Hakan DİKMEN

Sağlık turizmi nedir? 

Sağlık turizmi, tıbbi tedavi veya sağlıkla ilgili hizmetler için diğer ülkelere seyahat etmeyi içeren, hızla büyüyen bir endüstridir. Son yıllarda yükselişe geçen bu trendin ülkelere sayısız fayda sağladığı görülmüştür. 

Türkiye, dünyanın her yerinden ziyaretçi çeken, sağlık turizminin önde gelen destinasyonlarından biridir. Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı'na göre, ülkemiz 2022 yılında 2,5 milyondan fazla sağlık turistini ağırladı ve 2,8 milyar dolar gelir elde etti. Bu da bir önceki yıla göre sağlık turisti sayısında % 27'lik bir artış anlamına geliyor. Bu gelişmede bizim de biraz faydamız olduysa ne mutlu bize.

Sizce sağlık turizminde başarılı olmanın yolları nelerdir?

Sağlık turizmindeki büyüme, büyük ölçüde ülkenin gelişmiş tıbbi altyapısına ve yüksek eğitimli tıp uzmanlarına bağlıdır. Ancak, hastalara daha ülkemize iner inmez havaalanından itibaren verilen hizmetin kalitesi ve hastanelerin temizliği ve işlevi, misafirperver halkımızın davranışları ve  operasyon sonrasındaki destek de çok önemlidir.  Türkiye, kozmetik cerrahi, diş bakımı ve organ nakli dahil olmak üzere çok çeşitli tıbbi tedaviler sunan 80'in üzerinde akredite hastane ve tıp merkezine sahiptir. Ayrıca, ülkenin Avrupa ile Asya arasındaki stratejik konumu, dünyanın her yerinden hastalar için kolayca erişilebilir olmasını sağlıyor. Bir de bizim ülkemizin tarihi ve turistik özellikleri güzellikleri kişileri buraya çekmekte en büyük etken. 

Sağlık turizminin Türkiye ekonomisi üzerindeki etkisi konusunda da bilgi alabilir miyiz?

Sağlık turizminin Türkiye ekonomisi üzerindeki etkisi ve katkısı çok önemli olmuştur. Sağlık turizminden elde edilen gelir, ülkenin GSYİH'sına katkıda bulunarak iş fırsatları yaratmış ve yerel işletmeleri artırmıştır. Türkiye İstatistik Kurumu'na göre, sağlık turizmini de içeren sağlık ve sosyal yardım sektörü, 2022 yılında Türkiye'nin GSYİH'sının % 23,5'sini oluşturdu. Ülkenin turizm gelirinin gayri safi milli hasıla içindeki payı % 5.5'tir.  Görüldüğü gibi Türkiye'nin ekonomisi ve kalkınması için hayati bir öneme sahiptir.

2021 yılında Türkiye’ye yurt dışından gelen 670 bin 730 kişi sağlık turizmi hizmeti almış ve buradan elde edilen gelir 1.726.973 bin ABD doları tutarında gerçekleşmiştir. 2022 yılında toplam 1.258.382 kişi sağlık hizmeti almak için ülkemize gelmiş ve buradan elde edilen gelir 1. 926.094 bin ABD doları tutarında olmuştur. Görüldüğü gibi devamlı artan bir grafik görülmektedir. Aslında bu kazanca yüzde otuzu kadar da esnaf gelirini koymak lazımdır. 

TÜİK in yaptığı 2022 yıl sonu araştırmasına göre, Turizm geliri Ekim, Kasım ve Aralık aylarından oluşan IV. çeyrekte bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %22,2 artarak 11 milyar 374 milyon 206 bin dolar oldu. Turizm gelirinin %15,3'ü ülkemizi ziyaret eden yurt dışı ikametli vatandaşlardan elde edildi. Buradan çıkan sonuç genel turizm gelirlerinde Sağlık Turizmi önemli bir yer tutmaktadır.  Sağlık turizmi ekonomik faydalarının yanı sıra Türkiye'ye sosyal ve kültürel faydalar da getirmiştir. Sağlık turistleri genellikle ülkede birkaç hafta veya ay kalarak ülkenin zengin kültür ve mirasını keşfetme fırsatını da buluyorlar. Bu, Türkiye'nin bir turizm destinasyonu olarak tanıtılmasına vesile olup kültürel alışverişin artmasına da neden oluyor. Ülkemize gelen insanların sinirsel ve bedensel yorgunluklarını giderip onlara moral oluyoruz. Çeşitli hastalıkların tedavisinde mesleğinde önder doktorlar ve sağlık çalışanları sayesinde çok başarılı sonuçlara da imza atılıyor. Dahası sağlık turizmi çalışanların işgücü verimliliğini arttırıyor.

Sağlık turizmi devlet tarafından nasıl destekleniyor?

Ülkemizde bu alanda çalışanlar için tabi ki bir teşvik var. Bu teşvikin adı, “tescil ve koruma desteği”dir. Farklı ülkelerden ülkemize tedavi nedeniyle gelen turistler, ülkemize döviz kazandırmaktadır. Bu durumun önemi bilindiği için, Döviz Kazandırıcı Hizmet Ticaretinin Desteklenmesi Hakkında Karar kapsamında, sağlık turizmi yapmak isteyen firmalara çeşitli hibe destekleri sağlanmaktadır. Ancak sağlık turizmi alanında faaliyet göstermek ve hibelerden yararlanmak isteyenler, sağlık turizmi belgesi almak zorundadır. Sağlık turizmi sektöründe faaliyet gösteren yararlanıcıların yurt içinde tescil edilmiş markalarının yurt dışında tesciline ve korunmasına ilişkin giderleri % 60 oranında ve yıllık en fazla 600.000 TL tutarındaki ücreti devlet tarafından destekleniyor.

Pekiyi Sağlık turizmi teşviklerinden kimler yararlanabiliyor?

Sağlık Kuruluşları ile A grubu seyahat acentesi işletme belgesine sahip Seyahat Acenteleri, Uluslararası Sağlık Turizmi Yetki Belgesi alarak sağlık turizmi desteklerinden yararlanabiliyorlar.

Daha çok hangi konularda hizmet veriliyor?

Türkiye cerrahi branşlar, kısırlık, tüp bebek tedavileri, onkolojik tedaviler, estetik operasyonlar, göz ve diş tedavisi ile saç ekiminde dünyada tercih edilen ilk 3-4 ülkeden biri haline geldi. Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Yönetim Kurulu Üyesi ve Alanya Turistik İşletmeciler Derneği (ALTİD) Başkanı Burhan Sili ise turizmde ürün çeşitliliğine gitme çabaları kapsamında bu yıl ITB Berlin Uluslararası Turizm Fuarı'nda sağlık alanıyla ilgili tanıtım yaptılar. Görüldüğü gibi bu işe tüm ülke bir arada çalışmalar yaparak daha fazla kişiye daha iyi hizmet için çabalamaktadır.

Türkiye'nin sağlık turizminde uçuş mesafesi bakımından yakın olan ülkelerden ciddi talep gördüğünü de biliyoruz. İngiltere, Rusya ve Orta Doğu bu pazarlardan sadece birkaçı. Katma değeri yüksek turist alabilmek ve ürünümüzü çeşitlendirebilirsek bir de yanında sezonu uzatabilirsek değmeyin gitsin.  Çünkü, sağlık için gelecek turistlerin illaki yazın ülkemize gelmeleri gerekmiyor. 12 ay bu turistler için ülkemiz havasıyla gezilecek yerleriyle ideal... 

İstanbul ve Antalya'nın sağlık alanında bu konuda talep gören şehirlerin başında yer alıyor. Hastane ve kliniklerin Anadolu’ya da yayılıp ciddi bir yapılanma içinde olmasını temenni ediyoruz. İnsanların ülkemize gelerek estetik, diş ve saç ekimi gibi konularda hem sağlıkla ilgili taleplerini karşılayabildiği hem de tatil yapabildiği ve üst düzeyde ağırlandığı başka rakip ülke de yok gibi. 

Deniz, kum, güneş için gelenler ile sağlık turizmi için gelenler arasında katma değer açısından 1'e 20 gibi fark var. Bu, ülke ekonomisi ve bu alanda çalışan bizim açımızdan önemli. Hem tıp mensupları hem girişimcilerimiz hem de turizmcilerimiz bu konuda iyiyiz, iyi olduğumuzu da gösteriyoruz. Daha da iyi olacağız. 

Bu yıl sağlık turizminde nasıl bir gelişme bekleniyor? 

Turizmin yan dallarıyla ilgili avantajlarımızı da dikkate aldığımızda gelen hasta sayısı ve gelir bakımından bir önceki yıla göre 2023'te en az yüzde 25-30 bir artış bekleniyor. Biz de yapmış olduğumuz rezervasyonlar ve hastanelerle olan ortak çalışmalar sayesinde 2023 yılının ülkemiz için her alanda olduğu gibi sağlık turizmi açısından da rekor getireceğini düşünüyoruz.

Ülkemize yapılan seyahatler her ne nedenle olursa olsun, coğrafi konumu, sağlık kuruluşları, eğitimli insan gücü, kaplıcaları ve doğal güzellikleriyle Turizm açısından oldukça elverişlidir. Hem tarihi ve kültürel zenginliği hem de sağlık alanındaki yetkinlik seviyesiyle Türkiye, dünyanın 10 gözde turizm ülkesi arasında yer alıyor.

İnanıyoruz ki bu alanda ülkemiz, bu yıl hem sağlıklı yaşama ev sahipliği yapacak hem de ekonomik kazanca kavuşacak.