Mustafa DENİZ

Türkiye’de dijitalleşme süreci kamu hizmetlerinden finansa, eğitimden sağlığa kadar birçok alanı dönüştürürken, şimdi de “dijital vasiyetname” kavramı gündemdeki yerini aldı.

Ekonominin yeni başlığı dijital miras

Giderek artan dijital varlık çeşitliliği — sosyal medya hesapları, dijital sanat eserleri (NFT), kripto paralar, bulut depolama alanları, çevrimiçi abonelikler — klasik miras anlayışını kökten değiştiriyor. Uzmanlara göre, dijital varlıkların ekonomik değerinin her geçen yıl artması, bu alanda yasal çerçevenin belirlenmesini zorunlu kılıyor.

Dijital vasiyetname, bireylerin ölüm sonrasında dijital varlıklarının nasıl yönetileceğini, kimlere devredileceğini ve hangi hesapların kapatılacağını belirleyen resmi bir belge olarak tanımlanıyor.

Hazırlık süreci ve hukuki boyut

Türkiye Noterler Birliği’nin üzerinde çalıştığı elektronik vasiyetname sistemi, e-Devlet altyapısı ve e-imza teknolojileriyle uyumlu şekilde geliştiriliyor. Vatandaşlar, sahip oldukları dijital varlıkları listeleyip, erişim bilgilerini belirterek, e-imza veya mobil imza ile doğrulanmış bir dijital vasiyetname oluşturabilecek.

Ancak mevcut Türk Medeni Kanunu’nda bu uygulamanın doğrudan karşılığı bulunmuyor. Bilişim hukuku uzmanları, yasal altyapının oluşturulması hâlinde dijital vasiyetnamenin noter tasdikiyle resmiyet kazanabileceğini belirtiyor.

Uzmanlar, “Bugün birçok insanın dijital kimliği ekonomik değer taşıyor. Özellikle kripto varlıklar, dijital sanat ürünleri veya çevrim içi gelir modelleri düşünüldüğünde, dijital miras yönetimi artık kaçınılmaz bir ihtiyaç. Türkiye’de bu sürecin yasal olarak tanımlanması dijital ekonominin olgunlaşması açısından önemli bir adım olacak” yorumu yapıyor.

Kripto varlıklar en kritik nokta

Kripto para kullanıcılarının sayısının 10 milyonu aştığı Türkiye’de, dijital vasiyetnamelerin en kritik boyutunu kripto varlıkların devri oluşturuyor. Erişim anahtarlarının kaybolması, milyarlarca liralık varlığın sonsuza dek kaybolması anlamına geliyor. Bu nedenle uzmanlar, dijital vasiyetnamelerde kripto cüzdan bilgileriyle ilgili net talimatlar verilmesini öneriyor.

Yeni bir sektör doğabilir

Dijital miras yönetimi, önümüzdeki dönemde hem bilişim hem de finans sektörlerinde yeni bir hizmet alanı yaratabilir. Bankalar, sigorta şirketleri ve fintech kuruluşları, kullanıcıların dijital varlıklarını güvenli şekilde saklama ve devretme konusunda çözümler geliştirmeye başladı.

Yapay zekâ destekli dijital arşiv sistemlerinin yaygınlaşmasıyla, kişisel verilerin ölüm sonrasında korunması ve yönetilmesi, yeni bir dijital miras ekonomisinin temellerini atıyor.

Dijitalleşen hayat dijital vasiyet gerektiriyor

Uzmanlara göre, dijital vasiyetname uygulamaları sadece bireylerin değil, ekonominin genel işleyişini de etkileyecek. Dijital kimliğin, tıpkı fiziki mal varlığı gibi korunması gereken bir değer hâline geldiği bu dönemde, Türkiye’nin dijital miras hukukunu şekillendirecek düzenlemeleri hızla hayata geçirmesi bekleniyor.