Hakan ÖZBAY

TOBB'un 2025 yılı Ocak-Ağustos dönemini kapsayan raporuna göre, kapanan şirket sayısı geçen yılın aynı dönemine göre %11,1 oranında endişe verici bir artış gösterdi. Kapanan kooperatif sayısında da benzer bir artış yaşanırken, bu dalganın özellikle artan enerji maliyetleri, hammadde fiyatları ve düşen alım gücünden doğrudan etkilenen perakende, inşaat ve imalat sektörlerinde yoğunlaştığı gözlemleniyor. Bu çift haneli artış, ekonominin can damarı olan KOBİ'lerin ne denli kırılgan bir dönemden geçtiğinin en somut kanıtı olarak yorumlanıyor.

GİRİŞİMCİLİKTE ROTA DEĞİŞİKLİĞİ

Raporda dikkat çeken bir diğer önemli unsur ise girişimcilik ekosistemindeki yapısal değişim ve yavaşlama oldu. Yılın ilk sekiz ayında kurulan şirket sayısı bir önceki yıla göre %0,6 oranında azaldı. Kurumsal yatırımlardaki bu duraksama, yatırımcıların ve girişimcilerin yüksek borçlanma maliyetleri ve ekonomik belirsizlik nedeniyle büyük ölçekli adımlar atmaktan çekindiğini gösteriyor.

Bu düşüşe karşın, kurulan gerçek kişi ticari işletme (şahıs şirketi) sayısındaki %19,5'lik artış dikkat çekti. Uzmanlar bu durumu, "Girişimciler, daha düşük kuruluş maliyeti ve daha az bürokratik yükümlülük getiren bireysel işletmelere yöneliyor. Bu durum, büyük yatırımlardan ziyade, hayatta kalma odaklı, daha küçük ölçekli bir ekonomik aktiviteye geçişin sinyali olabilir" şeklinde değerlendiriyor.

MAKAS TEHLİKELİ ŞEKİLDE AÇILIYOR

Konuyla ilgili değerlendirmede bulunan ekonomi uzmanları, yüksek politika faizinin yatırım ve işletme kredilerini neredeyse durma noktasına getirdiğini belirtiyor. Bir ekonomist, durumu şu sözlerle özetliyor: "Kapanan şirket sayısındaki %11,1'lik artış ile yeni kurulanlardaki %0,6'lık düşüş arasındaki makasın açılması, ekonominin genel sağlığı için tehlikeli bir gidişattır. Mevcut işletmeler artan maliyetlerle ayakta kalma mücadelesi verirken, yeni girişimciler de yüksek sermaye maliyetleri nedeniyle piyasaya girmekte tereddüt ediyor. Bu sarmal, istihdam kayıplarını ve ekonomik durgunluğu tetikleyebilir." 

Ağustos ayı verileri de bu olumsuz seyrin sürdüğünü teyit etti. Bir önceki aya göre kapanan şirket sayısındaki %34,6'lık düşüş mevsimsel bir etki olarak görülse de, uzmanlar asıl belirleyici olanın yıllık trendler olduğunun altını çiziyor.

Bu veriler, KOBİ'lerin istihdam ve üretimdeki kritik rolü göz önüne alındığında, ekonominin geneli için önemli bir uyarı niteliği taşıyor. Piyasalarda, KOBİ'lere yönelik özel kredi paketleri ve vergi indirimleri gibi "can suyu" olacak adımların atılması yönünde güçlü bir beklenti oluşmuş durumda.