Hakan DİKMEN

Federal Rezerv en dramatik hamleyi yaptı Trump'ın Fed Yönetim Kurulu üyeliğine atadığı Stephen Miran’ın da etkisi ile 17 Eylül'de 25 baz puanlık bir indirime giderek ek gevşeme sinyali verdi. Yıl sonuna kadar iki indirim daha bekleniyor. Bu karar, iş gücü piyasasındaki zayıflama işaretleri ve enflasyonun tam kontrol edilmediği bir ortamda geldi.  Ancak bu durum, finansal piyasalarda iyimserliği canlandırdı, hisse senetleri yükseldi, dolar zayıfladı. 

İngiltere Merkez Bankası faiz oranlarını sabit tuttu ve niceliksel sıkılaştırmasını yavaşlattı.

Japonya Merkez Bankası’ndan sürpriz sinyaller geldi. BoJ politika faizini değiştirmedi, ama karar oy çokluğuyla alındı ve gelecekte faiz artırımı olasılığına dair mesajlar verildi. Aynı zamanda ETF ve REIT gibi varlıkların satış planları açıklandı.  

Küresel göstergelerde karışık tablo izleniyor. Asya hisse senetleri ve bazı emtia fiyatlarında yükseliş gözlendi. Enflasyon baskıları bazı bölgelerde artmaya devam ediyor; enerji ve tedarik zinciri kaynaklı riskler halen mevcut. Fed faiz indirimi sinyali verdi, Avrupa ise temkinli kaldı. Bu farklı tutumlar küresel piyasaları yeni bir döneme sokabilir.

Borsa değer kazandı

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi haftayı yüzde 8,89 değer kazanarak 11.294,48 puandan tamamladı. Endeks, hafta içinde en düşük 10.264,25 ve en yüksek 11.297,44 puanı gördü.

Aynı dönemde Borsa İstanbul mali endeksi yüzde 8,66 artışla 15.092,27 puan, sanayi endeksi yüzde 9,11 yükselişle 14.899,04 puan, hizmetler endeksi yüzde 6,02 kazançla 11.094,45 puan ve teknoloji endeksi yüzde 15,44 yükselişle 27.574,22 puan oldu.

En çok prim yapan hisse

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksine dahil hisse senetleri arasında bu hafta en çok yükselen yüzde 55,29 ile Işıklar Enerji ve Yapı Holding AŞ oldu.

Işıklar Enerji ve Yapı Holding AŞ'yi yüzde 41,55'le Kontrolmatik Teknoloji Enerji ve Mühendislik AŞ ve yüzde 31,62'yle Destek Finans Faktoring izledi.

Söz konusu hisseler arasında en çok değer kaybedenler yüzde 6,19'la Pasifik Eurasia Lojistik Dış Ticaret AŞ, yüzde 5,75'le Astor Enerji AŞ ve yüzde 5,4'le Mavi Giyim Sanayi ve Ticaret AŞ olarak sıralandı.

Borsa İstanbul'da hisseleri işlem gören en değerli şirketler, 932 milyar 64 milyon lirayla ASELSAN, 621 milyar 600 milyon lirayla Garanti BBVA ve 465 milyar 337 milyon lirayla Koç Holding oldu.

Türkiye’nin risk primi (CDS) ise uzun zamandır görülmeyen seviyelere kadar düşüş gösterdi.

CDS, 18 Eylül’de 237,5 baz puana gerileyerek Şubat 2018’den bu yana en düşük seviyeyi gördü. Mahkeme CHP’nin 2023 kongresiyle ilgili davanın kararını erteleyince bu durum siyasi belirsizlik üzerindeki endişeleri geçici olarak hafifletti ve piyasalar geçen hafta olumlu tepki verdi. Borsa İstanbul hisse endeksi (özellikle bankacılık sektörü) bu kararın ardından %5 civarında yükseldi. Lira, karara tepki olarak biraz değer kazandı. Siyasi gelişmeler ve hukuk alanındaki belirsizlikler, yatırımcı güvenini etkiliyor; bu tür kararlarda ertelemeler olumlu karşılanıyor fakat kalıcı çözüm için politika netliği gerekiyor.

Hükûmetin açıkladığı orta vadeli ekonomik program çerçevesinde, yıl sonu için enflasyon tahmini ~ %28,5, 2026 için ~ %16, ve 2027’de tek hanelere çekilmesi bekleniyor. Ülkemiz için ikinci çeyrek büyüme güçlü geldi: Yıllık bazda yaklaşık %4,8. 

Dış ticaret açığı

Dış ticaret açığı ağustosta geçen yılın aynı dönemine göre azalarak, ~ 4,2 milyar dolar civarına düştü. Böylece bütçe ve cari açık yönünde orta vadeli programda daralma öngörülüyor.  Ayrıca, analistler Türkiye için enflasyonun düşüş trendine girmesini bekliyor ancak, yıllık bazda hala yüksek seyrediyor. Faiz indirimleri devam ediyor fakat piyasa beklentileri ile kamu maliyesi politikalarının disiplinli olması şart. Global piyasalardaki faiz indirimi eğilimi ve merkez bankalarının mesajları, Türkiye açısından sermaye giriş-çıkışlarını ve TL’nin dış değerleme riskini yakından etkileyecek göstergeler olarak kabul ediliyor. 2024 Performansı, 2025 Stratejisi ve Yol Haritası” başlıklı bir rapora göre Türkiye Varlık Fonu, 360 milyar dolarlık büyüklüğüyle dünyada en büyük ilk 10 fon arasına girdi. 

Bu arada, Hazine ve Maliye Bakanlığı, bireysel döviz işlemlerinin vergi dışı bırakılmasının söz konusu olmadığını bildirdi. 

Altın ve dolar yükseldi

24 ayar külçe altının gram fiyatı yüzde 0,37 artışla 4 bin 874,86 liraya, cumhuriyet altınının fiyatı yüzde 0,36 yükselişle 32 bin 912 liraya çıktı.

Doların satış fiyatı yüzde 0,03 artarak 41,3800 lira, avronun satış fiyatı da yüzde 0,39 artışla 48,6980 lira oldu. Geçen hafta 56,1070 lira olan İngiliz sterlininin satış fiyatı, bu hafta yüzde 0,42 düşüşle 55,8710 liraya geriledi.

İsviçre frangı ise önceki haftaya kıyasla yüzde 0,40 yükselişle 52,1230 liradan alıcı buldu.