BORSADA "KARA PAZARTESİ"
Corona virüsü salgının dünya genelinde gittiçe daha geniş bir coğrafyaya yayılması ve vaka sayılarının da hızla artması mali piyasaları olumsuz etkiliyor. Corona'nın yarattığı tedirginlik petrol fiyatlarındaki düşüşün etkisiyle birleşince piyasalarda bazı uzmanların deyişiyle adeta "kara Pazartesi" yaşanıyor.
Wall Street’te borsa endekslerinin Pazartesi günü haftaya yüzde 7’lik kayıplarla başlamasının ardından işlemler 15 dakika süreyle durdu. Ana ham petrol üreticisi ülkeler arasındaki anlaşmazlığın Corona salgınının gittikçe yayılan etkisinden zaten endişeli olan yatırımcıları daha da sarsmasıyla Avrupa borsalarında da benzer düşüşler yaşandı. Londra ve Frankfurt borsaları yüzde 7’nin üzerinde değer kaybetti. Londra’da FTSE 100 borsası bir ara yüzde 8’in üzerinde düşüşe ulaşmasından sonra günü yüzde 6,6 düşüşle kapadı. Corona’nın en kötü vurduğu ülkelerden İtalya’da borsadaki düşüş yüzde 11’i buldu. Paris borsasıysa günü yüzde 8,39 düşüşle kapatarak 2008 Lehman Brothers krizinden bu yana en sert düşüşü yaşadı.
Petrol fiyatları yüzde 20 seviyesi civarında rekor bir düşüş kaydederken, Suudi Arabistan, Rusya ve diğer üretici ülkeler üretimi kısma konusunda anlaşamıyor.
Corona salgınından en fazla petrol fiyatları etkilense de borsalar ve tahvil gelirlerindeki düşüş de bir o kadar etki yaratmış durumda. ABD’de S&P 500 endeksi borsanın açılışının ilk dakikalarında yüzde 7 geriledi. Kayıplar o kadar keskin bir seviyeye ulaştı ki New York borsasında işlemler geçici olarak askıya alındı.
Dow Jones da 1582 puan ya da yüzde 6,1 düzeyinde kayıp yaşadı. Bir ara kayıp oranı 2000’in üzerine kadar çıktı. S&P 500 yüzde 5,8, Nasdaq da yüzde 5,5 oranında düşüş yaşadı.
Avrupa borsalarındaki düşüş de yüzde 8’in üzerinde oldu. Yatırımcılar güvenli araçlara yönelmeye çalışırken Hazine gelirlerindeki rekor düşüşler sürdü.
Borsalardaki tüm bu satışların, Corona’nın ne gibi sonuçlar yaratabileceği konusundaki bilinmezliğin bir sonucu olduğu yorumları yapılıyor.
COVID-19 olarak bilinen virüs geniş bir coğrafyada süratle yayılırken, birçok yatırımcı salgının ekonomiye ve şirket karlarına ne kadar zarar vereceğini kestirmekte zorlanıyor ve böyle bir belirsizliğe karşı en kolay yanıt olarak piyasadan çekilmeyi görüyor. Virüsün olası etkileri konusunda ilk başlarda iyimser bir tavır sergileyen ve salgının etkisinin büyük oranda Çin’le sınırlı kalacağı, sadece kısa süreli bir sekte yaratabileceği beklentisi içinde olan yatırımcılar şimdi bu meseleyi hafife aldıklarını farkediyor.
Virüsün dünya genelinde bulaştığı kişi sayısı son olarak 110 bini geçti. İtalya da Çin örneğini takip ederek ülkenin büyük bir kesimini karantina altına aldı.
Yeni Corona virüsü Antarktika dışında her kıtaya şu anda yayılmış durumda ve tüketici harcamaları, sanayi üretimi ve seyahatler üzerindeki olumsuz etkileri de giderek artıyor.
S&P 500 geçen ay rekor kırmasından bu yana toplamda yüzde 17 değer kaybetti. Kayıp oranının yüzde 20’yi bulması halinde bu, ABD borsaları tarihinde, fiyatların sürekli yükseldiği piyasa olarak en uzun süre varlık gösteren piyasanın ölümü anlamına gelecek.
10 yıllık Hazine tahvili gelirleri yüzde 0,49’a düştü. Bu oran geçen hafta başı itibariyle hiçbir zaman yüzde 1’in altına düşmemişti.
Körfez Savaşı’ndan bu yana bir günde yaşanan en büyük düşüş
Brent türü ham petrol uluslararası ölçekte 10 dolar ya da yüzde 22 seviyesinde düşüşle varil başına 35,27 dolara geriledi. ABD ham petrol fiyatları da 8,91 dolar ya da yüzde 20 düşerek 32,37 dolar oldu.
ABD ham petrol fiyatlarındaki yüzde 20 düşüş, 1991’deki Körfez Savaşı’ndan bu yana bir gün içinde yaşanan en büyük düşüşe tekabül ediyor.
Dünyadaki diğer borsalarda da benzer düşüşler yaşanıyor.
Japonya borsaları günü yüzde 5,1 kayıpla kapatırken Avustralya’da bu oran yüzde 7.3’e çıktı. Çin’deki Şangay piyasaları da yüzde 3 değer kaybetti. Hong Kong borsası yüzde 4,2, Hindistan borsası da yüzde 6,2 değer kaybetti. Tayvan, Yeni Zelanda ve Güneydoğu Asya borsaları da benzer düşüşler yaşadı.
Suudi Arabistan’da Riyad borsası devlet petrol şirketi Aramco’nun hisselerinin günlük yüzde 10 limitin üzerinde düşmesi yüzünden işlemlerini askıya aldı.
“Hükümetler ciddi boyutta mali tedbir almalı”
Uluslararası Para Fonu Baş Ekonomisti Gita Gopinath, hükümetlerin Corona virüsünün ekonomik etkileriyle mücadele için ciddi boyutta mali tedbirler alması gerektiği uyarısında bulundu.
Öte yandan İsveç Merkezi Bankası, faiz oranlarını belirleyen kurulun üyelerinden, bankanın başkan yardımcısı Martin Floden’in Corona virüsü testinin pozitif çıktığını açıkladı.
Bankanın bir sözcüsü, Floden’in durumunun iyi olduğunu belirtti. Riksbank daha önce yaptığı açıklamada, isim vermeden, kuzey İtalya’da tatil yapan bir çalışanının virüse yakalandığını, bu kişinin ükeye dönmesinden bu yana evden çalıştığını kaydetmişti.
Suudi Arabistan ve Rusya arasında petrol üretiminin azaltılması konusunda yaşanan anlaşmazlık de piyasaları olumsuz etkiliyor.
Yatırımcılar, iş dünyası ve tüketiciler açısından enerji maliyetlerinin düşmesini genelde olumlu karşılar ancak bu durum petrol şirketleri gibi üreticilere de zarar verebiliyor. Ham petrol fiyatlarının en son bu kadar düştüğü 2015’te ABD’de bazı daha küçük enerji şirketleri iflas etmişti.
Bazı uzmanlar piyasalarda yaşanan şoklara işaret ederek bugünü “Kara Pazartesi” olarak adlandırıyor.