Aralarında Çin Merkez Bankası, bankacılık, borsa ve döviz denetleme kurumlarının olduğu on kuruluş, "yasadışı" olarak niteledikleri kripto para faaliyetlerinin kökünü kurutmak için işbirliği yapma sözü verdi. Çin daha önce de dijital para birimlerine giderek daha sıkı kurallar koymaya başlamıştı. Şimdiyse bu para birimleriyle yapılan tüm işlemlerin yasadışı olarak kabul etme kararı aldı ve koyduğu kuralları uygulama konusunda daha da sertleşeceğinin sinyalini verdi.

Çin Merkez Bankası, kripto para ticareti yapmanın yasadışı olduğunu açıkladı ve bu faaliyetlerde bulunanları sert cezalara çarptırmayı planladığını kaydetti. Cezai yaptırımlara tabi olanlara Çin içinde yabancı platformlar için çalışanlar da dahil edilecek.

Kripto para sektörünü tamamen devre dışı bırakma çabası içinde olan Çin Ulusal Kalkınma ve Reform Konseyi, kripto para üretiminin durdurulması için ülke çapında bir seferberlik başlatmayı planladığını açıkladı.

Çin'in daha önceki kripto para politikası ne içeriyordu?

Çin, kripto paraları yasal bir ödeme aracı olarak tanımıyor. Çin bankacılık sistemi de kripto para birimlerini kabul etmiyor ve bu para birimlerini içeren bankacılık hizmetleri sunmuyor.

2013 yılında hükümet, bitcoin'i sanal emtia olarak tanımlamış ve bireylerin bitcoin ticaretine serbestçe katılım sağlayabileceğini açıklamıştı.

Ancak Çin Merkez Bankası dahil Çinli mali denetçiler, 2013 yılının sonlarına doğru, bankaların ve ödeme firmalarının bitcoin ile mali hizmet sunmasını yasakladı.

Çin, 2017 yılı Eylül ayında yatırımcıları korumak ve mali riskleri bertaraf etmek için dijital para arzını (initial coin offering) yasakladı. Bu yasak kapsamında geleneksel para birimlerinin kripto paraya ya da tersine çevrilmesi işlemlerinin yapıldığı ticaret platformları da alındı.

Bu kısıtlamalar nedeniyle ticari platformların çoğu kapandı ya da başka ülkelere taşındı.

Mali hizmet firmalarının ve ödeme şirketlerinin dijital para birimleri için hesap açma, kayıt yaptırma, ticaret ve nakit paraya çevirme gibi işlemler yapması da yasaklandı.

Çin Merkez Bankası, 2018 yılı Temmuz ayına kadar 88 sanal döviz ticaret platformunun ve 85 dijital para arzı platformunun piyasadan çekildiğini açıkladı.

Çin dijital para birimleriyle ilgili kuralları neden giderek daha da sıkılaştırdı?

Son bir yılda bitcoin ve diğer dijital para birimlerinin fiyatlarının artması Çin'de kripto para ticaretini canlandırmış ve yatırımcılar, mevcut kurallara rağmen faaliyet göstermenin yollarını bulmuştu. Tüm bu gelişmeler, Çin'in kendi resmi dijital para birimini geliştirerek dünyada kendi dijital parasını çıkaran ilk büyük ekonomi olmaya çalıştığı döneme denk geldi.

Çinli mali denetçiler, bu yılın başında mali kurumların ve ödeme şirketlerinin kripto para hizmetleri sunmasını yasaklayan kısıtlamaları daha da arttırdı. Çıkarılan bir yönetmelik, spekülatif bitcoin ticaretinin arttığını, bunun "insanların mal varlığının güvenliğini tehdit ettiğini, normal ekonomik ve mali düzeni bozduğunu" kaydetti.

Birçok Çinli yatırımcı faaliyetlerini yurt dışına taşıyan Çinli ticaret platformlarında dijital para işlemi yapmaya başladı. Öte yandan Çin'deki borsa dışı (over-the counter) kripto para piyasası ve sosyal medyada kripto para ticaretinin konuşulduğu ve bir süredir devre dışı olan sohbet odaları yeniden canlandı.

Binance ve MXC gibi Çin odaklı döviz kurumları, Çinliler'in online hesap açmasına izin veriyor. Bu işlem sadece birkaç dakika alıyor. Bu kurumlar, Çin para birimi Yuan'ın kripto para birimlerine çevrilmesini de sağlıyor.

Bu tür işlemler bankalar ya da Alipay ve WeChat Pay gibi online ödeme kanalları üzerinden yapılıyor. Bu durumlar, yasadışı kripto para işlemlerini tespit etmek için kilit internet sitelerini ve hesapları hedef alan takip sistemleri oluşturma sözü vermişti.

Çin'in kripto parayı yasaklamasının etkisi ne olur?

Çin'in kararını açıklamasından sonra kripto para birimlerinin değerinde düşüş kaydedilse de bu gerileme, Mayıs ayında, Çin Devlet Konseyi'nin bitcoin üretiminin üzerine gideceğini açıklamasından sonra yaşanan düşüşe kıyasla daha hafif oldu. Çin, esas sınavı, kuralları çiğneyen platformları ve kişileri ortaya çıkarıp cezalandırma üzerine verecek.

Bazı uzmanlar, Çin'de daha önceki dijital para birimini kısıtlama girişimlerinde olduğu gibi bu sefer de kararlı yatırımcıların kripto para ticareti yapmanın yolunu bir şekilde bulabileceği görüşünde. İngiltere'deki Warwick Üniversitesi İşletme Fakültesi'nden Ganesh Viswanath Natraj, "Çin'deki tüccarlar artık yasadışı kabul edilen online platformlara erişim sağlayamasalar da kripto birimler, fonların işletimini yurt dışına aktarabilir" dedi.