Mustafa DENİZ

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Türkiye'nin Kovid-19 salgınına rağmen, 2020 ve 2021 yıllarında dünyada en iyi büyüme performansı gösteren ülkelerin başında yer aldığını aktardı. Nebati, öncü göstergelerin, bu yılın ilk çeyreğinde de güçlü büyüme eğiliminin dengeli şekilde sürdüğünü gösterdiğine dikkati çekerek, şunları kaydetti:

"Sanayi üretimimiz güçlü şekilde artmaya devam ediyor. Çarklar dönüyor çok şükür. İstihdam 30 milyona ulaştı. İhracatta her ay yeni rekorlar kırıldığına hep beraber şahit oluyoruz. Nisan ayında enerji hariç ihracatımız, ithalatı geçti. Yatırım iştahı da gayet güçlü bir şekilde seyrediyor” dedi. 

Nebati, tarım sektörü istatistikleri hakkında bilgi verdi.

Son 10 yılda, Türkiye'nin tarım sektörünün yüzde 28 büyüyerek, 2021 yılında tarımsal gayri safi yurt içi hasılanın (GSYH) 407 milyar TL seviyesine ulaştığını belirten Nebati, çalışanların da yüzde 17’sinin tarım sektöründe istihdam edildiğine işaret etti.

5Tarım ihracatı arttı

Nebati, 2021 yılı itibarıyla yaklaşık 5 milyon kişinin geçimini tarımdan sağladığını dile getirerek, şunları kaydetti:

"2021 yılında tarım ürünleri ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 20 artarak 7,2 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. 2022 yılı mart ayı itibarıyla yıllıklandırılmış tarım ürünleri ihracatımız 7,5 milyar dolar ile tarihin en yüksek seviyelerine ulaşmıştır. Türkiye, dünya çapında çok çeşitli destinasyonlara önemli miktarda meyve, sebze ve kuruyemişte ana ihracatçı konumuna gelmiştir. Ülkemiz fındık, kayısı, incir, kuru üzüm ve kirazda dünyanın önde gelen üreticisi olup 20 farklı tarım ve gıda ürünü bakımından en büyük 5 ila 10 küresel üretici ülke arasında yer alıyor. Küresel salgın sürecinde tarım sektörümüz, hükümetimizin yerinde ve zamanında müdahaleleri neticesinde salgının olumsuz etkisine nispi olarak daha düşük derecede maruz kalmıştır.

Sosyal yardım önlemleri, tarım işçileri de dahil olmak üzere vatandaşlarımızın krizden daha az etkilenmesine katkı sağladı. Çiftçiler ve tarımsal gıda işletmelerinin kritik öneme sahip tarımsal değer zincirlerini işletmeye devam etmesini sağlamak amacıyla kredi ve teşvik paketlerimizi devreye aldık. Salgın sonrası toparlanma aşamasında da tarım ve gıda sektöründe üretken, sürdürülebilir büyümenin geliştirilmesine katkıda bulunmak için gayretli çalışmalarımız devam ediyor. 2000’li yıllarda tarımsal hasıladaki büyüme, ağırlıklı olarak emek, arazi, hayvan varlığı ve makine kullanımı gibi temel üretim faktörlerine yoğunlaşarak gelişti."

Nebati, bundan sonraki dönemde, Türkiye’de tarım sektörünün, kaynakları verimli kullanarak ve teknolojiden maksimum seviyede yararlanarak sürdürülebilir bir şekilde büyümesinin amaçlandığına işaret ederek, böylece, sektörün iklim değişikliğine adapte edileceğini ve AB gibi önemli ihracat pazarlarındaki politika gelişmelerine uyumlu hale getirileceğini dile getirdi.

Fiyatlarda iklim değişikliği etkisi

Bakan Nebati, konuşmasında iklim değişikliği ve tarım başlığına da değindi.

Sıcaklık ve yağış rejimindeki değişikliklerin, gıda üretimini olumsuz yönde etkileyerek, gıda fiyatlarında kayda değer fiyat artışlarına neden olduğuna vurgu yapan Nebati, "Bununla birlikte, yapılan araştırmalar, 2050 yılında dünyamızın ulaşacağı toplam nüfusu beslemek için bugünkünden yüzde 60 daha fazla gıdaya ihtiyaç duyacağımızı gösteriyor. Bu orandaki gıda üretimi için de yüzde 15 daha fazla suya gereksinim duyulacaktır" dedi.

Geniş için hibe desteği

Bakan Nebati, tarım sektörünün kritik önemi çerçevesinde yeterli ve güvenilir gıda arzının sağlanması ve verimliliğin artırılması gibi hedefler çerçevesinde üreticileri desteklemeye devam ettiklerini dile getirdi.

Bu kapsamda son 5 yılda çiftçilere yaklaşık 90 milyar TL tutarında tarımsal destek ödemesi gerçekleştirdiklerini belirten Nebati, "2022 yılı için 25,8 milyar TL olarak belirlenen tarımsal destek bütçesine hububat üreticilerine ödenmek üzere 3,2 milyar TL ek girdi desteği ilave ederek 29 milyar TL'ye çıkardık" dedi.

Nebati, “2021 yılı içinde 896 bin üreticiye 75 milyar TL tutarında Hazine faiz destekli kredi kullandırdık. Bu kredilerin faizinin, ortalama yüzde 70'i Bakanlığımızca karşılanmıştır. Böylece, tarımsal üreticilerimize 4,6 milyar TL tutarında faiz desteği sağladık. 2022 yılında da tarımsal üreticilere bir önceki yıla göre iki katından fazla bir artışla 9,8 milyar TL tutarında faiz desteği sağlamayı öngörüyoruz. Nisan ayı başında Hazine faiz destekli kredilerin tamamında üst limitleri yükselttik. Bu kapsamda, geleneksel bitkisel üretim ve hayvansal üretim konularında sıfır faizli kullandırılan kredilerin üst limitlerini 2 katına çıkardık.

Böylelikle küçük ölçekli üreticilerin yoğun olarak kredi kullandıkları başlıklardan geleneksel hayvansal üretimde 100 bin TL olan sıfır faizli kredi tutarı 200 bin TL'ye, geleneksel bitkisel üretimdeki 50 bin TL olan sıfır faizli kredi tutarı da 100 bin TL’ye yükselttik. Ayrıca, 15 Nisan tarihinde borçları aciz vesikasına bağlanmış üreticilerimize ödeme kolaylıklarının sağlanmasına yönelik düzenlemeyi uygulamaya koyduk” diye konuştu.

Güneş enerjisi desteği

Bakan Nebati, Türkiye'nin güneş enerjisinde yüksek bir potansiyele sahip olduğuna dikkati çekerek, "Bu kapsamda, tarımsal sulamada güneş enerjisi sistemleri için kredi desteği veya hibe desteği imkanlarını çiftçilerimizin kullanımına sunuyoruz. Tarımsal sulamada güneş enerjisi santrali kurulumunda Ziraat Bankası vasıtasıyla 12 ay ödemesiz 84 ay vadeli kredi imkanı getirdik. Uygulama süresi 2023 yıl sonuna kadar devam eden bu imkanla 7,5 milyon TL azami kredi kullanma limiti, yurt içinde üretilen makine teçhizat için yüzde 100, bunun dışındaki makine teçhizatta da yüzde 75 oranında faiz desteği sağlıyoruz." ifadelerini kullandı.

Nebati, 2022 Üretim Yılı Sertifikalı Tohum Kullanım Desteği ödemelerinin aynı yıl başlamasını sağladıklarını belirterek, bu destekle başta hububat, bakliyat ve yağlı tohumlu bitkiler için olmak üzere daha verimli bir tarımsal üretimin teşvik edilmesini, üreticilerin girdi maliyetlerinin azaltılmasını amaçladıklarını anlattı.

"Stratejik ürünlere ilave desteklerle çiftçimizin yanında olduk. 2002'de 5 ürüne prim desteği verilirken bugün 18 ürüne prim desteği sağlıyoruz. Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi proje sayısını son 3 yılda 27'den 50'ye çıkardık. Bu bölgelere güncel rakamlarla 450 milyon lira altyapı kredisi sağladık." diyen Nebati, hayvancılık sektörüne yönelik sıfır faizli kredi uygulamasıyla 1,7 milyon yetiştiricinin toplam 42 milyar lira faizsiz kredi kullandığını bildirdi.

Üretime destek olmalıyız

Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci de “Mutlak surette stratejik ürünlere; yumurtaya, yağlı tohumlara, baklagillere, şeker pancarına bitkisel üretimde ayrı bir ehemmiyet vermek, hayvansal üretimde de et, süt, yumurtaya destek olmak durumundayız” dedi.

Bakan Kirişci, tarımsal desteklere değinerek, 2002 yılında 1,8 milyar lira olan tarımsal desteklerin 30 milyar liraya dayandığını, bunun doğrudan destekler olduğunu, dolaylı olarak üretimin, miktar, kalite, kadın ve genç istihdamı ile ilgili sağlanan desteklerin Türkiye’de tarım sektörünü önemli düzeylere ulaştırdığını söyledi.

Türkiye’nin dünyadan kendini soyutlayabilecek durumda olmadığını aktaran Kirişci, tarımda kullanılan enerjinin, tarımsal ilaçların ithal edildiğini, neredeyse maliyetin yüzde 65-70’ini oluşturan kısmının dışarıyla ilişkili olduğunu dile getirdi.

Kirişci, eğer üretilmezse, cepteki paranın alım gücünün sıfır, eldeki teknolojinin kabiliyetinin sıfır olduğunu belirterek, mutlaka üretmek durumunda olunduğunu dile getirdi.

Arz ile talebi birbirine yaklaştıracağız

Bakan Kirişci, arz ve talebin birbirine yaklaştırılması gerektiğini belirterek, “Biz öncelikli olarak kendimiz için üreteceğiz, bu ülkede arz ile talebi birbirine yaklaştıracağız. Bu durum fiyat istikrarını da beraberinde getirecektir.” dedi.

“Kredileri bugün 127 milyar TL'nin üzerine taşıdık”

Ziraat Bankası Genel Müdürü Alpaslan Çakar, tarım sektörünün ana finansman bankası olarak Türkiye'nin tarımının potansiyeline inandıklarını ve güvendiklerini belirterek, "Bu inanç ve güven doğrultusunda üreticilerimize kullandırdığımız kredileri bugün 127 milyar TL'nin üzerine taşıdık. Kredi kullanan üretici sayımızı 739 binin üzerine çıkardık. Finansmana erişimi daha da kolaylaştırarak uygun maliyetli kredilerden yararlanan üreticisi sayısını 1 milyona taşımayı hedefliyoruz." dedi.

Çakar, Ziraat Bankası Tarım Ekosistemi Buluşması'nda yaptığı konuşmada, Dünya Çiftçiler Günü dolayısıyla Türkiye'nin dört bir yanından tarımın tüm paydaşlarını bir araya getirmek için ZiraatBankası Tarım Ekosistemi Buluşması'nın ilkini düzenlediklerini belirtti.

Tarımın Türkiye için en az savunma sanayisi kadar önemli olduğunu ifade eden Çakar, "Bundan böyle sağlıklı, güvenilir, sürdürülebilir gıdaya, kullanılabilir su kaynaklarına ve enerjiye sahip olan ülkeler dünyanın geleceğinde söz sahibi olacaklardır." diye konuştu.

Çakar, Türkiye'nin dünyanın ilk 10 tarım ülkesi arasında yer aldığını aktararak, Türkiye'nin üretmek zorunda olduğunu, bir karış toprağı ve işletmeleri boş bırakacak lüksün bulunmadığını söyledi.

Tarım sektöründe finansmana erişim noktasında genel olarak bir sorun görünmediğini anlatan Çakar, başta Ziraat Bankası olmak üzere sektördeki birçok bankanın tarım sektörüne kredi kullandırdığını, bundan memnuniyet duyduklarını ve bankalar arası rekabetin kazananının çiftçiler olacağını vurguladı.

"Ziraat Bankası 158 yıldır ülke tarımına kesintisiz destek sağlıyor"

Çakar, bankacılık sektörünün 2021 yıl sonu itibarıyla tarım sektörüne kullandırdığı toplam kredinin 167 milyar TL seviyesinde olduğunu, bugün itibarıyla bu rakamın 189 milyar TL'ye çıktığını belirtti.

Tarımsal gayri safi yurt içi hasılayı daha artırabilmek için fonlama ihtiyacının artmasının olağan bir iş olduğunu aktaran Çakar, şunları kaydetti:

"Önemli olan husus ihtiyaç duyulan uygun finansmanın sürdürülebilir ve ulaşılabilir şekilde sağlanıp sağlanamadığıdır. Başta Ziraat Bankası olmak üzere Türk bankacılık sektörü bu finansmanı sağlayabilecek güçtedir. Ziraat Bankası 158 yıldır ülke tarımına kesintisiz destek sağlıyor. Tarım sektörünün ana finansman bankası olarak Türkiye'nin tarımının potansiyeline inanıyor ve güveniyoruz. Bu inanç ve güven doğrultusunda üreticilerimize kullandırdığımız kredileri bugün 127 milyar TL'nin üzerine taşıdık. Kredi kullanan üretici sayımızı 739 binin üzerine çıkardık. Finansmana erişimi daha da kolaylaştırarak uygun maliyetli kredilerden yararlanan üreticisi sayısını 1 milyona taşımayı hedefliyoruz." 

Çakar, Ziraat Bankası'nın kullandırdığı tarım kredilerinin, diğer kredilerden çok önemli bir farkının bulunduğunu, kullandırdıkları kredilerin yüzde 84'ünün, bugün itibarıyla 107 milyar TL'lik kısmının faiz destekli, sübvansiyonlu kredilerden oluştuğunu aktararak, "Faiz destekli, sübvansiyonlu kredilerin 31 milyar TL'sinin, üreticilerin faizinin tamamı Hazine ve Maliye Bakanlığımız tarafından karşılanıyor. Yani bu üreticilerimize sıfır faizli kredi kullandırılıyor. Bu kapsamdaki 22 milyar TL'lik kredinin faiz oranı sadece yüzde 1 ile yüzde 5 aralığındadır. Faiz destekli, sübvansiyonlu kredilerin yarısından fazlasının faiz oranı yüzde 5'in altındadır. Kalan yüzde 45'inde ise faiz oranları yüzde 5 ile yüzde 10 arasında değişmektedir. Bugünkü piyasa koşullarında üreticilerimize verilen bu desteğin çok kıymetli olduğunu belirtmek isterim." diye konuştu.

"Üreticilerimiz kullandıkları krediyi zamanında ödüyor"

Çakar, müşterilerin yüzde 84'ünün 250 bin TL'den daha az kredi kullandığını, kredi portföyünün büyük kısmının küçük ölçekli işletmelerden oluştuğunu, büyük ölçekli işletmelere de kredi kullandırdıklarını aktardı.

Banka olarak katma değeri yüksek tarımsal yatırımların finansmanı konusunda iştahlı olduklarını ifade eden Çakar, "Üreticilerimiz kullandıkları tarımsal krediyi ödüyorlar. ZiraatBankası'nın tarım kredilerinden kaynaklanan takipteki alacak oranı yalnızca yüzde 0,8'dir. Biz üreticilerimize doğru finansman sağlıyoruz, üreticilerimiz de kullandıkları krediyi zamanında ödüyorlar." diye konuştu. 

Çakar, takipteki müşterilere sundukları ödeme imkanlarını da anlatarak, "Zaman zaman Ziraat Bankası'nın çiftçi bankasıolmaktan çıktığı, kaynaklarını tarım dışı sektörlere kullandırdığı, Ziraat Bankası'nın yalnızca tarıma kredi kullandırması gerektiği ifade ediliyor. Az önce açıkladığım rakamlardan da anlaşılacağı üzere biz tarımın finansmanından hiçbir zaman çıkmadık, asla da çıkmayacağız. Biz ülke tarımını güçlü şekilde desteklemeye devam ediyoruz." dedi.