Bu sabah BOJ, beklendiği gibi oybirliğiyle kısa vadeli politika faizi hedefini %0-0,1 aralığında tuttu, ancak büyük parasal teşvikten yavaş ama istikrarlı bir geri çekilme ile büyük tahvil alımlarını azaltmaya başlamaya karar verdi. Merkez bankası, ayda yaklaşık 6 trilyon yen (38 milyar dolar) düzeyindeki mevcut hızda devlet tahvili satın almaya devam edecek olsa da, Temmuz toplantısında önümüzdeki bir ila iki yıl için azaltma planının ayrıntılarını açıklayacak.

BOJ'un para politikasını normalleştirme çabaları, yükselen enflasyonla mücadele etmek için zaten agresif bir şekilde para politikasını sıkılaştıran diğer büyük merkez bankalarının faiz oranlarını düşürmeye çalıştıkları bir dönemde geldi. FED Çarşamba günü faiz oranlarını sabit tuttu ve bu yıl tek bir indirim ihtimalinin sinyalini verdi. Avrupa Merkez Bankası geçen hafta 2019'dan bu yana ilk kez faiz oranlarını düşürdü.

Tüketici fiyatlarının Mayıs ayında beklenmedik bir şekilde değişmediğini gösteren Çarşamba günkü ABD enflasyon verisinde sonra, ABD’den dün gelen veriler, işsizlik maaşı için yeni başvuruda bulunan Amerikalıların sayısının geçen hafta 10 ayın en yüksek seviyesine çıktığını gösterirken, Üretici fiyatlarının Mayıs ayında beklenmedik bir şekilde düştüğünün görülmesi, Fed'in genişleme döngüsünü Eylül ayında başlatabileceği yönündeki beklentilerini güçlendirdi.

Değişen beklentiler doların bu hafta yükselişe geçmesine neden oldu; altı para birimi karşısında değerini ölçen ABD döviz endeksi Salı günü gördüğü bir ayın en yüksek seviyesi olan 105,46'dan pek de uzak olmayan 105,25 seviyesinde kaldı. Endeks hafta boyunca %0,3 artış kaydetti. Emtialarda, petrol fiyatları bu sabah geriledi ancak piyasaların bu yıl ham petrol ve yakıt talebine ilişkin sağlam görünümlere rağmen ABD faiz oranlarının daha uzun süre yüksek kalmasının etkisini değerlendirmesiyle dört haftadan bu yana ilk haftalık yükselişini gerçekleştirme yolunda ilerliyor.

Brent ham vadeli işlemleri %0,62 düşüşle varil başına 82,26 dolara, West Texas Intermediate (WTI) ABD ham vadeli işlemleri %0,69 düşüşle 78,08 dolardan işlem gördü. Bu arada euro marjinal bir yükselişle 1,0738 dolara yükseldi ve önceki seanstaki kayıplarının bir kısmını telafi etti. Yine de haftalık yaklaşık %0,6 kayıba hazırlıklı kalmayı sürdürdü.

Tek para birimi, Fransa Cumhurbaşkanı Macron'un Pazar günü ülkesinde yatırımcıları korkutan erken seçim kararının ardından çalkantılı bir hafta geçirdi. Bu karar bildiğiniz gibi Fransa'nın aşırı sağının AB parlamentosu seçimlerinde Macron'un kendi partisini ezmesinin ardından gelmişti. BIST 100 endeksi 344 dolar seviyesini gördükten sonra YKBNK dedikodularının gerçekleşmemesi ile 323 dolarda tutunmaya çalışırken gündemimize giren Borsadan vergi bilmecesi ile ki, bu arada resmi açıklama gelmemesi basında yer alan yalan yanlış kaynaksız haberle yatırımcı mağdur oldu ve BIST 100 endeksi 308 dolar seviyesine kadar geriledi.

Vergi kazançtan olsa kısmı etki yaratırdı, ama iş işlem vergisine dönünce Piyasadaki Likidite öncelik kazandı. Borsa Aracı Kurumları Yöneticileri Derneğinin işlem vergisinin Likidite üzerindeki etkilisine yönelik açıklamasının ardından yaklaşık 24 saat sonra Sayın Bakan Şimşek sosyal medya hesabından “Vergide etkinliği ve adaleti artırmaya, kayıt dışılığı azaltmaya yönelik vergisel düzenlemeleri içeren paket yakın zamanda TBMM’ye sunulacak.

 İlgili tüm taraflardan gelen geribildirimler doğrultusunda borsaya yönelik taslak vergi çalışmasını yeniden değerlendirmek üzere bir süreliğine erteliyoruz.” açıklaması ile piyasanın bayram öncesi nefes almasını sağladı.

Dünyadan manşet haberler

Dön İngiltere de ABD'nin ardından Rusya'ya yönelik olarak yeni yaptırım kararı aldığını açıkladı. BBC Türkçe'nin haberine göre, G7 ülkeleri ile koordineli olarak alındığı açıklanan yaptırımlar, Rusya’nın finansal sistemini ve askeri üretimini hedefliyor.

İngiltere de Rusya'nın Ukrayna'da yürüttüğü savaş yüzünden Moskova borsasının içinde olduğu 50 hedefe yönelik yaptırım uygulayacak. İngiltere'nin yaptırımlarının hedefleri arasında Rusya'nın petrol ihracatı için kullandığı iddia edilen araçlar var. Ayrıca mühimmat, makine gereçleri, mikroelektronikler ve lojistik tedarikçileri de yaptırım hedeflerinin arasında.

Bu tedarikçilerin bazıları Türkiye, Çin, İsrail, Kırgızistan'da yer alıyor; Kuzey Kore'den Rusya'ya askeri gereç taşıyan gemiler de yaptırımların hedefinde. Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol, petrol piyasasında daha önceki dönemlere hiç benzemeyen bir döneme girileceğini açıkladı. Birol, hem arz hem de talep tarafındaki gelişmelerin etkisiyle petrol fiyatlarının aşağı doğru baskılanabileceğini söyledi. ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, büyük Çin bankalarının ABD'nin Rusya'ya yönelik yaptırımlarının farkında olduklarına ve bunları ihlal etmek istemediklerine inandığını söyledi.

Ancak Yellen, ABD'nin gerekli görmesi halinde harekete geçmekten kaçınmayacağını da sözlerine ekledi. ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, ABD'nin özel sermayeyi çeken kamu yatırımlarının uzun vadede sürdürülebilir ve kapsayıcı büyümeyi teşvik etmek için çok önemli olduğunu söyledi. Bununla birlikte Yellen Çin'in devasa devlet sanayi sübvansiyonları modelinin dünya için kabul edilemez olduğu konusunda uyardı. Fitch Ratings, büyük faiz dışı açıklar ve daha yüksek faiz maliyetlerinin, Kasım ayındaki seçimlerden sonra, kim kazanırsa kazansın, ABD'nin borç yükünü artırmaya devam edeceğini söyledi.

ABD ve Ukrayna, İtalya’da gerçekleştirilen G7 Zirvesi sırasında on yıllık güvenlik anlaşması imzaladı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rus petrolüne tavan fiyat uygulamasına katılanlara petrol ve petrol ürünü satışına yönelik yasağın süresini uzattı. Putin'in imzaladığı kararnameyle, Batılı ülkelerin Rus petrolüne varil başına 60 dolar tavan fiyat uygulamasına karşı yaptırım kararının süresi 31 Aralık 2024'e uzatıldı. Çin, Avrupa Birliği (AB) Komisyonunun Çinli üreticiler hakkında yürüttüğü sübvansiyon soruşturmasının ardından ülkeden ithal elektrikli araçlara getirdiği ek gümrük vergileri nedeniyle Dünya Ticaret Örgütü'nde (DTÖ) dava açabileceği uyarısında bulundu.

Çin, Avrupa Komisyonu'nun Çin'in elektrikli araç endüstrisine yaptığı devlet yardımlarına ilişkin soruşturma kapsamında Çinli elektrikli araç üreticilerinden ek tarife talep etmesine yanıt üzerinde çalışıyor. Global Times gazetesinde yer alan makaleye göre domuz eti ve süt ürünleri ilk sırada yer alıyor. Son iki hafta içinde Çin hükümetinin, 2023 yılında AB'nin Asya devine tarımsal gıda ihracatının dörtte birini ve toplam ihracatın yüzde 2'sini oluşturan yaklaşık 5 milyar euro'luk her iki gıdanın ithalatına yönelik anti-damping soruşturmalarını değerlendirdiğini bildirdi.

Kaynak: A1 Capital