yada veriler ne kadar gerçeği yansıtır diye tamamen dünya genelinde tartışmaya açık bir konu ve insanlar bunun çok fazla abartıldığı yönünde düşünüyor. Tüm dünya geneline baktığımızda harfiyen en sıkı kuralları uygulayan bizim ülkemiz, şimdi Amerika'ya bakıyorsunuz maske, mesafe yok. Geçen günlerde televizyonda İtalya'daki restaurant ve cafeler gösterildi insanlardaki hassasiyet gösteren yabancılardaki en güvenilir rota Türkiye. Yapılan analizlerde de dünyada sunulan raporlarda da en güvenli ülke Türkiye. Bu artılardan birisi, yabancılardaki hassasiyet noktası bizdeki gibi yüksek değil ama bu döneme haiz olan gelecek misafirlerin ilk tercihi kesinlikle Türkiye. Az önce sorduğunuz soru da neler yapılabilir? Bu bizden ziyade kural koyucuların, devletlerin ve hükümetlerin vereceği kararlar doğrultusunda oluşacak unsurlar. Almanya'nın, İngiltere'nin, İtalya'nın bizimle ilgili vereceği karara bakıyorduk şimdi o ülkeler açmadıktan sonra bizim yine dinamik pazarda hareket olacak ama oradaki gelen talepler İngiltere'de mesela ürkülen bir noktaydı, ingiliz pazarı nasıl olacak? Dediğimizde Antalya bölgesi için az önce bahsetmiştim 2 ay öncesine kadar ingiliz uçak firmaları tercih sebebi hep almış olduğumuz tedbirlerin yansıması.

Oteller, hijyen açısından dünyadaki otellerden çok çok iyiyiz öyle değil mi? Siz kendi otellerinizden yola çıkarak nelere önem veriyorsunuz? Değişen ne oldu?

Aslında çok şey değişti. Denetim firmaları, güvenlik turizm sertifikası ile alakalı gizli misafir gönderebiliyor kurallara uyup uyulmadığını kontrol etmek için, kendi misafirini gönderiyor. Mesela günlük bir tarihimiz var her ay bunlar denetlenen unsurlar. Ayın 10 undan onuna bırakmadan da gelebiliyor sıkı bir denetim var, gizli. O noktada siz kendi işletmenizi riske atıp, herhangi bir cezai yaptırıma maruz kalmayı istemediğiniz için, harfiyen emin olun buna ben tüm samimiyetimle söylüyorum; Türkiye'deki yüzde 99'dan fazla bir oran diyebilirim ki, tamamen uyuyor. Yunanistan ve Türkiye kıyaslamasında Yunan tarafı biraz daha ağır basıyor Avrupa tarafında, onların almış olduğu tedbirlerle biz kıyasladığımızda emin olun 2021 gelen rezervasyonlarla iyi bir ivme yakalayacağız.

Tüm dünyadaki ve Türkiye'deki tatil yapmak isteyen insanlara çağrınız ne olur?

Türkiye otel, turizm ve hizmet noktasında emin olun çok üst pozisyonda. Burada almış olduğu hizmeti dünyanın neresine giderse gitsin alamayacak. Misafir bizim için önemlidir, başımızın üzerinde yeri vardır. İtalya ve İspanya'nın pankart açıp da turist istemiyoruz artık dediği noktada tamamen turist istiyoruz noktasında siz ne veriyorsanız, karşılığını da insanlar size o şekilde veriyor. İyi hizmet alabilecekleri tek lokasyon Türkiye artı hijyen kurallarının bire bir uygulandığı dünyadaki tek ülke diyebilirim.

Kapadokya'yı hiç görmeyenlere ne söylersiniz? Neleri görsünler?

Problemimiz şu, gelen misafirlerimizin çoğu diyor ki Kapadokya neresi? Diyor. Sadece gördüğümüz önemli noktalardan ibaret değil, bir de gizli kapadokya var, yürüyüşle birlikte vadi sürecinde görülebilecek. Burası hristiyanlar için inanılmaz derecede önemli bir inanç merkezi, dünyada eşi benzeri olmayan doğal güzelliklerin olduğu bir plato öyle düşünün. Her türlü aktivitenin istisnasız yapıldığı özellikle balon var yani tam bir aktivite cennetinin olduğu bir yer. Dört mevsimin tam yaşanmış olduğu, on iki ay turizmin olduğu, olağanüstü bir yer. Gelen kişilerde inanılmaz bir pozitif etki oluşturup, tekrardan gelme arzusu oluşan muazzam bir yer. Son dönemlerde balayı noktasında ön plana çıkmaya başladı, sadece Türk misafirlerimiz değil, yurtdışından özellikle ruslar tarafından da yoğun bir taleple karşı karşıyayız. Kapadokya'daki sistemde her şey dahil sistem yok. Her şey dahil olmayınca sadece otelin içine hapsolup sadece otelde kalıp dışarının güzelliğini görmeme ihtimali yok, Kapadokya'ya geldiği bölgeyi geziyor, zaman esnaf kazanıyor, diğerleri kazanıyor. Gün doğumunda o balonların havalanması halende aktif devam ediyor, günün erken saatlerinde rüzgarın en dingin olduğu zamanlarda, güneşin doğuşu ile birlikte aslında güneşin doğumuna sizler şahitlik etmiş oluyorsunuz. Balon haricinde doğal güzellikleri, gezilecek yerleri, diğer unsurları muazzam tarihi yerler.

Turizmde bir değişim olacak mı tercihler açısından?

Kesinlikle değişim var, bizdeki tatil imajı deniz kum. Rusların özellikle Antalya tercihi en büyük faktördü, şimdi Ruslardaki zihniyetin değişmesi buna en büyük kanıtlardan birisi çünkü kültür turizmi son dönemlerde bir hayli yoğun talep görmeye başlıyor, insanlar biraz daha farklı rotalar tercih etmiş oluyor ve Kapadokya da dediğimiz gibi diğer bölgelerimiz için de geçerli mesela Trabzon, Karadeniz tarafı buralar için de aynısı geçerli, deniz, kum, güneş bu algı tamamen kırılmış durumda. İnsanların kendini nerede daha mutlu hissedeceği, merak unsuru işin içine girdiğinde farklı destinasyonlar deniyor.

Bundan sonrası için nasıl bir değişim olacak dünyada? Neye hazırlıklı olalım?

Adaptasyon noktasında tüm dünya geneli uygulanan şeylere başta korkuyla birlikte uymaya başlamış oldu. Şöyle düşünüyorum, seyahat yapmak istediğimizde uçağa binmek için bir aşı karnesi olmadan binemeyeceğiz, restaurant, otellere girerken her birinde HES kodu soruluyor. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Sözleşmesi bunların da aslında doğru olmadığı gözüküyor ama seyahat özgürlüğü elinden alındığı hissiyatına kapıldığı zaman aynı yerde durmayı istemeyeceğimize göre zorunlu olarak yaptıralım denilecek ki artık bu normalleşme sürecinde bunlar da hayatın bir parçası olacak. Şimdi aşılanma sürecinden sonra gelecek gerçek veriler tüm dünya genelinde belki bunlara hiç ihtiyaç olmayacak deniliyor ama uçak ve diğer ulaşım araçlarında bu kodlar, kimlik olmadan asla bir yolculuk yapılmayacak.  İnsanlar endişe ile yaklaşıyor ama nasıl bu sürece uyduk artık maske, mesafe bizim hayatımızda büyük bir parçamız olduysa bu da belli bir süre sonra olmadan olmayacak gibi gözüküyor.