Tarımın tüm alt başlıkları “mütemmim cüzün” kıymetli parçaları. Bitkisel üretim hayvancılığı etkiliyor. Hayvancılık diğer üretimleri. Arılar bitkisel üretimde tozlaşmanın yaklaşık %70’ini sağlıyor. Her yıl tozlanan bitkilerin mali değeri 265 milyar dolar. Yediklerimizin yarısından çoğunun lezzetinde onun izi var. Bal fiyatları ülkeden ülkeye oldukça değişiklik gösteriyor. Yıllık bal üretimi ortalama 90.564.654 kovanda 1.800.000 bin ton. Türkiye 110 bin ton ile üretimde 2. Sırada, kovan sayısında 3. Sırada. İhracatta 22.sırada. Dünya kovan başı bal verimliliği Kanada’da 57 kg. Çin’de 55 kg iken Türkiye’de 12 kg. 

Türkiye’de üretim son 15 yılda artsa da verim giderek düşüyor. Yıllık üretim 80 bin kovanda 110 bin ton. Ordu, Muğla, Adana öncü illerden. 40 bin bal üreticisi aileleriyle ortalama 500 bin kişi demek. Ülke ekonomisine katkısı 150 milyon TL. Bitkisel üretime dolaylı katkısıyla ekonomiye etkisi 500 milyon TL. 

Çin 480 bin ton üretim ile dünya birincisi. Türkiye’yi İran ve ABD takip ediyor. Türkiye üretiminin % 30’unu oluşturan çam balı, dünya üretiminin % 92’sini karşılıyor. 

Dünyada kâin ballı bitki tür ve çeşitlerin % 75’i Türkiye’de, bitki çeşitliliğinin % 40’ı endemik. Arı genetik çeşitliliği dünyanın başka hiçbir yerinde yok. Eğitim / arı hastalıkları / zararlılar / modern donanım / teknik yöntemlerin kullanılamaması gibi sorunlar nedeniyle verim oldukça düşük. Kovan başına verimliliğinin düşük olması arıcılığın temel sorunlarından. Alınacak kültürel ve teknik önlemlerle bal verimi yükseltilip tarıma katkısı ve üreticisine kazancı artırılabilir. 

Yeni Zelanda, Arjantin gibi bal üretiminde Türkiye’den oldukça sonlarda olan ülkelerin ihracatta yukarılarda olmasının nedeni, tamamen verimsizlik.

Arıların balcılık kaynaklı mali değerinin yanında gezegenin işleyişine olan katkısı çok değerli. Arıların olmadığı bir ekosistemde yiyeceklerin çoğu “ya yok olur ya da tatları değişir” Arıların yaşam şekli bile başlı başına insanlığa ilham veriyor.

“Arıcılar; doğal alanların yok olması / iklim değişikliği / zehirli gazlar/ kimyasallar /çeşitli virüs ve mantarlar gibi birçok problemle savaşıyor.  

Arı besini ve arı zararlılarıyla mücadele için “tarımda dost teknoloji” geleceğin önemli uzmanlıklarından.

“Bal ormanları” Orman Genel Müdürlüğü tarafından yapılan bir çalışma. Arıcılığın yoğun yapıldığı yerlerde arılar için gerekli ağaçların dikimi ile “bal ormanları” yapılıyor. Uygun yerler de çam, badem, ıhlamur, akçaağaç, meşe, kestane gibi ağaçlar dikilerek bal özü kaynakları zenginleştiriliyor, sürdürülebilir arıcılık destekleniyor. 

Balın besin ve aromatik değeri;  flora / iklim koşulları / ekolojik özellikler / üretim biçimi ve bal arısının türüne göre değişiyor. 

Her kovanda yaşayan bir kraliçe ve binlerce işçi arı; yıl boyu bal üretirken bitkilerin de tozlanmasını sağlıyor.

Şimdiler de kuzey yarım kürede 2 aydır kış uykusunda milyonlarca arı baharı bekliyor. Sıcaklık 5 - 10 derecenin üzerine çıktığında baharın geldiğini anlıyor, çiçek toplamak için dışarı çıkıyorlar. İklim değişikliği / erken gelen bahar onların da yaşam döngüsünü olumsuz etkiliyor, kafalarını karıştırıyor. İşçi arıların 41 kere maşallah dedirten disiplin anlayışlarına kıyasla sadece 41 gün yaşadıklarını biliyor muydunuz? Kraliçe arılar ortalama 4 yıl boyunca kovanın tüm iç ve dış meselelerinden sorumlu. Ömrü boyunca bir defa dışarı çıkıp, çiftleşerek 4 yıl boyunca gerekli arıların çoğalmasını sağlıyor.

Kovanda yaklaşık 80 bin arı var. Kraliçe yaşlandığında işçi arılardan biri diğer arıların yaptığı süt ile beslenerek; gerçek hayattakine benzer, yeni kraliçe olarak hazırlanıyor.

“Propolisler” kovanın yalıtım ve dezenfeksiyonunu sağlıyor. İşçi arılar yeni doğacak bebekleri beslemek için çiçeklerden “polen” topluyor. Eğer kovandan gereğinden fazla polen alınırsa bebek arılar şerbet ile beslenmek zorunda kalıyor ya da ölüyor. Kraliçe arının bıraktığı lavraların beslenmesi, işçi arıların salgıladığı “arı sütü” ile sağlanıyor. Arıcılıktan sağlanan farklı ürünler de sektörün gelişimine katkı sağlıyor.

Bir kovan 1000 TL civarında. Yıllık bakımı da bir o kadar. Yılda ortalama12 kg bal alınsa ve en üst fiyat olan 200 TL’den satılsa bile, varın hesabı siz tutun arıcılık kar / zarar defterini.

Türkiye’nin en kıymetli balı 2500 metrede yetişen çiçeklerden yapılan Anzer ve Hemşin balı. Gümüşhane Kelkit Deredolu köyünde ki genç arıcılardan Engin Özlü; arı kovanlarını, baharın erken geldiği Aydın Kuyucuk’a taşıyor, yıl boyu gezginci arıcılar üretimin % 80’ini gerçekleştiriyor. Kelkit havzasında 137 endemik bitki türü tüm Fransa’dan daha fazla. Turizm cenneti Hemşin’de üniversite mezunu Tülin Akyıldız arıcılığa gönül veren genç kızlardan. Hemşin balı aromatik değerleri açısından dünyanın en iyileri arasında.

Ez cümle gezegenin en çalışkan ve disiplinli ailesi hala arılar, onların varlığı dünyanın geleceği…