ELEKTRİKLİ ARAÇ DEVRİMİNDE LİTYUM ENGELİ
Elektrikli otomobil satışlarında tüm dünyada bir patlama yaşanıyor. Ancak batarya üretimi için gerekli olan lityumda küresel bir kıtlık söz konusu.Bir elektrikli otomobilin aslında çok fazla lityuma ihtiyacı yok. Orta büyüklükteki bir e-otomobilin 300 kilogramlık bataryasında (50 kWh) yaklaşık sekiz kilo lityum bulunuyor.
Asıl sorun, küresel lityum kıtlığı. E-mobilite, tüm dünyada tahmin edilenden çok daha güçlü ve hızlı bir şekilde gelişiyor. Dolayısıyla bataryalar için bu gümüşi beyaz renkli hafif metale olan talep de aynı hızla artıyor. Ancak lityum çıkarma projelerinin geliştirilmesi birkaç yıl alıyor. Doğal su kaynaklarını tehdit etmesi ve tabiata zarar vermesi nedeniyle lityum madenciliğine karşı tepki ve protestolar da söz konusu.
2016 yılında dünya çapında 43 bin ton lityum çıkarıldı. 2022 yılında ise bu miktar, 130 bin tona ulaşarak üç katına çıktı. DERA'ya göre, 2030 yılına gelindiğinde şimdikinin en az dört misli lityuma ihtiyaç olacak.
Lityum aslında yer kabuğunda bol miktarda mevcut. Ancak çok ince bir tabaka şekilde tüm yerküreye dağılmış vaziyette. Araştırmacılar, okyanuslardaki lityum miktarının yaklaşık 200 milyar ton olduğunu tahmin ediyor. Karadaki kayalar ve tuz göllerindeki lityum yataklarının miktarı ise 98 milyon tona yaklaşıyor. Bunun yaklaşık 26 milyon tonunun önümüzdeki on yıllarda çıkarılabileceği var sayılıyor.
2022 yılında küresel lityum talebinin yüzde 47'si Avustralya'daki madenlerden, yüzde 35'i Güney Amerika'daki tuz göllerinden, yüzde 15'i Çin'den ve her biri yüzde 1'in biraz altında olmak üzere Zimbabve, Portekiz ve Kuzey Amerika'dan karşılandı.
Katı kayadan çıkarılan lityum
Halihazırda en büyük miktarda lityum, Avustralya'nın açık ocaklarında katı kaya (pegmatitler) madenciliği ile çıkarılıyor. 2022 yılında burada yaklaşık 61 bin ton lityum çıkarıldı. Avustralya'nın toplam lityum rezervlerinin 6,2 milyon ton olduğu tahmin ediliyor.
Kayalardaki lityum cevheri, delme ve patlatma yoluyla çıkarılıyor. Parçalar daha sonra bir kırma tesisinde kırılıyor, ardından çeşitli kimyasal ve metalürjik işlemlerle yabancı maddelerden ayrıştırılıyor.