Sedat YILMAZ

Hafta başında Saudi Aramco petrol şirketinin petrol üretim tesislerine yapılan saldırıyla hareketlenen küresel piyasalar, ABD Merkez Bankası (FED), İngiltere Merkez Bankası (BOE), Japonya Merkez Bankası (BOJ), İsviçre Merkez Bankası ve Endonezya Merkez Bankası’nın faiz kararlarını takip etti. Rusya’nın 25 baz puan faiz indirimiyle başlayan ralli, Türkiye’nin geçen hafta 325 baz puan, Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) 10 baz puan faiz indiriminden sonra FED ile Endonezya Merkez Bankası 25 baz puan faiz düşürdü. BOE, BOJ ve İsviçre Merkez Bankası ise faizlerini sabit tuttu.

Ancak FED ile ECB içinde genişlemeci politikalara yönelik fikir ayrılıkları ise piyasalarda endişe oluşturuyor. Analistler her iki banka yönetimindeki çatışmaların güvercin yaklaşımına sekte vurabileceğini belirtiyor.

ABD/Çin ticaret görüşmelerinde olumluluğa doğru giden adımlar piyasalarda iyimserliği artırıyor. ABD yönetimi, Çin ile Ekim’de başlayacak ticari müzakereler öncesi 437 Çin ürününün, mevcut ek gümrük vergilerinden muaf tutulacağını açıkladı. Çin tarafında ise Çin'in uluslararası menkul kıymetler deposu Euroclear Bank ile tahvil piyasasını dışa açma amacıyla yaptığı anlaşma, yuanın uluslararasılaşması kapsamında atılan en önemli adım olarak nitelendirildi.

ABD/Çin müzakeresinde ilk adımlar olumlu

ABD ve Çin arasındaki ticaret görüşmelerinde yardımcı müzakerecilerin iki aydan bu yana ilk defa bir araya geldiğine dair haberler de ABD başta küresel piyasalarda risk iştahını artırdı. Analistler ayrıca ABD M erkez Bankası üyelerinin faiz indirimleri konusunda yaptığı olumlu açıklamaların New York Borsasının yükselmesine katkı sağladığını belirttiler.

Çin ile arasını yumuşatma çabası içindeki ABD Başkanı Donald Trump, İran ile gerginliğini devam ettiriyor. Suudi Arabistan'daki Aramco petrol tesislerine yapılan saldırıların ardından İran ulusal bankasına yaptırım uyguladıklarını açıklayan Trump, “Bu yaptırımlar, şimdiye kadar bir ülkeye uygulanan en büyük yaptırımlar. Bu yaptırımlar, doğrudan en üst düzey yöneticilerini hedef alacak” ifadesini kullandı.

ABD/Çin gerginliğinden sonra küresel resesyonu tetikleyen diğer gelişme de İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılma süreci olarak bilinen Brexit. İngiltere hâlâ tartışması yaşanan Brexit konusunda Avrupa Komisyonu Başkanı Jean Claude Juncker, İngiltere ile anlaşmanın mümkün olabileceğini söyledi.

 

Erdoğan ABD’de temaslarda bulunacak

Yurt içinde ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın gelecek hafta ABD’de gerçekleştireceği görüşmeler piyasalar tarafından izlenecek. Erdoğan’ın Birleşmiş Milletler (BM) toplantısı sırasında başta Trump olmak üzere çok sayıda ülke lideriyle temaslarda bulunacağı belirtiliyor. Ayrıca Türkiye BM Genel Sekreterliği için Volkan Bozkır’ı da aday gösterecek olması da önemli bir gelişme olarak algılanıyor.

Piyasaları yakından ilgilendiren ikinci önemli gelişme de kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Rating’den geldi. Fitch Ratings'in Avrupa, Orta Doğu ve Afrika Ülke Notları Grubu Direktörü Ed Parker, “Türkiye'nin kredi notu açısından güçlü yönlerinin farkındayız. Düşük kamu borcu ve dinamik bir ekonomi olması güçlü yanları. Türkiye’nin bu yıl yüzde 0,5 daralmasını, 2020’de ise yüzde 3 büyümesini bekliyoruz” değerlendirmesinde bulundu.

Faiz indirimleriyle piyasada denge arayan kur ve faiz ise haftanın son günü Merkez Bankası’nın (TCMB) yabancı para zorunlu karşılık oranlarında yaptığı değişikliğe odaklandı. Banka Finansal istikrarı desteklemek amacıyla, yabancı para mevduat/katılım fonlarına uygulanan zorunlu karşılık oranlarının tüm vade dilimlerinde 100 baz puan artırılmasına karar verdi. TCMB’nin hedefi piyasadan 2 milyar doların üzerinde likidite çekmek.

Diğer taraftan merkezi yönetim brüt borç stokunun Ağustos ayı itibariyle 1 trilyon 248,3 milyar lira olduğuna dair bilgi de piyasaların gündeminden kaçmadı.

Gelecek hafta ekonomik olarak ABD ve Euro Bölgesi PMI verileri, cari işlemler dengesi, ECB aylık ekonomi bülteni, ABD işsizlik başvuruları, Çin'de sanayi kesimi kârları, Türkiye’de ise Eylül ayı kapasite kullanım oranı ile reel kesim güven endeksi takip edilecek.

Türkiye’nin 5 yıllık risk primini gösteren puanı 371,14’ü gösterirken uluslararası dolar endeksi ise 98,46’da hareket ediyor.

Altın ve döviz kazandırdı, borsa kayıpta

Söz konusu gelişmelerle bu hafta yatırım araçlarından borsa kaybettirirken altın ve döviz kazandırdı. Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, haftayı yüzde 2,75'lik kayıpla 100.236,70 puandan kapattı. Endeks, hafta içinde en düşük 99.933,08 puanı, en yüksek ise 103.320,70 puanı gördü.

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksine dahil hisse senetleri arasında bu hafta en çok yükselen yüzde 19,56 ile Fenerbahçe, en çok değer kaybeden hisse ise yüzde 13,43 ile Parsan oldu.

Kapalıçarşı'da işlem gören 24 ayar külçe altının gram satış fiyatı, bu hafta yüzde 0,87'lik artışla 277 liraya, Cumhuriyet altınının satış fiyatı da yüzde 0,87'lik primle bin 845 liraya yükseldi.

Döviz piyasasında doların satış fiyatı yüzde 0,84'lük kazançla 5,7310 lira, euronun satış fiyatı da yüzde 0,46'lık artışla 6,3180 lira oldu. Bu hafta, yatırım fonları yüzde 0,17 değer kazanırken, bireysel emeklilik fonları yüzde 0,08 değer kaybetti. Kategorilerine göre bakıldığında ise yatırım fonları içinde en fazla kazandıran yüzde 0,33 ile katılım fonları oldu.

1000 TL ne kadar oldu?

Hafta sonunda 1000 TL’lik yatırım; borsada 972,5 TL, dolarda 1008,4 TL, euroda 1004,6 TL ve altında 1008,7 TL olarak gerçekleşti.

BIST 100…

Haftanın son gününü yüzde 0,10 değer kaybıyla 100.236 puandan kapatan Borsa İstanbul BIST 100 endeksi Trump’ın İran ulusal bankasını yaptırım listesine aldıklarını açıklamasıyla 100.000-100.500 arasında dengelendi. Analistler, piyasaların haftaya Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katılacağı Birleşmiş Milletler Genel Kurulu görüşmelerinde liderlerden gelecek açıklamalara odaklanacağını belirtti. Yoğun veri gündeminin beklendiği gelecek hafta BIST 100 endeksinin 100.000 ve 98.500’ü destek, 101.500’ü ana direnç olarak öngörülüyor.

DOLAR/TL…

FED’in 25 baz puanlık faiz indirimi ve FED ile ECB’nin genişlemeye yönelik kafa karıştıran politikaları kuru da etkiliyor. CDS’lerin 370 seviyelerinde olması ve TCMB’nin piyasaya yönelik karşılık oranlarındaki hamlesi de kuru yukarı yönlü etkiliyor. Kurda 5,70 pivot bölgesi, 5,77 ve 5,80 direnç, 5,65 ile 5,60’lar destek görünümünde.

EURO/TL…

TL’nin dolara karşı kayıpları, euroda da görüldü. TL’nin değer kaybı yönünde baskı sürerken kurda 6,28 pivot bölge görüntüsünde. Yukarı sarkmada 6,35 ve 6,40 direnç, aşağı yönde ise 6,25 ve 6,20 destek olarak izlenebiliyor.

ONS ALTIN…

FED’in 25 baz puanlık faiz indirimi altın fiyatlarını 1500 doların üzerine taşıdı. Hafta sonu 1516’dan kapanan ons altın fiyatlarını ABD 10 yıllık tahvil getirilerindeki zayıflık da destekledi. 1500 dolar pivot bölgesi. Yukarı yönlü harekette 1520 ve 1530’lar direnç, aşağı harekette ise 1497 ile 1485’ler destek olarak görünüyor.

PETROL…

Saudia Aramco’nun üretim tesislerinin vurulmasından sonra 72 dolara kadar çıkan Brent petrol fiyatları, daha sonra üretimin aksamayacağına dair gelen iyimser haberlerle 64 dolar seviyelerine kadar çekildi. Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün varili 58,66 dolardan işlem görüyor. Petrolde 62 dolar pivot bölgesinde. Yukarı harekette 67 dolar direnç, aşağı harekette 58 dolar destek konumunda.