Bu nedenlerin ilki, ekonomideki mali sıkılaştırma nedeniyle kredi faizleri yükselmesi. İkincisi ise enerji fiyatlarının global arenada önceki iki yıla göre düşük seyretmesinden dolayı geri ödeme sürelerinin uzaması. Öte yandan bu zorlayıcı koşullara rağmen enerji verimliliği sektörü geçtiğimiz yıla benzer, hatta onun biraz daha iyi bir durumda yılı tamamlıyor. Bu başarıyı sağlayan faktörler ise iklim değişikliğiyle mücadele bilincinin giderek artması ve uluslararası tedarik zincirlerinden gelen yoğun baskı etkili oldu. Bu kapsamda işletmeler yüksek faize rağmen yatırım yaptı. Yeni yatırımlar az olsa da iyileştirme projelerine yoğun ilgi gösterildi. 

“Kamudaki çalışmalar hız kazandı”

Bu yıl yalnızca işletmelerin değil, kamunun da enerji verimliliği alanındaki çalışmalarına hız kazandırdığı bir dönem oldu. Bunun ilk önemli adımı da 2024 yılı başında açıklanan ve EYODER olarak bizim de hazırlık sürecinde bilfiil yer aldığımız Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı idi. Bu plana göre ülkemiz 2030 yılına kadar sadece enerji verimliliği ile enerji tüketimini yüzde 16 düşürerek 100 milyon ton emisyon azaltımı hedefliyor. Bu kapsamda gerçekleştirilmesi hedeflenen 20 milyar dolarlık yatırım tutarının 7 milyar dolarının da sanayide olması planlanıyor. Bu plan dahilindeki hayata geçirilen çalışmalardan biri de Maden Kanunu’nda enerji verimliliğine yönelik yapılan kritik düzenlemeler oldu. Özellikle VAP kapsamındaki enerji verimliliği projelerindeki üst limitin ve gönüllü anlaşmalardaki limitin yükseltilmesi bu alanda yatırım hedefleyen firmaların önünü açtı. Bir diğer önemli konu ise geçmişte sadece enerji verimliliğine yönelik 5. Bölge yatırım teşviki sağlanırken bunun kapsamı genişletilerek enerji, su, kaynak verimliliği gibi yeşil dönüşüm süreçlerini kapsayan projelere Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından daha kolay bir prosedürle 5. Bölge yatırım teşviki sağlanacak modele geçildi.

“Sigortacılık ve bankacılık alanındaki mevzuatları bekliyoruz”

EYODER olarak 2025 yılında, Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı’nda yer alan, başta sigortacılık ve bankacılık alanında olmak üzere ilgili tüm mevzuatların hayata geçmesini bekliyoruz. Sigortacılıkta Enerji Performans Sözleşmelerini destekleyecek ve risklerin yönetilmesine imkan sağlayacak poliçeler, yeşil dönüşüm sürecini hızlandıracak eylemlerin başında geliyor. Sürdürülebilir iş modellerini teşvik etmeyi amaçlayan bir sınıflandırma sistemi olan taksonomi ise işletmelerin bankalardan ve finans kuruluşlarından daha uygun kredi koşullarıyla finansman sağlamasına olanak tanıyor. Bunlara ek olarak İklim Yasası’nın çıkması ve Emisyon Ticaret Sistemi ile ilgili mevzuatların yürürlüğe girmesi de enerji verimliliği yatırımları için bir katalizör görevi üstlenecek. Son olarak Ticaret Bakanlığı’nın Yeşil Mutabakata Uyum Projesi Desteği olan Responsible Programı da ihracatçı firmaların gerek yeşil dönüşüme hazırlık süreci gerekse finansal destek noktasında son derece önemli bir gelişme. 

“2025’te yatırımlar hız kazanacak”

2025, özellikle AB’ye ihracat yapan firmalar için de kritik bir yıl. Çünkü 2026 yılı itibarıyla işletmeler Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) kanalıyla ek maliyetlere ve idari yükümlülüklere, döngüsel ekonomi kapsamında ise kaynak yoğun sektörlerden başlamak üzere daha yüksek ürün standartlarına maruz kalacak. Bu noktada işletmelerin enerji verimliliği başta olmak üzere atacağı doğru adımlar hem AB ile ticaretimizde rekabet avantajımızı korumamızı sağlayacak hem de iklim krizine karşı daha sürdürülebilir, dirençli ve yenilikçi bir ekonomi temelinin atılmasına yardımcı olacak. 

Tüm bu gelişmelerin ışığında, bu yıl bekleyen projelerin 2025’te daha hızlı bir şekilde hayata geçeceğini öngörüyoruz. İhracat kayıpları yaşayan, kapasitelerini düşüren bazı sektörlerin enerji verimliliği yatırımlarında yavaşlama olsa da genele baktığımızda artış bekliyoruz. Önümüzdeki yıl bu alandaki en önemli gelişmeler binalar tarafında yaşanabilir. Çünkü binalardaki VAP desteklerinin artması bekleniyor. Dolayısıyla otel, alışveriş merkezi, hastane gibi ticari binalardaki enerji verimliliği yatırımları ciddi bir ivme kazanacaktır. 

“Uluslararası ESCO Sempozyumu İstanbul’da yapılacak”

Türkiye'de enerji hizmet şirketlerini temsil eden tek sivil toplum kuruluşu olarak, 2024 yılında Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı ve Enerji Yöneticisi Eğitim Kitabı başta olmak üzere enerji verimliliği alanında kamu, özel sektör, STK’lar fark etmeksizin yapılan tüm çalışmalara katkı sağladık ve süreçlere öncülük ettik. Öte yandan geçtiğimiz yıl enerji hizmet şirketlerinin dünya genelindeki çatı örgütü olan Global ESCO Network (Küresel ESCO Ağı) üyeliğine kabul edilmiştik. 2024 yılında bu platformda yaptığımız başarılı çalışmalar ve lobicilik faaliyetlerimiz neticesinde Global ESCO Network’ün 6-8 Mayıs 2025 tarihlerinde gerçekleşecek Uluslararası ESCO Sempozyumunu İstanbul’a getirmeyi başardık. Türk enerji verimliliği sektörü ve finans, sigortacılık gibi ilgili tüm sektörler 32 ülkenin temsilcileri ile bir araya gelerek hem onların tecrübelerinden yararlanacak hem de network imkanı sağlayacak. 2025’te ayrıca, enerji verimliliği sektöründe standartları yükseltmek amacıyla firmaların yetkinliklerini daha şeffaf bir şekilde ortaya koyacak bir sertifikasyon süreci başlatmayı hedefliyoruz.