Çin’in en büyük şehirlerinden Şangay'da sıfır vaka politikası büyük bir krize yol açtı. Dünya pandemi önlemlerine son vermişken, 25 milyonluk şehir yaklaşık 1 aydır karantinada. 28 Mart'ta ilan edilen kademeli kapanma, vakalar azalmadığı için tüm şehirde belirsiz süreyle uzatıldı.

Şimdi uzmanlar arasında, yetkililer tarafından uygulanan kısıtlamaların uluslararası tedarik zincirlerini ciddi şekilde bozacağına ve iki yıllık korona pandemisinden sonra küresel ekonomik yükselişi yeniden durduracağına dair artan bir endişe var. Şanghay metropol bölgesinde bir karantina, özellikle uzun sürerse, küresel ticaretteki hayati rolü göz önüne alındığında, dünyanın geri kalanı için ciddi sonuçlar doğurabilir. Şanghay ve çevresindeki bölgeler, Çin’deki en büyük üretim merkezleri arasındadır

Çin'in en büyük kenti ve Asya'nın en önemli finans ve ticaret merkezlerinden biri olan Şanghay'da artan Kovid-19 vakaları nedeniyle uygulanan kapanma tedbirleri, ülke ekonomisini olduğu kadar küresel ekonominin de can damarı niteliğindeki lojistik ve tedarik zincirlerini kesintiye uğratıyor.

Limanın kapanması küresel tedarik zincirini ve ekonomiyi etkileyebilir

Otomotiv, yarı iletkenler ve elektronik alanında büyük çaplı üretim tesislerine ev sahipliği yapan kentteki fabrikalar, kapanma tedbirleri nedeniyle üretimlerine ara vermek zorunda kaldı.

Amerikan otomobil üreticisi Tesla ve Çin'in en büyük çip üreticisi Uluslararası Yarı İletken İmalat Şirketi (SMIC) üretimlerini durdurdu.

Üreticiler karantina tedbirleri nedeniyle hala nasıl ham madde ve parça temin edeceklerini, ürettiklerini nasıl fabrikadan çıkarıp piyasaya sürebileceklerini kestiremiyor.

Şanghay ve diğer şehirlerdeki salgın tedbirleri nedeniyle kapanan şehirler arası yollar, ülkede kara yoluyla taşınan yük miktarını büyük ölçüde azaltırken, uzayan teslimat süreleri nedeniyle taşıma maliyetleri artıyor.

Çin'deki Avrupa Birliği Ticaret Odasını yaptığı ankete göre, Avrupalı şirketlerin yüzde 30'u, tedarik aksaklıklarından olumsuz etkilendiğini bildirdi.

Çin'deki Amerikan Ticaret Odasının yaptığı ankette de şirketlerin yüzde 57,3'ünün, tıkanıklıktan olumsuz etkilendiği belirlendi.

Çinli teknoloji devi Huawei'in tüketici elektroniği ve otomobil bölümünün başındaki Yu Çıngdong, "Eğer Şanghay mayıs ayına kadar üretime devam edemezse, tedarik zincirleri şehre bağlı tüm teknoloji ve sanayi şirketleri özellikle de otomotiv endüstrisi, durma noktasına gelir." değerlendirmesinde bulundu.

Hong Kong Çin Üniversitesinden ekonomist Song Çıng'ın hazırladığı rapora göre, Şanghay'daki bir aylık kapanmanın yarattığı lojistik engeller ve işletme maliyetlerinin artması nedeniyle kentin gelirlerinin yüzde 61, toplam milli gelirinin ise yüzde 8,6 azalacağı tahmin ediliyor.

Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH), ocak, şubat ve mart aylarını kapsayan dönemde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,8 artarken, "yüzde 5,5 civarında" olması hedeflenen yıllık büyüme oranının altında kaldı.

Şanghay'daki kapanmanın ekonomiye somut etkisinin, nisan, mayıs ve haziran aylarını kapsayan yılın ikinci çeyreğinde görüleceği tahmin ediliyor.

Çin hükümetinin kısıtlamaları yakında gevşetmeye hazır olduğuna dair hiçbir işaret yokken, bunların neden olduğu ekonomik zarar konusunda endişeler artıyor. Bu ekonomik endişeler dünyaya şok dalgası şeklinde yayılacağı yönünde.

Tüm Çin şehirleri arasında en büyük GSYİH'ya sahip olan (679 milyar dolar) Şangay, ticaret yapan şirketlerin değeri açısından küresel olarak üçüncü en büyük borsa ve dünyadaki en büyük beşinci milyarder sayısına sahip şehir.

Şangay, Çin'in GSYİH'sının %3,8'ini oluşturuyor. Ancak geçen yılki resmi istatistiklere göre, Çin'in dünyanın geri kalanıyla olan ticaretinde çok daha yüksek bir paya sahip. Şanghay Limanı, konteyner trafiği açısından dünyanın en yoğun limanıdır.

Volkswagen (VLKAF) ve General Motors, devlete ait otomobil üreticisi SAIC Motor ile ortaklaşa Şanghay'da fabrikalar işletiyor. Şanghay aynı zamanda Tesla'nın (TSLA) Asya'daki ilk gigafabrikasına da ev sahipliği yapıyor.

Dünyanın en büyük sözleşmeli çip üreticisi TSMC (TSM), Songjiang banliyösünde büyük bir yarı iletken fabrikasını işletiyor.

Ancak Covid kısıtlamaları, birçok fabrikayı otomobiller ve elektronik ürünler için önemli tedarik zincirlerini bozma tehdidinde bulunarak Şanghay ve Kunshan'daki operasyonları askıya almaya zorladı.

Şangay, Çin'in finans başkenti olarak biliniyor. Dünyadaki birçok ülkeden daha büyük ekonomiye sahip olan Şangay, ülkenin ana nakliyat ve imalat merkezlerinden biri. 

Dünyanın en büyük konteyner limanına ev sahipliği yapan şehirdeki tam kapanmanın neden olacağı olumsuz ekonomik etkilerse kaygı uyandırıyor. Bu politikanın Çin'e ve genel olarak küresel tedarik zincirine ağır maliyetler getirebileceği ifade ediliyor. 

Şanghay'daki limandan gelen görüntüler çarpıcı. Yüzlerce yük gemisinin Şanghay açıklarında demirlendiği görülüyor. Gemilerin bekleyişinin arz-talep dengesini bozacağı ve bunun güçlü enflasyonist baskıları daha da derinleştireceği ifade ediliyor.