Operasyonel karlılığın ciddi anlamda zedelendiği, yatırım planlarının ötelenmek zorunda kaldığı bu dönemde sektör, içeriden ve dışarıdan gelen eşzamanlı baskılarla yeniden yapılanma ihtiyacını güçlü biçimde hissetti.

Bu tabloyu oluşturan temel dinamikleri aşağıdaki başlıklar halinde değerlendirmek mümkün:

1. Araç Maliyetlerindeki Sıçrama

Vergi Yükü: Türkiye’de araç fiyatlarının temel belirleyicisi olan yüksek ÖTV ve KDV oranları, 2023 ve 2024’te yapılan düzenlemelerle daha da ağırlaştı. Bu durum, araç temin maliyetlerinde keskin bir artışa yol açtı.

Kur Baskısı: Dolar ve Euro’nun Türk Lirası karşısındaki değer kazanımı, özellikle ithal araçlarda fiyatları hızla yükseltti; bu da satın alma bütçelerini zorladı.

İkinci El Araç Krizi: 2023’ün son çeyreğinde ikinci el piyasasında oluşan fiyat balonu patladı ve birçok kiralama şirketi araçlarını zararına elden çıkarmak zorunda kaldı.

2. Finansmana Erişimde Kırmızı Alarm

Yükselen Faiz Oranları: Sektörün belkemiğini oluşturan leasing ve kredi finansmanına erişim, Merkez Bankası’nın faiz artırımlarıyla birlikte ciddi ölçüde zorlaştı.

Sıkışan Nakit Akışı: Artan borçlanma maliyetleri, firmaların sermaye akışını daralttı; bu da operasyonel sürdürülebilirlikte ciddi sorunlara yol açtı.

3. Tüketici Güveninde Erozyon

Bireysel Talep Geriledi: Yüksek enflasyon nedeniyle alım gücü düşen bireyler, uzun dönem kiralamayı “lüks harcama” olarak görmeye başladı.

Kurumsal Kısıtlamalar: Şirketler, ekonomik belirsizlik nedeniyle araç filolarını küçültüp kiralama yerine satın almaya yöneldi.

4. Sigorta ve Servis Giderlerindeki Tırmanış

Sigorta Primleri: 2024 yılında kasko ve trafik sigortası maliyetleri, araç kiralama firmaları için sürdürülebilirlik sınırını zorladı.

Yedek Parça ve Servis: Döviz kuruna bağlı olarak artan ithal yedek parça fiyatları, bakım ve onarım giderlerini dramatik şekilde yukarı çekti.

5. Regülasyonlar ve Yapısal Sıkılaşma

Yeni Sigorta Politikaları: Sigorta Denetleme ve Düzenleme Kurumu’nun getirdiği çerçevelerle birlikte, araç kiralama firmalarına sunulan teminat koşulları daraltıldı; bu da primleri artırdı.

Kredi Tahsisine Kısıt: Bankalar, filo kiralama şirketlerine yönelik kredi riskini yeniden değerlendirerek daha temkinli bir yaklaşım benimsedi. Bu durum sektörde büyüme ivmesini yavaşlattı.

6. Rekabet ve Pazar Dışı Oyuncular

Kâr Marjlarındaki Erozyon: Pazar payı için yaşanan fiyat rekabeti, kârlılığı aşağı çekerken şirketlerin maliyetlerini karşılama yetisini de zayıflattı.

Kayıt Dışı Bireysel Kiralama: Gri pazarın büyümesi, sektörde adil rekabeti bozan önemli bir tehdit haline geldi.

Gelecek Perspektifi

Geçtiğimiz sene araç kiralama sektörü için yalnızca zorlu değil; aynı zamanda derslerle dolu bir yıl oldu. Önümüzdeki dönemde faizlerin kademeli olarak düşmesi, vergi yükünün hafifletilmesi ve sektörün dijitalleşme hamlelerini hızlandırması, toparlanma sürecini destekleyecektir. Ancak bu, pasif bir bekleyişle değil; aktif bir dönüşüm ve sıkı mali disiplinle mümkün olacaktır.

İçinde bulunduğumuz 2025 yılı ise yalnızca dayanıklılığın değil, aynı zamanda inovasyonun ve iş modeli esnekliğinin yılı olmak zorunda. Sektör olarak sadece mevcut sorunları yönetmekle yetinmemeli, geleceği şekillendirecek yeni yaklaşımlara da cesaretle yönelmeliyiz.