Sedat YILMAZ

Türkiye’de işgücüne katılma oranı yüzde 52,5… Geçen dönemin istihdam verilerinin genel çatısı bu. Ülke nüfusunun yarısından fazlası çalışmaya ve iş yapmaya hazır. İstihdam oranı da yüzde 44,8… Rakamlar gayet sevindirici. Fakat son Şubat ayı işsizlik rakamlarına baktığımızda yüzde 14,7’e yükselen işsizlik verileri üzücü. 4 milyon 730 bin kişi resmi işsiz. Genç nüfusta işsizlik oranı yüzde 26… Türkiye’de yaklaşık her işi yapabilecek 8 milyon genç işsizle karşı karşıyayız. Ayrıca istihdam edilenlerin sayısı geçen bir yıllık dönemde 811 bin kişi azalarak 27,3 milyon kişiye düşmüş.

Hâlâ sanayi, hizmet, inşaat ve tarım sektörleri daralmaya karşılık potansiyel güçlülüğe sahip olduğundan ciddi seviyede eleman sıkıntısı çekiyor. Gerek sanayi envanteri, gerekse istihdam envanteri şartlarına göre oluşturulamadığından, kim nerede, nasıl çalışacak, ne işle meşgul olacak, henüz belli değil. Türkiye bu kadar yüksek potansiyele sahip olduğu halde bu kadar yüksek işsizliği hak etmediğini zaten herkes söylüyor.

Çözümler ve projeler üretmek zorundayız

Türkiye’de istihdam yoğun çalışan sektörlerin başında tekstil geliyor. Mobilya, inşaat, gayrimenkul, bilişim, otomotiv, turizm, sağlık ve tarım en çok istihdam çeken sektörler. Türkiye’de en çok aranan ara elemanı, satış temsilcisi, ardından mühendis geliyor.

Türkiye’de istihdam sorunlarını ve çözüm yollarını konuşmak istedik. Art Design Yönetim Kurulu Başkanı Turgay Terzi’ye görüşlerini sorduk.

Türkiye’de hangi sektörde bulunursa bulunsun her firmanın, işletme ve fabrikanın insan yetiştirmeye yönelik çalışmalar yapması gerektiğini belirten Turgay Terzi, her işletmenin konuyla ilgili elini taşın altına koyması gerektiğini söylüyor. Nitelikli insan gücü yetiştirmenin bir ölçüsü olduğunu, ancak ülkenin ara malı konusunda oldukça sıkıntısı olduğunu dile getiren Turgay Terzi, “Ülkemizin üretim açığı yüksek. Bunu yapabilmek için nitelikli eleman, usta önemli ancak ara elemanı daha önemli. Böyle giderse önümüzde 20-25 yıl sonrası pek de aydınlık görünmüyor. Kamu ve özel sektör olarak mutlaka bir şeyler, formüller ve projeler üretmek zorundayız” dedi.

Dünyada iyi yere gelebilecek potansiyelimiz var

Faaliyet gösterdikleri mobilya sektöründe de aynı istihdam sorunlarının yaşandığını dile getiren Turgay Terzi, iç mimardan tasarımcıya, montaj elemanından ustasına kadar sektörün her aşamasında istihdam açığı bulunduğunu söyledi. Mobilya firmalarının biraz daha konuyu gündemlerine alıp katma değeri yüksek ürünler yaptığı sürece ülkedeki mobilya sektörünün gelişeceğini belirten Turgay Terzi, “Hem coğrafi konumumuz hem de el işçiliğindeki yeteneğimiz sebebiyle dünyada iyi bir noktaya gelebilecek potansiyelimiz var. Şu an olmamız gereken seviyenin biraz altındayız ama ilerleyen zamanlarda çok farklı noktalara gelecektir, diye düşünüyorum” diye konuştu.

Sektörün potansiyeli doğrultusunda gelişmesi için öncelikle iç piyasanın canlı olması gerektiğini belirten Turgay Terzi, mobilyacılığın önündeki engellerin kaldırılması gerektiğini söyledi. Terzi, en büyük engelin vergilerin düzensizliği olduğunu dile getiren Terzi, “Mobilya sektöründe KDV konusunun çözülmesi gerekiyor. Şu an yüzde 8 oranına düşen KDV’nin artık sürekli olması gerektiği konusunda bir talebimiz var. Mobilyada kullandığımız tekstil malzemesinin KDV’si yüzde 8 ama ahşap iskelet için yüzde 18 KDV ödüyoruz. Bu da sıkıntı oluşturuyor. Hayatımızın temel parçası olan mobilyada KDV’nin yüzde 8 olması, iç pazarı dinamik tutacak” diye konuştu.

Sloganımızı “tasarım ötesi” olarak belirledik

Art Design’in faaliyet serüveninin 1990’lı yılların başında Bağdat Caddesi’nde gıda işiyle başladığını, daha sonra özel mobilya tasarımındaki açığı görerek mobilya sektörüne adım attıklarını belirten Turgay Terzi, “Art Design’ı Modoko’da yaklaşık 350 metrekarelik bir alan üzerine kurduk. Kişiye özel, butik mobilya tasarımını Türkiye’de bir ilki başlattık. 2007 yılında 700 metrekarelik bir mağaza daha açtık. Bugün 700 metrekare Art Deco ve 2018 yılında 700 metrekare Luxury modern olmak üzere 1400 metrekare mağaza büyüklüğüne ulaştık. Modoko’da 2 adet mağazamız bulunuyor” dedi.

Art Deco’dan sonra Türkiye’de ilk defa Luxury modern kavramını müşterileriyle buluşturduklarını belirten Turgay Terzi, sloganlarını “Tasarım ötesi” olarak belirlediklerini, zamana ve mekâna yenilmeyen tasarımlarla, baştan aşağı anahtar teslim şeklinde komple değiştirdiklerini kaydetti.

Talep eden değil, talep gören bir firmayız

Türkiye’de daralan ekonomi paralelinde mobilya sektörünün de küçülme yoluna gittiğine değinen Turgay Terzi, “Mobilya sektöründe neredeyse yüzde 40’lara varan bir küçülme söz konusu. Biz de bu nedenle ihracata ağırlık vermeye çalışıyoruz. Hedefimiz ihracatımızı ilk etapta yüzde 20’lerden yüzde 30’lara çıkarabilmek” diye konuştu.

Talep eden değil, talep gören bir firma prensibiyle çalıştıklarını belirten Turgay Terzi, “Butik işler yapıyoruz. Bu da çok fazla noktada kolay yapılabilecek bir iş değil. Özel tasarımlar yaptığımız için birçok noktada bulunmuyoruz. Biz şu an birçok bölgeye ihracat yapıyoruz ama hiçbirinde showroomumuz yok. İnsanlar bizi doğru bir nokta olarak tespit ettiği için gelip talepte bulunuyorlar” dedi.

2018 yılının her sektör için zor bir yol  olduğuna vurgu yapan Turgay Terzi, sektörün ihracat anlamında yüzde 15 büyümeyle yılı 3,2 milyar dolar ile kapattığını, iç piyasa için de KDV indirimlerinin sektör için bir can suyu niteliğini taşıdığını kaydetti.

Art Design olarak 2018’de hedeflerini yakaladıklarını belirten Turgay Terzi, “İç piyasada ufak tefek düşüşler olsa da ihracat rakamları beklentilerimizin üzerinde gerçekleşti. Bununla beraber bir denge yakaladık. 2019 yılında Avrupa ve Anadolu Yakası’nda ayrı iki yeni showroom açacağız” ifadelerini kullandı.

Mobilyayı kapıdan değil pencereden geçiriyoruz

Lüks segmentte tasarımlar gerçekleştiren Art Design’da iç mimarlardan oluşan 80 kişilik güçlü bir ekibe sahip olduklarını anlatan Turgay Terzi, “Siz mağazaya geldiğinizde önce sizi dinliyor sonra da evinize ve sizin isteklerinize uygun tasarımları 3D çizimle bilgisayarda göstererek nasıl bir mobilya ve dekorasyona sahip olacağınızı anlatıyoruz. Aynı zamanda mobilyaları teslim etmeden önce mutlaka sizi fabrikaya davet edip mobilyanın son halini de gösteriyoruz. Böylece aklınızda hiçbir soru işareti kalmadan, yüzde 100 müşteri memnuniyetiyle projelerimizi tamamlamış oluyoruz” diye konuştu.

Art Design olarak “tasarım ve kalite”nin olduğu her mekânda varlıklarını gösterdiklerini, bu bazen bir ev ya da ofis, bazen bir restoran olduğunu belirten Turgay Terzi, yaptıkları işlerin yüzde 75’ini konutlar, yüzde 25’ini ise ofislerin oluşturduğunu, kentsel dönüşümle birlikte evlerin küçülmesinin özellikle apartman aralıkları, pencere ve kapı büyüklükleri nedeniyle vinç hizmeti, pencereyi sökerek mobilyayı içeriye sokma gibi çeşitli hizmetleri de verdiklerini söyledi. Terzi, “Hem yurt içinde hem de yurt dışında villa, apartman dairesi, otel, ofis gibi çalışmalar içerisinde yer alıyoruz. Yaptığımız konsept projeler ve örnek daireler var” dedi.

Nihai tüketiciyle direkt temas halindeyiz

Projelerde hedef kitlenin üst segment olması ve tasarıma önem vermesinin yaptıkları çalışmalarda yeni bir çizgi ve trend oluşturmayı sağladığını belirten Turgay Terzi, “Bu bazen ürün bazında bazen de danışmanlık bazında olabiliyor. Üretici kimliğimizin yanında verdiğimiz danışmanlık hizmetiyle nihai tüketiciyle direkt temas halindeyiz. Dolayısıyla tüketicinin ne istediğini ve nelerden mutlu olduğunu aslında çok iyi biliyoruz. Çünkü yaptığımız her projenin sonunda insanlar mekânı görüyorlar ve oradaki memnuniyet veya memnuniyetsizlik durumu direkt olarak bize yansıyor. Bu sebeple insanların bulunduğu mekânın içerisinde artı ve eksi gördüğü değerlerin farkındayız. Tüm projelerde hem tasarımsal hem de ergonomik açıdan destek veriyoruz” ifadelerini kullandılar.

Kişiye ve mekânlara özel tasarımlar sunuyoruz

Art Design’ın en büyük gücünün kişiye ve mekâna özel tasarımlar sunmasından geldiğini vurgulayan Turgay Terzi, güçlü bir mimari ekibe sahip olduklarını, sektörün en vizyon sahibi ekibiyle çalışmaktan mutluluk duyduklarını söyledi. Değişen trendlere ayak uyduran, kendi hayal güçlerini günün trendleriyle iyi harmanlayan, müşterilerin ihtiyaçlarına hızlı ve doğru bir şekilde cevap veren Art Design ekibiyle çalıştıklarını belirten Turgay Terzi, “Çünkü mimari kurgularda, kişiye ve mekâna özel tasarımlar sunabilmeniz için müşteriyi çok iyi dinlemeniz, onun ihtiyaçlarını doğru bir şekilde algılamanız gerekmektedir. Öyle ki müşterilerin taleplerinden önce neyi istediklerini hissedebilecek deneyime ve donanıma sahip olabilesiniz ki müşterinin de güvenini kazanabilin. Mimarlarımız müşterilerimizin talep ve isteklerini en iyi şekilde dinleyip analiz ediyor” dedi.

Müşterilerinin hayat tarzını yansıtacak, kişiye ve mekâna uygun şık ve ergonomik tasarım sunduklarını tekrar eden Turgay Terzi, “Hitap ettiğimiz kitle ise daha çok üst gelir düzeyine sahip A plus kitle. Yurt dışında da bu kitleye hizmet veriyoruz, tam da ülkemizin ihtiyaç duyduğu katma değerli ihraç ürünleri yapmış oluyoruz. Son dönemin trendlerine baktığımız zaman ise artık birkaç malzemenin bir arada kullanıldığı mobilyalar daha revaçta. Mermer ile aynayı, metal ile ahşabı bir arada kullandığımız tasarımlar çok moda. Fiyatlandırma için ise net bir şey söylememiz çok zor. Tamamen proje üzerinden işler yürüttüğümüz için fiyatlandırma da seçilen malzemeden, projenin çizildiği alana kadar farklılık gösteriyor” diye konuştu.

Yurt dışında Türk mobilyasının gücünü gösteriyoruz

Yurt dışında bölgelere göre özel projeler yaptıklarını belirten Turgay Terzi, “Dönemsel olarak farklı bölgelerde projelerimiz oluyor. Mesela önümüzdeki bir iki ay için Hollanda ve Katar’da yoğun bir proje takvimimiz var. O sebeple şu an bu iki bölgeye ağırlık veriyoruz. Fakat bu ilerleyen dönemlerde Türki Cumhuriyetler veya Avrupa’da herhangi bir ülke de olabilir. Proje bazlı gittiğimiz için o anki projenin yoğunluğuna göre değişiklik sağlayabiliyor. Genel itibariyle Arap Yarımadası, Türki Cumhuriyetler ve Avrupa’da yoğun olarak çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.

Başta Türki Cumhuriyetler olmak üzere Arap yarımadasına, Ortadoğu ve Afrika ülkelerine ağırlıklı ihracat yaptıklarını dile getiren Turgay Terzi, “Rusya bizim için şu an çok yeni bir pazar. 2018 yılı itibariyle bu pazarı keşfettik diyebiliriz. Bu yüzden Rusya’nın ihracatımızdaki payı yok denecek kadar az. Ancak burada çok ciddi bir potansiyel görüyoruz ve önümüzdeki dönemlerde bu pazarı derinleştirmek istiyoruz” dedi.

Rusya pazarı Türk üreticiler için oldukça avantajlı

Türki Cumhuriyetlere yaptıkları işler nedeniyle aslında Rusya pazarına çok da yabancı olmadıklarını belirten Turgay Terzi, ortak kültür, hem lojistiğin kolaylığı sebebiyle Türki cumhuriyetlerdeki yapılanmanın ana kaynağının pazardaki fizibilite çalışmalarını daha hızlı yapmayı sağladıklarını söyledi.

Türk insanıyla ortak beğenilere sahip olan Rusların da lüksü sevdiğini belirten Turgay Terzi, “Lüks tüketim her geçen gün bu ülkede artıyor. Tüketim kültürü, Rusya’da daha yeni oluşmaya başladı ve onların artık dünyadaki trendleri sıkı bir şekilde takip etmesi, alışkanlıklarını da doğrudan etkiliyor. Trendleri takip ediyorlar, değişiklik istiyorlar, lüks ürünleri seviyorlar. Bu da bizim gibi el emeği yoğun, ihracat katma değeri yüksek mobilya üreticileri için bir fırsat oluşturuyor” şeklinde konuştu.

Proje bazlı iş yaptıkları ülkelerin sürekli değiştiğine de değinen Turgay Terzi, sürekli ülke araştırması yaptıklarını, şu an çok yeni oldukları ve lüksün giderek arttığı Çin ve Rusya’daki ihracatlarını giderek artırdıklarını sözlerine ekledi.