Libya'da taraflar anlaşabilir mi?
Mayıs ayın içinde Hafter'in Libya Ulusal ordusu Waliva diye yabancıların adlandırdıkları hava üssünü kaybederek büyük bir stratejik kayıp yaşadı. Saraç hükümetinin bu başarısında Türkiye'nin ve modern yapılanmasıyla Türk ordusunun büyük desteği bulunmakta.
Daha ileri hareketlenme Rus uçaklarının bombalamasıyla durmuş gözüküyor. Bu nedenle Türkiye ve Rusya arasında görüşme olmadı. Türkiye İran’la görüştü. Rusya paralı askerlerini Trablus’tan bilinmeyen bir bölgeye geri çekti. Ancak daha önceleri merkezi Libya’da bulunan hava üstüne altı Mig -29 savaş uçağı ve on tane Su-24 saldırı uçağı göndermişti. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Sthephanie Williams uyarılarına rağmen Hafter, Rusya’nın yardımıyla Libya’daki Türk hedeflerini vuracağını ileri sürdü.
26 Mayıs’ta Amerika’nın Afrika Komutanlığı bu hava saldırısına Rus uçaklarının katılabileceğini bildirdi. Bu durumda Libya’nın kıyıdaki üsleri ele geçirilirken Güney Avrupa’nın hava güvenliği uzun bir müddet tehlike altında kalmış olacaktı. Rusya, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır ve Fransa ve Türkiye’nin bu husustaki tutumları nedeniyle bu tür bir hareketin önü kesildi. Rusya’nın Libya’da asker bulundurmasına rağmen Batılı ülkeler, her zamanki yaklaşımlarıyla ateşkesin başarılı olmamasında Türkiye’yi sorumlu gördüler. Türkiye’yi sorumlu tutan ülkelerin başında Fransa geliyordu ve Türkiye’ye karşı çeşitli ithamlarda bulunmaya devam etti. Mayıs ayının sonlarına doğru Fransa, Almanya, İngiltere daha sonra Amerikan Dışişleri Bakanı Mike Pompeo aynı mesajı Libya Başbakanı Saraj’a aktardı. Amerikan Başkanı Trump ise aynı hususta Cumhurbaşkanı Erdoğan’la görüştü.
Libya’daki vekalet savaşının tarafları aslında ve normal olarak kendi ulusal ve ekonomik çıkarlarını alana yansıtıyorlar. Türkiye’nin dışişleri Bakanı tarafından yapılan son görüşmelerde Doğu Akdeniz münhasır ekonomik alan ve Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de petrol arama çalışmalarına başlamasının hususunda ele alındığı Batılı kaynaklarca tahmin ediliyor. Tahminin nedeni Yunanistan’ın hızlıca harekete geçmesi ve şimdiye kadar dışardan olaylara müdahale eden Mısır ziyareti ve Mısır’ın Libya’ya bir müdahale için ordusuna hazır ol emri vermesi. Türkiye ise İtalya’yı yanına çekerek kendi durumunu güçlendirmeye çalışıyor.
Libyalıların beklentisi ise Hafter’in işgal ettiği petrol bölgelerinde ateşkesten sonra yeniden üretime geçilerek ülkeye gerekli olan gıda, ilaç ve tıbbi araç ve gereçlerin alınması. Covid-19 virüsü o bölgede de hızla gelişiyor. Bazı Birleşmiş Milletler uzmanlarına göre bir tarafın kazançlı çıktığı bir durumu olaya karışan ülkelerin kabul etmeyeceği yönünde.
Rakipler bir kayıp görmeyip hepsi kazan-kazan pozisyonuna geçilirse ancak o zaman Libya’da barışçı bir çözüm olabileceği ileri sürülüyor.