Tabiî burada Başkan Jerome Powell’ın “Bol rezerv seviyesine ulaşana kadar aktif repo operasyonlarımız devam edecek” açıklaması FED’in tüketici harcamaları, rezerv dengesi ile iş gücü piyasasında ılımlılığı tercih ettiğinin bir göstergesi.

Dolayısıyla faizde tek haneli rakamlara yürüyen Merkez Bankası’nın da (TCMB) 19 Şubat’taki toplantısında  FED’in son hamlelerine benzer bir yol izleyeceği kanaatindeyim.

***

Malûmunuz merkez bankaları piyasadaki para miktarını ayarlamak, daha doğrusu artırmak veya azaltmak gayesiyle Hazine kâğıdı alım satımı yapıyor. Açık Piyasa İşlemleri ile mevzubahis kâğıtların alım satımı; geri satım vaadiyle alım (repo) ya da geri alım vaadiyle satım (ters repo) biçiminde de yapılabiliyor. Doğaldır ki işlemler ihaleler yoluyla gerçekleştiriliyor. Meselâ bir hafta vadeli repo ihalesi, merkez bankalarının bir hafta sonra geri satma taahhüdüyle bankalardan menkul satın alması anlamını taşıyor. Bu da politika faizlerinin belirlenmesinde baş faktör.

Böylelikle bahsettiğim repo işlemleriyle piyasaya likidite sağlanıyor veya repo ihalesi açılmayarak fonlama maliyetleri yükseltiliyor. Merkez bankaları malûm hamleler ile yerli paranın maliyetini artırarak dövizdeki yükselişin önüne de geçiyor.

FED Başkanı Powell’ın son açıklaması; piyasanın fonlamaya devam edileceğini ortaya koyarken diğer yandan enflasyonu yüzde 2’nin altında tutma gayretinin bırakılmayacağının bir tezahürü. Daha sarih bir ifadeyle piyasa faizleri kontrol altında tutulurken ihale miktarları giderek aşağı çekiliyor. Bankanın rezervleri de hedeflenen miktara doğru yönlendiriliyor.

***

Burası gerçekten önemli… FED politika faizlerini sabit tutarken diğer yandan borç alma yani rezerv fazlasına ödenen faizi (IOER) 5 baz puan artırarak yüzde 1,60’a çıkarmasını da tahlil edelim…

Teşbihte hata olmasın; nasıl ki TCMB Para Politikası Kurulu 2010 yılında teknik faiz ayarlaması adı altında politika faizini gecelik borç verme faizinden alarak haftalık repo faizine çevirdi, FED de bu tür işlemlere başvuruyor.

İşte IOER de bankaların FED’e park ettikleri munzam karşılığı gibi paralara ödenen faiz olarak adlandırılıyor. IOER bizdeki gecelik borç alma faizine benziyor.

Evet, FED, son Ocak faiz kararıyla IOER’i 5 baz puan yukarı çekti. Çünkü banka rezervlerini artırırken enflasyonun yüzde 2’nin üzerine çıkmasını istemiyor. Bunu da IOER yoluyla gerçekleştirmek niyetinde. FED söz konusu hamleyle rezervini güçlendirirken fiyat istikrarını bozacak para stokuna da köstek vuruyor.

Yine FED’in elinde IOER’e benzer IOR dediği bir başka piyasa sıkılaştırma aracı daha var ama potansiyeli IOER’e göre çok düşük olduğundan bu tür sıkılaştırmaya çok lazım olduğunda başvuruluyor.

***

Merkez Bankası (TCMB) da 2019 Ekim’de açıkladığı enflasyon raporu hedefinde aynen ilerliyor. Murat Uysal başkanlığında dün gerçekleştirilen 2020-I Bilgilendirme Toplantısı’nda ortalama yılsonu TÜFE tahmini yüzde 8,2, 2021 yılsonu tahmini de yüzde 5,4 olarak kaldı. Yine 2020 yılsonu gıda enflasyonu yüzde 11, 2021 yılsonu için de yüzde 7 olarak hedeflendi.

TCMB Başkanı Uysal’ın dediği gibi; TL ve döviz kredilerindeki ortalama yüzde 15’lik büyüme tahminine rağmen enflasyonu düşürmeye odaklı sıkılaştırma güçlü politika koordinasyonu altında kademeli olarak sürdürülecek.

Şimdi TCMB ile FED politikalarını karşılaştıralım…

TCMB enflasyonu tek haneli rakamlara düşürmek, FED ise enflasyonu yüzde 2’nin üzerine çıkarmak istemiyor. “Sıkılaştırma” ve “repo ihaleleri”ni öncelleyen her iki bankanın politikası ortak bir görüntü sergiliyor... TCMB sabah saatlerinde 6 Şubat vadeli tarihli 4 milyar liralık repo ihalesi açtı. FED Başkanı Powell da repo ihaleleriyle en azından ilk çeyrekte piyasaları düzenlemeyi sürdüreceğini belirtiyor.

Negatif veya sıfıra yakın bir faizle ekonomiyi destekleyen TCMB’nin halen yürürlükteki yüzde 11,25’lik politika faizini 19 Şubat’taki toplantısında yüzde 11’in altına çektiği takdirde diğer aylarda da FED’in IOER faizine benzer politikalarla yürüyeceği aklıma gelmiyor değil!.