Sedat YILMAZ

Ukrayna savaşı bölgede ticari dengeleri de değiştirdi. Türkiye bulunduğu jeopolitik ve güçlü ekonomik ve üretim yapısıyla yeni dengede baş aktör olarak öne çıktı. Rusya savaş dönemi ve sonrasında Türkiye’ye yönelik enerji, gıda, turizm ve finans yatırımlarına daha fazla ağırlık verirken, ABD de söz konusu ekonomik gelişmede “Ben de varım” demek istiyor.

ABD ticaret heyeti Ankara’ya gelip stratejik bir anlaşma yaptı. TOBB-ABD Ticaret Odası Mutabakat Zaptı’na göre, başta enerji, turizm, altyapı, bilişim ve sağlık yatırımları öne çıkarken Rusya’daki ABD’li şirketlerin Türkiye’ye yatırım yapması imkânı oluşturuldu.

Aynı kapsamda Türkiye’den üst seviye yetkililer de parlamento üyeleri ve iş insanlarından oluşan bir heyetle Washington’da ABD Ticaret Bakanlığı’nı ziyaret etti. Ziyaret Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı ile Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) koordinasyonunda gerçekleştirildi. Ziyaretin daha önce anlaşmaya varılan Türkiye – ABD arasındaki 100 milyar dolarlık ticaret hacmi hedef çerçevesinde ele alındığı bildirildi.

Ankara’da sıcak buluşma

Daha önce kararlaştırılan ancak siyasi krizler sebebiyle askıda bulunan karşılıklı 100 milyar dolarlık ticaret hacmi gölgesinde, Türkiye – ABD arasında ticari ilişkilerin artırılması ve üçüncü ülkelerde ortak yatırımların hayata geçirilmesi adına, Ticaret Bakan Yardımcısı Mustafa Tuzcu, ABD Ankara Büyükelçisi Jeffrey Flake, TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ve ABD Ticaret Odası Başkan Yardımcısı Myron Brilliant Ankara’da geniş katılımlı yemekli toplantıda biraraya geldi.

Toplantıda TOBB – ABD Ticaret Odası Mutabakat Zaptı taraflar tarafından imza altına alındı. Ticaret Bakan Yardımcısı Mustafa Tuzcu, Türkiye’nin üretim açısından Asya’da alternatif bir ülke haline geldiğini, bu durumun ABD yatırımcılar için önemli bir potansiyel olduğunu söyledi.

İmza töreninde konuşan TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, ABD’li yatırımcıları bölgesinde üretim merkezi olan Türkiye’yi ticaret üssü olarak değerlendirmeye davet ettiklerini belirtti. Ankara Büyükelçisi Jaffrey Flake, ABD şirketlerinden bazılarının Rusya’yı terk ettiğini, operasyonlarını Türkiye’ye kaydırılacağını dile getirdi. ABD Ticaret Odası Başkan Yardımcısı Myron Brilliant da “ABD-Türkiye ilişkilerinde ortaya çıkmayan bir fırsat oluştu” dedi.

Türkiye Asya’da alternatif

İmza töreninde konuşan Ticaret Bakan Yardımcısı Mustafa Tuzcu, Türkiye’nin pandemi ve jeopolitik riskler sonucunda küresel yatırımları çekebilecek en önemli bölgelerden biri haline geldiğini belirterek, ülkenin hem makro ekonomik verileri hem de güçlü üretim gücüyle salgın sürecinde önemli bir ivme kazandığını hatırlattı.

Türkiye’nin dünyada 190 ülke arasında iş yapma kolaylığı olarak 33’üncü sırada yer aldığına işaret eden Tuzcu, vizyonlarının ülkenin mevcut güçlü konumunu güçlendirmek olduğunu söyledi.

ABD’nin dünyada 8 trilyon dolarlık doğrudan yatırımı olduğu doğrultusunda Türkiye’deki yatırım ortamının da iyimserliği düşünüldüğünde bu ülkeden yatırım imkânı oluşabileceğine vurgu yapan Tuzcu, “ABD’yi 14 milyar dolarla ülkemizde en çok yatırım yapan ikinci ülke konumuna getiren 2 bin ABD şirketinin önemli katkısı vardır ve bu yatırımlar, onların Türkiye ve ekonomisine olan güvenini gösteriyor. Ayrıca ABD de Türk yatırımcılar için önemli bir destinasyon. Türk firmalarının ABD’de 8,3 milyar dolarlık yatırımı bulunuyor” açıklamasını yaptı.

Türkiye – ABD ilişkilerinin stratejik acıkan en büyük katkının ticari ve ekonomik taraftan geleceğini söylemenin yanlış olmayacağını ifade eden Tuzcu, İki ülke arasında 31,4 milyar dolara ulaşan ticaret hacmi düşünüldüğünde bu kanalın daha da açılması gerektiğini, Section 232’deki çelik ve alüminyum vergilerinin kaldırılmasını beklediklerini kaydetti.

Bakan Yardımcısı Tuzcu, Türkiye'nin, yatırımların yeniden konumlanması anlamında Asya merkezli üretim ağına alternatif olabileceğini ve bu alternatif arayışında olan ABD yatırımcıları için ciddi potansiyel ve avantajlar barındırdığını  ifade etti.

Ortak projeler hayata geçiyor

TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, “Davetimiz üzerine ülkemize gelen ABD Ticaret Odası Başkan Yardımcısı Myron Brilliant ile yaptığımız işbirliği imza törenine Ticaret Bakan Yardımcısı Mustafa Tuzcu, ABD Ankara Büyükelçisi Jeffrey Flake, Türk-ABD şirket temsilcileri şahitlik etti. Tüm katılımcılara teşekkür ederim” dedi.

Hisarcıklıoğlu, TOBB ile ABD Ticaret Odası arasında yeni bir anlaşma imzaladıklarını, sağlık, enerji, bilişim teknolojileri, dijital ekonomi, turizm, altyapı gibi konularda işbirliğini güçlendirip, Türkiye - ABD ve üçüncü ülkelerde ortak projeler gerçekleştirileceğini ve yatırım konferansları düzenleneceğini kaydetti.   

Türkiye’nin güçlü jeopolitik ve ekonomik yapısı, insan kaynağı ile bölgesinde cazip üretim ve tedarik merkezi olduğunun altını çizen TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, ABD’lileri bu avantajları kullanmak ve Türkiye’yi bir yatırım ve ticaret üssü olarak değerlendirmeye davet ettiklerini bildirdi.

Güvenlik olmadan refah olmaz

Hisarcıklıoğlu, pandemi sürecinde ülkelerde ekonomik olarak değer zincirlerinde kopmaların olduğunu, bu durumun hammadde fiyatlarında artış ve arz güvenliği sorununu ortaya çıkardığını, salgın üzerine bir de Rusya – Ukrayna savaşının başlamasıyla hem bölge hem de küresel olarak ciddi risklerin oluştuğunu hatırlattı.

Ukrayna’nın bağımsızlığını ve toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesini isteyen Hisarcıklıoğlu, Rusya ve Ukrayna’nın Türkiye’nin yakın komşusu olduğunu dile getirdi. Bölgesel krizin Türkiye ekonomisine vereceği etkinin yakından takip edildiğinin altını çizen TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, iş dünyası olarak ABD ile olan ilişkilerde ticari yönün öne çıkmasını istediklerini, refah, huzur ve güvenliğin ticaretten geçtiğini vurguladı.

Daha iyi yatırım ortamı, daha iyi iş yapma iklimi ve ticari kapasiteyi artırmak için TOBB ile ABD Ticaret Odası’nın yıllardır birlikte çalışmalar yaptığına değinen Hisarcıklıoğlu, Türkiye ile ABD’nin ticari faaliyetlerini müttefik iki ülkeye yakışır şekilde olmasını dilediklerini kaydetti. 

Serbest ticaret anlaşması şart

Türkiye’de ABD’li yatırımcılar için ciddi fırsatlar olduğuna dikkat çeken TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, Türk ve ABD iş dünyası 100 milyar dolarlık ticaret hedefini başarabilecektir. Bu hedefin gerçekçi olduğuna inanıyoruz. Ülkemiz, konumu ve insan kaynağı itibarıyla çevre ülkeler için de cazip bir üretim merkezidir. Bu noktada, ABD’li yatırımcıları Türkiye’yi bir yatırım ve ticaret üssü olarak değerlendirmeye davet ediyorum” ifadelerini kullandı.

100 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefinin gerçekleşmesi için iki ülke arasında serbest ticaret anlaşması veya tercihli ticaret anlaşmasının imzalanmasının gereğinin altını çizen Hisarcıklıoğlu, Türkiye’nin Section 232 kapsamı dışında tutulmasını istedi. İkili ticareti olumsuz etkileyen konunun bir an evvel çözülmesini beklediklerini dile getiren Hisarcıklıoğlu, ayrıca ABD müteahhitlik piyasasının Türk firmalarına açılması gereğine vurgu yaptı. Hisarcıklıoğlu, yapılan anlaşmanın ikili ticari ilişkileri kuvvetlendireceğine inandığını, özellikle lojistik alanında ABD’de etkinliğin artırılacağını kaydetti.

Rusya’dan Türkiye’ye gidecekler

ABD’nin Ankara Büyükelçisi Jeffrey Flake imza töreninde yaptığı konuşmada savaş sebebiyle Rusya’dan çekilen ABD’li şirketlerin yönlerini Türkiye’ye çevirme noktasında hareket etmeleri gereğini söyledi. Rusya – Ukrayna savaşında yürüttüğü politika sebebiyle Türkiye’yi öven Flake, sözü ekonomiye getirerek Rusya’da 1000’den fazla ABD’li şirketin faaliyet gösterdiğini, bunların birçoğunun Türkiye’yi seçeceğini, TOBB – ABD Ticaret Odası arasında yapılan işbirliğinin bu hedefe ulaşmada önemli bir adım olduğunu belirtti.

Türkiye’nin pandemi sürecinde ABD’ye ihracatının yüzde 45 artışla dikkat çektiğine işaret eden Flake, Türkiye’de halen yaklaşık 2000 ABD’li şirketin iş yaptığını ve bunun 20 milyar dolarlık bir yatırım anlamına geldiğini hatırlattı. Flake, iş hacminin artması için hiçbir sebebin olmadığını sözlerine ekledi.

ABD Ticaret Odası Başkan Yardımcısı Brilliant da TOBB ve ABD Ticaret Odası arasında yapılan anlaşmanın iki ülke arasındaki ilişkileri iyileştireceğini ve ilişkileri artıracağını belirtti.

 Türkiye – ABD ilişkileri açısından bölgede önemli bir avantajın oluştuğuna dikkat çeken Brilliant, “Bana göre bu daha öncesinde ABD-Türkiye ilişkileri açısından ortaya çıkmamış olan bir fırsatı gösteriyor. Bu durumun hem ABD için hem de Türkiye için bir fırsat doğurduğunu söylemem lazım. Ticaret hacmini 2021'de 32 milyar dolara çıkarmış durumdayız ve bu da ABD ve Türkiye'nin birbirleri için ne kadar önemli ticaret ortakları olduğunu gösteriyor. Yeni bir ABD-Türkiye ortak stratejik mekanizmasının olması ve bunun içerisinde de ticaret bileşeninin olması, bence bu iyileşmeyi daha da güçlendirecek” ifadelerini kullandı.