Çin, 19.37 trilyon dolarlık GSYH’lik hacmi ile dün­yanın en büyük ikinci eko­nomisi… Birinci ABD’nin 7 trilyon dolar arkasında; üçüncü Japon­ya’nın tam 13 trilyon dolar önün­de… Hal böyle olunca da Pekin’de esen rüzgar, tüm dünyayı üşütü­yor. 2023’te de aynen böyle oldu… Çin ekonomisi, 2023’te hızlı bir şekilde toparlanacak ve küresel büyümenin tartışmasız motoru rolünü sürdürecekti. Beklentiler bu yöndeydi. Ancak emlak krizi, zayıf harcamalar ve yüksek genç işsizliği gibi pek çok sorun, Pekin yönetiminin ayağına dolandı.

Resmi büyümenin %5 olması bekleniyor

Küresel ekonomistlere göre, tüm bu sorunlara rağmen dünyanın en büyük ikinci ekonomisi yeni yıl­da yüzde 5’lik resmi büyüme he­define ulaşacak. Bu rakam, hala COVID pandemisin­den önceki 10 yılda ortalama yüz­de 6’dan fazla yıllık büyümenin al­tında. Uzmanlara göre Asya devi, bundan sonra onlarca yıllık dur­gunlukla karşı karşıya kalabilir. Krizi en iyi özetleyen kişi, dü­şünce kuruluşu American Enterp­rise Institute'un kıdemli araştır­macısı Derek Scissors: "Çin eko­nomisi için 2024'teki zorluk, GSYİH büyümesi olmayacak, ki bu muhtemelen yüzde 4.5'in üze­rinde olacak. Zorluk, oradan itiba­ren tek yönün aşağı olması olacak. Büyük piyasa reformları olmaz­sa, Çin, ekono­mistlerin ‘orta gelir tuzağı’ olarak adlandırdığı duru­ma sıkışıp kalabilir.” Çin, 1978'de dünyaya yeni­den açıldığından bu yana geçen on yıllar boyunca, dünyanın en hızlı büyüyen büyük ekonomilerinden biri oldu. 1991-2011 yılları arasın­da yıllık yüzde 10.5 oranında bü­yüdü. Şi Cinping'in başkan olduğu 2012'den sonra genişleme yavaşla­dı, ancak 2021'e kadar olan on yılda ortalama yüzde 6.7 seviyesindeydi. Uluslararası Para Fonu’na (IMF) göre, Çin'in büyüme oranı 2023'te yüzde 5.4 olacak ve zayıf üretken­likten yaşlanan nüfusa kadar de­ğişen olumsuzluklar nedeniyle 2028'de kademeli olarak yüzde 3.5'e düşecek. Scissors’ın da dikkat çektiği nokta bu: “2020'lerin ikinci yarısında Çin’in büyümesinde yavaşlama gö­rülecek.“

 Ekonomik genişlemenin sonuna gelindi 

Scissors’a göre, Çin bu duruma bir gecede gel­medi: “Es­ki Hu Cintao yönetimi, küre­sel mali krizin en derin olduğu 2009 yılında bü­yümeyi artırmak için ekono­miye likidite sağladı. Şi hüküme­tinin 2012'de iktidara gelmesinin ardından borçlanmayı dizginleme konusunda isteksiz olması yapısal sorunların artmasına neden oldu.” Rhodium Group'un Çin Pazarları Araştırma Direktörü Logan Wright da aynı görüşte: "Çin ekonomisin­deki yavaşlama yapısaldır ve son on yılda kredi ve yatırımda benzeri gö­rülmemiş bir genişlemenin sona ermesinden kay­naklanmaktadır."

Peki, Çin ikinci bir Japonya olur mu? Çünkü, bazı ekono­mistler, 1990'ların başında emlak balonunun patlamasının ardından durgun büyüme ve def­lasyonla dolu iki "kayıp on yıl" ya­şayan Japonya'yla karşılaştırma­lar yapıyor. Ancak Scissors, işlerin en azından hemen bu şekilde gide­ceğini düşünmüyor: "2020'lerin geri kalanı kayıp bir on yıl gibi gö­rünmeyecek; Çin'in GSYİH büyü­mesi sıfırın oldukça üzerinde kala­cak.” Ancak uzun vadede en büyük ekonomik sorun demografi olabi­lir. Geçen yıl Çin'in nüfusu 1.411 milyara düşerek 1961'den bu yana ilk kez düşüş yaşadı. Doğurganlık oranı da iki yıl önce 1.30’ken, geçen yıl 1.09 gibi rekor düşük bir seviye­ye düştü.