Öncelikle mevcut yapı stoğu hakkında bilgi vermek istiyorum. İBB ve Boğaziçi Üniversitesi Kandilli rasathanesinin ortaklaşa hazırladığı haziran 2020 verilerine dayanarak mevcut durum analizi yaptığımda;

*1980 öncesi yapılan binalar 499 adet, toplam yapı stoğunun %1’i

*1980-2000 yılları arasında yapılan binalar 23.302 bina, toplam yapı stoğunun %60’ı

*2000 yılı sonrası yapılan binalar, 14.884 bina, toplam yapı stoğunun %39’u

Binaların %95’i betonarme. Bilinenin aksine sadece %4’ü , 9-19 katlı(çok katlı) binalardan oluşuyor.

Esenyurt ilçesinin zeminini incelediğimde ise;

Vs30 kayma dalgası hızlarına göre yüzölçümünün %20’sinde 150-200 m/sn. aralığında depremden en çok etkilenecek zeminin olduğunu söyleyebiliriz.

Zemini kötü olan bu mahalleler;

-Hürriyet, Necip Fazıl Kısakürek, Fatih, Yunus Emre

-İncirtepe, Güzelyurt, Yeşilkent, Mehmet Akif Ersoy

- Akşemsettin

Bu mahallelerde yapılan çalışmalarda, alüvyon zemin ,dolgu tabakalarının kalın olması, şev stabilite problemleri, zamana bağlı oturma gibi problemler olduğunu görüyoruz. Ancak mühendislikte her probleme bilimsel bir çözüm getirebilirsiniz bu durum sadece biraz daha zaman ve maliyet olarak karşımıza çıkar. Bu nedenle bölgede yapılan yüzlerce zemin iyileştirme çalışmasında, geoteknik uygulamalarla binaların zeminin problemlerine en uygun şekilde yapılmasının sağlanmaya çalışıldığını biliyoruz. Ancak yine de bu çalışmaların yeni yapılan, özellikle 2000 yılı sonrasındaki binalarda uygulandığını ,bu tür binalarınsa ilçenin mevcut yapı stoğunun %39’luk kısmını oluşturduğunu görüyoruz.

Çakmaklı bölgesinde bulunan yaklaşık 2000 civarındaki fabrikanın, özellikle 2000 yılından önce yapılmış olanlarında, deprem performans analizi yapılarak incelenmesi gerektiğini düşünüyorum. Zira bu bölgedeki fabrikalarda çalışan binlerce vatandaşımız bulunmaktadır.

Esenyurt’un geri kalan %80’lik kısmında ise Vs30 kayma dalgası hızlarının 200-360 m/sn. ölçüldüğünü bu sonucunda orta altı ve zayıf zemin olarak değerlendirebileceğimizi söyleyebilirim.

O halde beklenen büyük İstanbul depremi olduğunda Esenyurtta ne olacağını merak ediyorsanız?

-Yıkılabilecek 563 bina

-Ağır hasarlı 1768 bina 

Bu sonuçlara göre, minimum 1003 can kaybı ve 553 ağır yaralı olacağı raporda belirtilmiş. Geçici barınma ihtiyacının 67.410 hane olarak kayıtlara geçtiğini görüyoruz.

Bence, belediyeler  ruhsat için nasıl mimari, statik, makine –elektrik, zemin etütü istiyorlarsa örneğin 2000 yılı öncesi yapılmış olan konut, ticarethane, fabrika gibi yapıların tamamından deprem performans analizi istemeleri zorunlu olmalı. Böylece depremde yıkılacak binaların boya ve sıva yapılarak kiraya verilmesi yada satılması engellenmelidir.

Emile Zola’nın da söylediği gibi ‘Gerçeği susturup yeraltına gömseniz bile, o bir gün büyüyerek patlayacak ve her şeyi yok edecektir…