Hakan DİKMEN

Yahu şu savaşlar kavgalar bitmiyor. Bu nedenle bir türlü dünya ekonomisi rayına oturmuyor. Tabii bundan beslenenler var ama, insan artık yeter diyor. Yurtta ve dünya barış biliyorsunuz bizim ülke düsturumuz.

Geçtiğimiz haftanın ekonomik gelişmelerine şöyle bir baktığımızda, hani derler ya tam oluyordu ama bu sefer de gol olmadı. İsrail bu kez de İran ile dalaştı. Petrol fiyatlarını patlattı. Altın çoştu. Bizim gibi ülkeler bu durumda ezilen kesim oluyor. Bu gelişme, hem küresel büyüme hem de enflasyon açısından riskleri artırırken, politika yapıcıların elindeki mali ve parasal manevra alanlarını da ciddi şekilde kısıtlıyor.

Yine geçtiğimiz haftaya dair birkaç önemli noktaya bakacak olursak. Yatırımcı beklentileri endeksi yükseldi. Bu, yatırımcıların gelecek 6 aya ilişkin beklentilerinde iyileşme olduğunu gösteriyor. Ayrıca, ABD ve Avrupa Merkez Bankası'nın faiz politikaları farklılaşırken, ABD'de istihdam verileri güçlü seyrediyor. Nisan ayında Hazine nakit dengesi açık verirken, faiz dışı denge fazla verdi. Haftayı size böyle aktarmayı düşünürken İsrail’in İran’a düzenlediği geniş çaplı saldırı, küresel piyasalarda dalgalanmalara neden oldu. Altın fiyatları Cuma sabahı rekor seviyelere yaklaştı. Jeopolitik risklerin yanı sıra, ABD’deki zayıflayan ekonomik veriler de altın fiyatlarını destekleyen bir başka unsur oldu. Petrol Fiyatları da yükseliyor, Stagflasyon Riski Geri Döndü Saldırı haberlerinin ardından petrol fiyatları durur mu o da bir anda %5’in üzerinde yükselerek varil başına 70 dolar seviyesine geldi. Bu, Ocak 2025’te görülen 82 dolar zirvesinin altında kalsa da, son haftalarda yukarı yönlü bir trendin güçlendiği görülüyor. Bakalım, bu yeni jeopolitik gerilimin sonu bize nasıl yansıyacak. Analistler, OPEC+ grubunun nasıl bir yanıt vereceğini yakından takip ediyor. Dünya Bankası Zaten Yavaşlama Bekliyordu Dünya Bankası, bu ayın başında yayımladığı raporda küresel büyümenin 2025 yılında %2,3’e gerileyeceğini öngörmüştü.

Enflasyon baskıları

Birçok merkez bankasının bu yeni kriz karşısında faiz indirimi planlarını da sekteye uğratabilir. Enflasyon baskıları zaten üst düzeydeyken, jeopolitik kaynaklı maliyet artışları merkez bankalarının daha uzun süre yüksek faiz politikasını sürdürmesine neden olabilir.

Bazen maliye işiyle ilgili politikacıları yerden yere vuruyoruz. Şimdi onlar da demezler mi, “yüksek faiz oranları ve piyasaların borç ve bütçe açığı hassasiyeti göz önüne alındığında, maliye politikası cephesinde de manevra alanı giderek daralıyor. Biz ne yapalım”...

Çin’de tüketici fiyatları Mayıs’ta aylık bazda %0,2 ile geriledi. Bu düşüş beklendiği gibi değil. Temmuz 2023’ten bu yana en yüksek düzeyinde gerçekleşmesi ülkede deflasyonist baskıların sürdüğüne işaret etti.

Faizde iniş sinyalleri

Geçen hafta için dünyayı ilgilendiren ekonomik olayların bir özetini yaptık. Türkiye'de ise, enflasyonla mücadeledeki son durum ve dış finansman gelişmeleri takip edildi. Mayıs ayı enflasyon yansımaları yüksek seyrini koruyan enflasyon olarak karşımızda duruyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) sıkı para politikası duruşunu sürdüreceği fikri analistler tarafından güçlü tutuluyor. Piyasalarda da TCMB'nin gelecek dönemdeki faiz kararlarına yönelik iniş sinyalleri dikkatle izlendi. Mayıs ayından bu yana yüzde 49 seviyelerinde bulunan repo faiz oranı politika faizi olan yüzde 46 seviyelerine geriledi.  Özellikle yurt dışı yerleşikler için TL varlıklarına olan ilginin devam edip etmediği araştırılıyor.

Hazine'nin gerçekleştirdiği borçlanma ihaleleri ve dış piyasalardan sağlanan fonlar (eurobond ihracı vb.) ön plana çıktı bu hafta. Bu gelişmeler, ülkenin dış finansman ihtiyacını karşılama kapasitesine ve risk primine (CDS) yansımaları açısından önem taşıyor.

Altın dolar ve euro kazandırdı

Bu hafta yatırım araçlarından altın, dolar ve euro kazandırdı.

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, haftayı ortalama yüzde 1,84 kayıpla tamamladı.

Bu hafta yatırım araçlarından altın, dolar ve euro kazandırdı. Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, haftayı yüzde 1,84 değer kaybederek 9.311,88 puandan tamamladı. Endeks, hafta içinde en düşük 9.065,17 ve en yüksek 9.733,62 puanı gördü. Aynı dönemde Borsa İstanbul hizmetler endeksi yüzde 3,71 azalışla 9.560,56 puan, sanayi endeksi yüzde 2,55 düşüşle 11.915,27 puan, teknoloji endeksi yüzde 0,42 kayıpla 20.086,70 puan olurken, mali endeksi yüzde 0,23 değer kazancıyla 11.508,65 puan oldu.

En çok prim yapan hisse 

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksine dahil hisse senetleri arasında bu hafta en çok yükselen yüzde 12,78 ile Enerya Enerji oldu. Enerya Enerji'yi yüzde 11,91 ile Reysaş Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı, yüzde 11,32 ile Mavi Giyim izledi. Söz konusu hisseler arasında en çok değer kaybedenler yüzde 18,89 ile Reeder Teknoloji, yüzde 10,68 ile Çimsa Çimento ve yüzde 9,44 ile Yeo Teknoloji Enerji olarak sıralandı. Borsa İstanbul'da hisseleri işlem gören en değerli şirketler, 645 milyar 240 milyon lirayla ASELSAN, 492 milyar 240 milyon lirayla Garanti BBVA ve 375 milyar 300 milyon lirayla Enka İnşaat oldu.

24 ayar külçe altının gram fiyatı yüzde 4,22 artışla 4.350,00 liraya, Cumhuriyet altınının fiyatı da yüzde 4,20 değer kazancıyla 29.400,00 liraya yükseldi. Doların satış fiyatı yüzde 0,56 yükselişle 39,4380 lira, euronun satış fiyatı ise yüzde 1,94 artışla 45,5370 lira oldu. Geçen hafta 53,0487 lira olan İngiliz sterlininin satış fiyatı, bu hafta yüzde 0,91 yükselişle 53,5300 liraya yükseldi. İsviçre frangı ise önceki haftaya kıyasla yüzde 1,92 artışla 48,6000 liradan alıcı buldu.