BioNTech, Pfizer ve İngiltere sağlık yetkilileri, gelecek hafta içinde ilk etapta yaklaşık 800 bin doz Covid-19 aşısının kullanıma hazır olması için hummalı bir şekilde çalışıyor. BioNTech’in tıbbi araştırmalar yöneticisi ve şirketin kurucu ortağı Dr. Özlem Türeci, basına yaptığı açıklamada "Sevkiyata hemen başladık" demekle yetindi. Şirketin sevkiyat ve teslimattan sorumlu yönetim kurulu üyesi Sean Marett ise yoğun bir araştırma ve geliştirme çalışmasının ardından şimdi başlayan küresel dağıtımın nasıl bir hissiyata neden olduğu sorusuna, "Bunu düşünmek için pek vaktimiz olmadı. Pfizer'deki meslektaşlarımızla birlikte aşı dozlarını paketlemek ve İngiltere'ye sevketmekle fazlasıyla meşgulüz" ifadelerini kullandı.

Her iki şirket de ABD ve Avrupa'da acil durum ve özel ruhsat onayları için başvuruda bulundu. BioNTech-Pfizer aşısını ABD'nin muhtemelen 10 Aralık'ta, Avrupa Birliği'nin ise en geç 29 Aralık'a kadar onaylaması bekleniyor. Frankfurt'taki Equi.ts adlı analiz kuruluşunun ilaç uzmanı Thomas Schiessle, "İlgili onay otoriteleri birbirinden bağımsızdır. Ama yine de şunu söyleyebilirsiniz: Eğer birileri bunu daha önce incelemiş ve onay vermişse diğerleri de geride kalmak istemeyecektir" yorumunu yapıyor.

Eksi 70 derecede dondurulması gerekiyor

Aşının onaylandıktan sonra hızlı bir şekilde üretimi ve teslimi için hazırlıklar, gerek aşıyı geliştiren şirketlerde gerekse lojistik firmalarında uzun süredir yoğun şekilde devam ediyor. Son derece hassas olan BioNTech-Pfizer aşısının, eksi 70 ila 80 santigrat derecede dondurulup muhafaza edilmesi ve nakliyenin de bu şekilde yapılması gerekiyor. Her iki şirketin de bu amaçla üretilmiş kuru buz bazlı özel taşıma kapları var. Aşı dozları bu özel kaplarla İngiltere'ye gönderiliyor.

Korona aşısının normal buzdolaplarında iki ila sekiz derecede beş güne kadar bozulmadan muhafaza edilmesi mümkün. Ancak BioNTech şirketinin CEO'su Prof. Dr. Uğur Şahin, Amerikan yayın kuruluşu CNN'e verdiği demeçte, gelecek yıl için aşının başka varyantlarını da üretmeyi amaçladıklarını ve bunların gerek lojistik gerekse muhafaza yönünden daha az zahmetli olacağını söyledi.

Devasa üretim ve lojistik kapasiteleri

BioNTech ve Pfizer, İngiltere'nin yanı sıra resmî onay sürecini beklemeden, başta Almanya ve diğer Avrupa Birliği üyeleri olmak üzere, çok sayıda ülkeyle anlaşmalar imzaladı. Her iki şirket de tüm bu ülkelere teslimat yapma konusunda hazırlıklı olduklarını ve taahhütlerini yerine getirebileceklerini açıkladı. Her ne kadar aşıyı ilk onaylayan ülke İngiltere olsa da diğer ülkelere adil dağıtımın sağlanması için gerekli önlemlerin alınacağı vurgulandı.

Belçika'nın Puurs kentinde bulunan Pfizer üretim tesisi, İngiltere'ye aşı tedarikinde ana rolü üstlenecek. BioNTech ise aşıyı Mainz ve Idar-Oberstein'daki fabrikalarında üretiyor. BioNTech'in kısa süre önce İsviçreli ilaç şirketi Novartis'ten satın aldığı Marburg'daki başka bir üretim tesisinde de gelecek yıl korona aşısı üretimine başlanacak.

Almanya'daki nakliyat şirketleri de bu devasa lojistik görev için hazırlanıyor. Örneğin Lufthansa Cargo, Covid aşısı sevkiyatının, BioNTech'in Mainz'daki genel merkezine çok da uzak olmayan Frankfurt Havalimanı’ndan yapılması için yetkililerle görüşmelerini sürdürüyor.

Redaktionsnetzwerk Deutschland adlı internet platformuna konuşan Almanya Sağlık Bakanı Jens Spahn, çeşitli üreticilerden toplam 300 milyon doz korona aşısının tedarik hakkını güvenceye aldıklarını açıkladı. Federal Sağlık Bakanlığı’nan yapılan bir başka açıklamada ise Almanya’da korona aşısının ücretsiz olacağı duyuruldu.

Tedarik zincirinde sıkıntı iddiası

BioNTech ve Pfizer tarafından daha önce yapılan açıklamalarda, yıl sonuna kadar yaklaşık 100 milyon doz korona aşısının üretim ve sevkiyatının planlandığı belirtilmişti. Ancak şimdi bu hedef yüzde 50 oranında aşağı çekildi. Bu yıl 50 milyon dozun üretilip teslim edilebileceği, gelecek yıla dair hedefin ise 1,3 milyar doz olduğu açıklandı. Alman Bild gazetesine konuşan BioNTech sözcüsü, 2020 için teslimat hedefini revize etme kararının "değişen onay süreçleri ve diğer faktörler temelinde" alındığını söyledi.

Ancak Amerikan gazetesi Wall Street Journal'da yer alan bir haberde, üretim hedefinin aşağı çekilmesinin gerçekte ciddi bir sorundan kaynaklandığı öne sürüldü. Gazeteye konuşan ve üretimde doğrudan yer aldığı belirtilen bir yetkili, "Geç kaldık. Aşının seri üretiminde kullanılan bazı hammaddeler, ilk üretimdeki standartları karşılamada yetersiz kaldı. Bunu düzelttik ancak bu yıla dair planlanan hedefleri tutturmak için artık zaman kalmadı" dedi. Haberde, şirketin bu sorunun doğruluğuna dair henüz resmî bir bilgi vermediği de vurgulandı.