Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), 10’uncu kez yayımladığı “Dünya Enerji Yatırımları 2025” raporunda çarpıcı veriler paylaştı. Küresel enerji yatırımları, jeopolitik gerilimler ve ekonomik belirsizliklere rağmen hız kesmiyor. IEA raporuna göre, 2025 yılında enerji yatırımları 2024’e göre yüzde 2 artarak 3,3 trilyon dolarla yeni bir rekora ulaşacak.

Bu tutarın 2,2 trilyon doları yenilenebilir enerji, nükleer, enerji verimliliği, düşük emisyonlu yakıtlar, şebeke yatırımları ve elektrifikasyon gibi temiz enerji teknolojilerine ayrılacak. Fosil yakıt projelerine gidecek sermaye ise 1,1 trilyon dolarda kalacak. Böylece, toplam yatırımın üçte ikisi temiz enerjiye yönelmiş olacak.

IEA, bu tabloyu sadece iklim değişikliğiyle mücadelede değil, aynı zamanda ülkelerin sanayi politikaları, enerji güvenliği ve yeni teknolojilerin rekabetçiliği açısından da büyük bir kırılma olarak değerlendiriyor.

Raporda öne çıkan bir diğer detay ise dünyada "yeni bir elektrik çağı"nın doğuşu. On yıl önce fosil yakıt yatırımları elektrik sektörüne yapılan yatırımlardan yüzde 30 fazlayken, bu yıl sadece elektrik üretimi, şebekeler ve depolama gibi elektrikle ilgili harcamaların fosil yakıtları yüzde 50 geride bırakacağı belirtiliyor.

Güneş enerjisi 450 milyar dolarla en fazla yatırım yapılan alan olurken, bu kalem son beş yılda iki katına çıktı. Nükleer enerji yatırımları da yüzde 50 artarak 75 milyar dolara ulaşıyor.

Şebeke yatırımları ise 400 milyar dolarla üretim ve elektrifikasyon yatırımlarının gerisinde kalıyor. Raporda bu durum, elektrik arz güvenliği açısından kırmızı alarm olarak değerlendirilirken, uzun izin süreçleri ve tedarik zinciri kısıtlarının bu alandaki ilerlemeyi yavaşlattığı vurgulanıyor.

KÖMÜRDE ARTIŞ PETROLDE DÜŞÜŞ

Çin ve Hindistan gibi ülkeler kömür yatırımlarını sürdürürken, Çin'de onaylanan kömür santrali kapasitesi 2015'ten bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Bu yıl kömür yatırımlarında yüzde 4’lük bir artış bekleniyor.

Öte yandan, düşen petrol fiyatları ve talep beklentilerindeki zayıflama nedeniyle, petrol yatırımlarında pandemiden bu yana ilk kez bir düşüş yaşanacak. Yüzde 6 oranındaki bu gerileme, özellikle ABD’deki yatırım yavaşlamasından kaynaklanıyor.

ÇİN ZİRVEDE

Çin, enerji yatırımlarında dünya liderliğini pekiştiriyor. Son 10 yılda Çin’in küresel enerji yatırımlarındaki payı yüzde 25’ten yüzde 33’e çıktı. Çin’in tek başına yaptığı yatırım, Avrupa Birliği ve ABD’nin toplamına eşit seviyeye ulaştı.

IEA Başkanı Fatih Birol, enerji güvenliğinin küresel yatırımları şekillendirmede ana etken olduğunu vurgulayarak, yatırımcıların yeni projeler konusunda temkinli davrandığını ancak mevcut projelerde ciddi bir yavaşlama olmadığını belirtti.

Birol ayrıca, Çin’in enerji yatırımları konusunda artık sadece lider değil, açık ara farkla ilk sırada olduğunu belirterek, “Bugün Çin, Avrupa Birliği'nin iki katı ve ABD ile AB’nin toplamı kadar enerji yatırımı yapıyor” dedi.