Sedat YILMAZ

Piyasalar, Merkez Bankası’nın (TCMB) özellikle kur ve faiz meselesinde dalgalanmaları önleyici hamlelerinin gecikmeli olmasını eleştiriyor. Analistler, TCMB’nin yurt içi ve yurt dışı gelişmelere karşı daha baskın, aktif ve agresif olması gerektiğini söylüyorlar.

Mart ayı başında büyümedeki zayıflamaya rağmen, yüksek kalmayı sürdüren enflasyon ve kur volatilitesinin artma ihtimali nedeniyle özellikle faiz tarafında aşağı yönlü bir aksiyon almasını beklemeyen piyasa, Türkiye’nin EM denilen ikincil piyasa ülkelerine kıyasla reel getirisinin yüksek kalması tarafında yer alıyor.

Geçen hafta Cuma gününe 5,46 seviyesinden başlayan dolar kurunun küresel piyasalardaki endişelerle gelişmekte olan piyasa para birimleriyle birlikte düşerken TCMB rezervlerindeki erimeye yönelik spekülasyonların artması ve Golan tepesi gerginliği döviz piyasasında ateşi yükseltmiş, Türk Lirası’nın diğer gelişen piyasa para birimlerinden daha fazla değer kaybetmesine sebep olmuştu. Dolar kuru geçen Cuma akşam saatlerinde yüzde 5’e varan kayıpla 5,84 seviyelerine kadar yükselmişti.

BDDK ve SPK’dan doğru hareket

Merkez Bankası rezervlerinin özellikle son bir ay içinde yaklaşık 5,5 milyar dolar gerilemesi ve analitik bilançoda kamu mevduatı diye bilinen Hazine mevduatı dışındaki TCMB döviz rezervinin geçen hafta sonu itibariyle net olarak 10 milyar dolar, diğer bir hesaba göre 16,5 milyar dolar seviyesine inmesini değerlendiren birçok analist, Merkez Bankası’nın politikalarında daha etkin olması gerektiği üzerinde duruyor. Analistler; yılsonu kur beklentilerini de açıklarken dolarda 5,99’luk seviyeyi 6,06’ya, gelecek 12 aylık dolar kuru beklentilerini de 6,17’den 6,30’a yükseltiyorlar.

ABD’nin en büyük yatırım bankalarından JP Morgan’ın spekülasyonla müşterilerini TL satmaya ve dolar almaya sevk eden hareketinin iç piyasada kurda oynaklığa sebep olduğunu belirten analistler, hafta sonu Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ve Sermaye Piyasası Kurulu’ndan (SPK) yeni adımlar geldiğini belirttiler. Özellikle BDDK’nın bazı banka müşterilerine yanıltıcı ve manipülatif döviz alımına yönlendirdikleri iddiasıyla soruşturma başlatmasının doğru bir hamle olduğunu dile getirdiler.

Müdahale geç ama etkili hamle

Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya’nın dövizdeki dalgalanmalara karşı, “İktisadi faaliyet cephesinde dengelenme sürüyor. Oynaklık takip ediliyor. Öngörülmeyen bir durum söz konusu değil” yumuşatıcı açıklamasını değerlendiren analistler, “Banka hafta başı itibariyle TL depo karşılığı döviz depo ihalesi açmadı. Ayrıca hamleye destek olarak vadesi gelmemiş toplam swap satış sınırını yüzde 10’dan yüzde 20’ye yükseltti. Müdahaleler piyasaları rahatlattı. Ancak TCMB’nin hamlelerinde geç kaldığı görüşü piyasada çok daha fazla hakim” şeklinde yorumladılar.

Repo ihalesi açılmamasının ortalama fonlama maliyetini yüzde 24’ten yüzde 25,50’ye çıkardığını ve söz konusu adımların TCMB rezervlerine 2,5 milyar dolar katkı sağlayacağını belirten bankacılar da, “TCMB kotasyonları bankanın bu hafta için gecelik vadede sadece yüzde 25,50 seviyesinden fonlama yapacağını gösteriyor. TCMB'nin TL depo karşılığı döviz depo ihalesi açmaması günlük olarak 500 milyon dolar ihale açılmayacağı anlamına geliyor” dediler.