Sedat YILMAZ

2020 yılından itibaren halka arz edilen şirket hisselerinin Borsa İstanbul’da yüksek kazançlar elde etmesi, pandemide evde kalan yatırımcıyı yeni hisselere yönlendirdi. 30 yılda borsaya giren yatırımcısı sayısı kadar, son bir yılda yeni girişler oldu. Bu sayı yaklaşık 2,5 milyon olarak ölçülüyor.

2020’de hızlanan ve 2021’in ilk çeyreğinde devam eden bu akım, borsada halka arzları üst seviyeye çıkardı. 2020 yılından itibaren halka arz edilen şirketlerin hisseleri Borsa İstanbul’da 10 kat prim yaptı. Halka Arz Endeksi geçen yıl yüzde 197 değer kazandı. Bu yılın ilk çeyreğinde de endeks 2 Nisan 2021 itibariyle 11,113 puan ile son 6 yılın en yüksek değerine ulaştı. Halka Arz Endeksi şu anda 9295,15 puanda seyrediyor.

Türkiye’de yatırımcının halka arz edilen şirketlere olan talebi son bir yılda 50 kat artmış durumda. Sadece geçen yıl Borsa İstanbul’da 450 milyon lira değerinde sekiz halka arz gerçekleşti. Söz konusu halka arzlarda yaklaşık 7 milyar liradan fazla talep toplandı.

Türkiye’de değil, dünyada da halka arzlarda önemli artışlar meydana geldi. Ernst & Young’un global halka arz trendleri 2020 raporunda bir önceki yıla göre halka arzlardaki sayı yüzde 20 arttı ve sayısı 400’e ulaştı. Söz konusu halka arzlardan sağlanan gelirin yüzde 30 artışla 270 milyar dolar olduğu belirtiliyor.

İlk çeyreğe hızlı başlangıç

Geçen yıl ARD Bilişim, Bayrak EBT, Fade Gıda, Dinamik Isı, Esenboğa Elektrik, Kontrolmatik, Kervan Gıda ve Arzum Ev Aletleri halka arz olurken bu yılın ilk çeyreğinde yapılan altı halka arz ile 1,5 milyar liralık arz büyüklüğüne ulaştı. İlk çeyrekte Işık Plastik, Türk İlaç ve Serum, Naturelgaz, Qua Granite, Galata Wind, Aydem Enerji ve Biotrend halka arz gerçekleştirdi.

Işık Plastik’in halka arzında 400 bin fazla talep geldi. Türk İlaç’a toplam halka arz büyüklüğünün 60 kattan fazla talep geldi. Yine Yıldız Pazar’da işlem görmeye başlayan ve halka arz büyüklüğü 395 milyon lira olan Qua Granite’a 2,3 milyar lira talep geldi. Galata Wind Enerji’ye de ihraç edilen hisselerinde 7 kat talep oluştu.

Aldem Çelik, Çan Kömür, Efeler Çiftliği, İhlas Haber Ajansı, İzdemir Enerji, Metro Turizm, Selva Gıda, Şeker GYO, Tureks ve Matriks şirketleri halka arz için başvuru yapan şirketler arasında sıralanıyor.

Ayrıca Torku, A101, LC Waikiki, Botaş, Borsa İstanbul AŞ, İncehesap.com, YCL Holding, N11, Şeker GYO, Bursa Karton, İzdemir Enerji, Alesta, Konya Kağıt, Kızılbük, Başkent Doğalgaz, Limak Yatırım, Zorlu Yenilenebilir Enerji, İşbir Sentetik, Golive Yazılım ve Tapdi Oksijen sırasını bekliyor.

Büyükler sıraya girdi

Ziraat GYO, 28 – 29 – 30 Nisan olarak belirlediği talep toplama tarihlerinden sonra hisselerinin yüzde 25’ini Ziraat Yatırım Menkul aracılığıyla halka arz etmeye hazırlanıyor. Pay başına 1,60 lira ile sermaye artışı yoluyla yapılacak 1,17 milyar lira nominal tutarlı halka arzdan sonra Ziraat GYO, ulaşacağı 7 milyar lira özkaynak büyüklüğü ile sektörde 3’üncü sıraya yerleşecek.

Ziraat GYO Genel Müdürü Peyami Ömer Özdilek, Ziraat GYO’nun 2020 yılında başarılı bir performans sergileyerek aktif büyüklüğünü 5,4 milyar liraya çıkardığını, net dönem kârının 378 milyon lira olarak gerçekleştiğini söylüyor. Şirket özkaynaklarının 5 milyar TL'yi aştığını ifade eden Özdilek, pandemi döneminde de şirketin büyümeye devam ettiğini belirtiyor.

Ziraat GYO’dan sonra Kalekim de halka açılmaya karar verdi. Kale Grubu şirketlerinden Kalekim’in paylarının halka arzı için yaptığı izahname başvurusu SPK tarafından onaylandı. Ak Yatırım liderliğinde gerçekleştirilecek halka arz için 6-7 Mayıs tarihlerinde, 13,75 – 14,75 lira fiyat aralığından talep toplanacak. Halka arzda bireysel yatırımcılar için eşit dağıtım yöntemi uygulanacak. 

Kalekim’e SPK’dan onay

Kale Grubu şirketlerinden Kalekim’in paylarının halka arzı için yaptığı izahname başvurusu Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından onaylandı. Ak Yatırım liderliğinde gerçekleştirilecek halka arz için 6-7 Mayıs tarihlerinde, 13,75 – 14,75 lira fiyat aralığından talep toplanacak. Halka arzda bireysel yatırımcılar için eşit dağıtım yöntemi uygulanacak.  Kalekim, halka arz ile bünyesine katacağı yeni ortaklarla gücüne güç katarak sürdürülebilir büyüme yolunda önemli bir adım daha atmayı hedefliyor.

FİBA Grubu şirketlerinden Gelecek Varlık, şirket paylarının halka arzı amacı ile izahname onayı için Sermaye Piyasası Kurulu’na (SPK) başvurdu. 2020 yılı sonu itibarıyla, devir aldığı alacaklardan bugüne kadar 3,8 milyar lira tahsilat gerçekleştiren şirket, 2021 ilk çeyreğinde tahsilat tutarını bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 28 artırdı.

Kuruluşundan bu yana 1,5 milyon gerçek ve tüzel kişinin borcunu devralan Gelecek Varlık, bugüne kadar 480 binden fazla müşterisini finansal özgürlüğüne kavuşturdu. PwC Türkiye tarafından hazırlanan sektör raporuna göre, Gelecek Varlık toplam yatırım tutarı, satın alınan anapara ve tahsilat büyüklüğü ile varlık yönetimi sektöründe lider konumda bulunuyor.

Yurt dışı halka arz girişimi

Bu arada Türk firması Getir, 2021 yılının ilk ayında devasa bir yatırım alarak yurt dışından yatırım alan yerli girişimlerden biri olma yolunda ilerlemeye başladı. Getir ABD’de halka arz yapmak için çalışmalara başladığı bildiriliyor.

Uluslararası ekonomi kanalı Bloomberg’e bilgi veren şirket yetkilileri en az 7 milyar dolar değerleme ile şirkete yeni fon arayışına geçen Getir’in geçen Mart ayında Seqouia Capital ve Tiger Global’dan 300 milyon dolar fon sağladığı ve değerlemesinin 2,6 milyar dolara çıktığını dile getirdiler. Yetkililer Getir’in ABD pazarında büyümek istediğini, halka arz ile birlikte görüşmelerin bu ay sonunda netleşebileceğini söylediler.

Getir, 2015 yılında Nazım Salur tarafından kurulan bir girişim. Salur, adını ilk kez “BiTaksi” uygulamasını geliştiren isim olarak duyurmuştu. 55 yaşında olan Salur bu uygulaması ve Getir uygulamasıyla ödüle layık görülmüştü. 2020 yılında Ekonomist’in ‘Yılın İş İnsanları’ ödüllerinde ‘Yılın Erkek Girişimcisi’ seçilen Getir Kurucusu Nazım Salur, o dönem yaptığı açıklamada “Londra, Paris, Sao Paulo ve Mexico City’e açılacağız” demişti.

Pandeminin etkisi yüksek

Birçok aracı kurum yetkilisi, dünyada ve Türkiye’de yatırımcının halka arz edilen hisselere yönelmesini pandemiye bağladı. Yetkililere göre, dışarı çıkamayan insanların harcama yapamadılar. Birikimlerin artmasıyla kripto paraya güvenemeyen büyük çoğunluktaki yatırımcı borsaya yöneldi.

Pandemi sürecinde teknoloji kullanımının artması, mobil ortamlarda yatırım araçlarına daha çabuk ulaşma yatırımcıyı daha çok borsalara çekti.

Geçen yıllara göre halka arzlara göre değeri düşük olmasına karşılık getirisinin büyük olması halka arzları yatırımcı gözünde cazip kıldı. Yatırımcının yabancının çıktığı hisselere rağbet etmemesi de halka arz edilen yeni hisselerin değerini yükseltti. Kârını alan yatırımcı halk arz edilen hisseleri tek tek denedi.

Bazı yetkililer de, faizlerde yeterli kazancı bulamayan yatırımcının hisse senedini tercih ettiğini, spekülatörlerin de devreye girmesiyle yabancının olmadığı söz konusu hisselerin yukarı çekildiğini dile getirdiler. Enflasyonun ve dövizin yüksek fiyatlarla seyrettiğini, yatırımcının tek seçeneğinin borsa olduğuna dikkat çeken yetkililer, Türk Lirası’ndaki değer kayıplarının da borsaya ilgili artırdığını söylediler.

Halka arzın şartları

Borsada halka arz, hisse senetlerinin çok sayıda ve önceden bilinmeyen yatırımcılara çağrı ve ilan yoluyla satışı olarak tanımlanabilir. Halka arzı şirketlerin kaynak ihtiyacını karşılamak amacıyla özkaynak yoluyla senet ihraç ederek kaynak sağlaması olarak da ifade edilebiliyor.

Halka arz sermayenin yanında şirkete tanınırlık ve kurumsallık sağlıyor. Halka arz olan şirketin sorumlulukları artıyor, hesap verilebilirlik ve bilanço bilgilerini kamuoyu ile paylaşma zorunluluğu öne çıkıyor.

Borsa İstanbul’da şirketler için büyük ölçekli kuruluşların işlem gördüğü Yıldız Pazar, orta ölçekliler için Ana Pazar ve daha küçük kuruluşlar için de Alt Pazar kategorileri bulunuyor. Her şirket halka arz yapamıyor. Bunun şartı Borsa İstanbul Kotasyon Yönergesi’nde açıkça belirtilmiş.

Buna göre, Yıldız Pazar’da yer alacak şirketin halka arz edilen payı 300 milyon lira, halka arz oranı yüzde 15 ve şirket değeri en az 2 milyar lira olmalı. Halka arz sonrasında payların piyasa değeri 500 milyon liraya ulaşmıyorsa başvuru kabul edilmiyor.

Ana pazarda ise halka arz edilecek şirketin toplam değerinin 375 milyon lira olması isteniyor. Şirket en az yüzde 20’sini halka arz etmeli. Alt Pazar’da yer almak isteyen şirketin arz büyüklüğü en az 40 milyon lira olmalı. Şirket yüzde 25’ini halka açmalı, şirketin piyasa değeri de 160 milyon lira olması gerekiyor.

Enflasyon ve TCMB’nin faiz kararı taç gündemler

Merkez Bankası’nın (TCMB) yılın ikinci enflasyon raporu, yurt dışı finans kuruluşlarının TCMB’den faiz kararı beklentileri, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın tam kapanma öncesi yaptığı destek açıklamaları, ABD Başkanı Joe Biden’in yeni aile teşvik paketi, Rus aşısı Sputnik V’ye Sağlık Bakanlığı’nın onay vermesi ve Borsa İstanbul için halka arza yönelik son gelişmeler haftanın belirleyici gelişmeleri oldu. Ayrıca haftaya TSKB, THY, Aygaz, Tüpraş, Migros, Vakıfbank, Bimaş, Sabancı Holding e Koç Holding birinci çeyrek bilançolarını açıklayacak.

3-7 Mayıs haftasında Türkiye’de Nisan ayı enflasyonu, TCMB Mayıs ayı PPK toplantısı ve faiz kararı, TCMB beklenti anketi ile Markit İSO PMI imalat verisi takip edilecek. Nisan ayında enflasyonun tepe noktasının görüleceğini açıklayan TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu’nun 6 Mayıs’taki PPK toplantısında vereceği faiz kararı da piyasanın en fazla merakla izlenecek gündemleri arasında.

ABD’de ISM PMI imalat – imalat dışı, ADP istihdam raporu ve tarım dışı istihdam verilerinin yanında İngiltere Merkez Bankası’nın (BOE) faiz kararı ile Çin’de Caixin PMI imalat – imalat dışı ve dış ticaret dengesi verisi gündeme alınacak.

Türkiye’de bu hafta yatırım araçlarından borsa kazandırdı, altın ve döviz kaybettirdi. Borsa İstanbul'da işlem gören hisse senetleri haftalık bazda ortalama yüzde 3,92 değer kazandı, altının gram satış fiyatı yüzde 1,15, dolar/TL yüzde 0,86, euro/TL yüzde 0,68 değer kaybetti. 1000 TL’lik yatırım, borsada 1039,2 lira, dolarda 991,4 lira, euroda 993,2 lira ve altında 988,5 lira oldu.

Yatırım araçlarındaki durum ise şöyle oluştu:

BIST 100… Borsa İstanbul (BIST 100) Endeksi, en düşük 1.343,58, en yüksek 1.406,51 puanı gördükten sonra haftayı önceki hafta kapanışına göre yüzde 3,92 artarak 1.397,82 puandan tamamladı. Hafta içinde 1400 seviyesini geçen endeksin 1390 seviyesine sarkması, bu bölgede kuvvetli bir destek oluşturdu. Destek noktada kalıcılık sağlanabilirse endeksin 1430 puana kadar çıkma ihtimali var. Endeksin 1390’ın altına sarkması ise 1360’lı rakamları gündeme getirebilir.

DOLAR/TL… Geçen haftaya göre ABD doları yüzde 0,86 değer kaybederek 8,3010 liraya geriledi. TCMB’nin enflasyon raporu sonrasında normal seviyeye döneceği tahmin edilen kur yukarı yönlü bir seyir izledi. 8,13 lirayı destek yapan kurun daha sonra 8,29 lirayı aşmasıyla beklentiler hafta içinde yapılacak PPK toplantısına çevrildi. 8,25 üzerinde kalıcılık sağlanabilirse 8,50 direnci önümüze çıkıyor. Alt destek ise 8 lira görüntüsü çiziyor.

EURO/TL… Döviz cephesinde yüzde 0,68 azalarak 10,0240 liraya gerileyen euro, halen 9,97 lira seviyesinde işlem görüyor. Teknik olarak euronun yükseliş trendi sürüyor. Kurda 10,1 direnç, 9,86 destek seviyesi olarak tahmin ediliyor.

ALTIN… Döviz kurundaki gerileme sebebiyle Kapalıçarşı'da işlem gören 24 ayar külçe altının gram satış fiyatı bu hafta yüzde 1,15 kayıpla 471,70 liraya, Cumhuriyet altınının satış fiyatı da yüzde 1,11 azalışla 3.129,00 liraya geriledi. Geçen hafta 773,00 lira olan çeyrek altının satış fiyatı ise 765,00 liraya düştü. Ayrıca ABD 10 yıllık tahvil faizinin yüzde 1,65 seviyelerini aşması da küresel altın fiyatlarını aşağı çekti. Uluslararası piyasalarda altının onsu 1769 liradan işlem görüyor. Onsun 1765’in üzerinde kuvvet bulması fiyatları 1780 seviyesine taşıyabilir. ABD faizlerindeki hareket devam ederse altında alt destek 1720 dolar seviyeleri. Gram altında ise 470 lira direncini aşan külçe altının gramı, dolardaki seyre bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Dirençte ilk nokta 482 lira. Altın 470 liranın altında kalırsa 451 lira destek görüntüsü çiziyor.

PETROL… Pandemide aşılama ve kısıtlamaların sınırlı tutulması petrol fiyatlarını 65 doların üzerinde tutuyor. Hindistan, Brezilya ve Japonya başta artan salgın vakalarına karşılık ABD ve Avrupa’da aşılama sürecinde sağlanan gelişmeler petroldeki düşüşü sınırlı tutuyor. Halen 66 dolar seviyesindeki brent petrolün 64 dolar seviyelerine inmesi muhtemel görünüyor. 67 dolar direnci yukarı kırılırsa 70 dolarlar gündeme gelebilir. 65 dolar aşağı yönlü kırılırsa fiyatlar 62 dolara kadar inebilir.

KRİPTO PARA… Kripto para pazarında Bitcoin 57.600 dolara yükselerek kazançlarını artırıyor. Para son 24 saatte yüzde 3, son bir haftada yüzde 16 getiri sağladı. Piyasanın ikinci parası 2872 dolar seviyesindeki Ethereum da günlük yüzde 5’lik getiriden sonra haftalık yüzde 29’luk kazanca imza attı. Ripple ise son 24 saatte yüzde 2,5 kayba rağmen yüzde 46,40 ile haftanın en fazla kazandıran yatırım araçları arasına girdi. Ripple 1561 dolar seviyesinde hareket ediyor.