Yaşar Kemal İnce Memed’i yazarken çocukluğunda eline batan dikenlerin acısını hatırlamış olsa gerek. Pamuk tarlası gördüğümde üç kuruşa pamuk toplayan süt kuzusu parmaklar gözümün önüne geliyor. Sonra içim acıyor diken batmışçasına yüreğime.

Anadolu pamuğun anavatanı, Aksaray Aşıklar Höyüğü’nde ilk defa pamuklara sarılmıştı bir lokma ekmek, o günden sonra ekmek parasının peşinden yollara düşenlerin yolu kesişti pamuk tarlasında. Uzaktan romantik bembeyazdı kartopu gibi. Lakin 40 derecenin altında beli bükük, boynu eğiklerin eline batar dikeni. Pamuk tarlaları deyince aklımıza Adana gelir oysa en çok Şanlıurfa, Aydın, Hatay ve Adana’da yetişir. 

Pamuk şimdilerde petrole alternatif biodizel üretimin de temel hammaddesi. Sadece giydiklerimizin değil yarattığı katma değerle de birçok önemli endüstrinin yan sanayii.

Dünya pamuk üretiminin %85’inden fazlası sadece 8 ülkede yapılıyor. Dünyada ortalama 35 milyon ha alanda pamuk ekimi yapılarak, 26 milyon ton pamuk elde ediliyor. Hindistan ile Çin kafa kafaya liderliği korurken ABD ve Brezilya onları sıkı takipte. Türkiye, 6. Sırada.

İhracatta ABD, Brezilya, Hindistan, liderken, ithalatta Çin, Bangladeş ve Türkiye önlerde. Dünya pamuk ithalatının %10’unu Türkiye yapıyor. Türkiye yıldan yıla değişmekle beraber ortalama 2,5 milyon ton kütlü pamuk üretirken, 1 milyon tona yakın lifli pamuk elde ediyor. Randıman % 38 yani dünyanın epey gerisinde. Tekstilde ortalama 1,5 milyon ton pamuk kullanılıyor.  Üretimin tüketimi karşılama oranı % 60’larda. Tekstil için gereken 700 tondan fazla pamuk ithalatının değeri 1,4 milyar dolar.

Tekstil ihracatının genel ihracat içindeki payı; %17. Fiyatı Hindistan, Çin ve ABD belirliyor. Desteklerin yetersizliği / kuraklık etkisi ve Covid 19 sebebiyle tekstilde yaşanan düşüler üreticinin yüreğini yakarken makarnalık buğdaya olan ilgi, onları pamuk yerine buğday ekmeye itiyor. Gelsin pamuk ithalatı, gelsin tartışma.

Tüm bunları niye mi anlatıyorum?

Bazı ürünleri ithal edip katma değerli ürün olarak ihracat yapmak avantajlıdır. Hele de o ürün stratejik bir ürün değilse memleketin kaynaklarını harcamaktansa dışarıdan uygun fiyata alınabilir.

Ama iş pamuk gibi Türkiye’nin en önemli endüstrilerden birini besleyen temel hammadde ise o zaman ülke içinde üretmenin / verimi artırmanın / maliyeti düşürmenin yolu bulunur ihracat rakamı azaltılır hatta ihracat yapmak üzere sahneye çıkılır.

Türkiye pamuk üretiminde6, verimde 5, tüketimde 6, ithalatta 5 sırada. Çocuk işçi çalıştırmada lider. Tüm bu rakamları ilk değiştirmek sadece bir karar ve planlama işi. 

Velhasıl biz çocukları pamuklara sarıp sarmalarken bazı çocukların ellerine diken batıyor pamuk tarlasında, yüreklerine iz bırakmadan memleketin geleceğine iz bıraksın kararlarımız.