Türkiye koronavirüs sürecinde imalat sanayi kapasite kullanım ve sanayi üretiminde beklentilerin üzerine çıkıyor. Ekonomisini durdurmadan yoluna devam eden ülkede sanayi çarkları işlemeyi sürdürüyor.

Bir ülkenin fabrika, madenler ve kamu kuruluşlarının fiziksel ürün çıktısının sabit ağırlıklı ölçümü olarak bilinen sanayi üretimi verisi, imalat sanayiindeki gücü de ortaya koyuyor. Ekonominin gidişatını en iyi gösteren bir veri olarak piyasalar tarafından sıkı takip edilen sanayi üretimi oranı, piyasa tahminlerinin üzerinde geldiğinde yerel para için bir değerlenmeye işaret ediyor.

Beklentilerin altında gelen sanayi üretim oranı ise yerel paranın zayıflayacağını, dövizin ise güçleneceğini haber veriyor. İmalat, madencilik, inşaat, elektrik, gaz ve su sanayilerini kapsayan sanayi üretimindeki güçlü duruş da aylardır dövize karşı iyi bir trend izleyen Türk Lirası’nın performansına destek veriyor.

Geçen hafta piyasa manipülasyonu etkisiyle 7,2690 lira ile tarihi zirve yapan ve piyasaya gerekli müdahalelerden sonra yeniden 7,02 lira seviyelerine inen dolar/TL kuru yarın açıklanacak sanayi üretim verisinin durumuna göre bir trend çizecek. Dolar kurunda genel beklenti 7 liranın altına inmesi etrafında yoğunlaşıyor.

Pozitif yürüyüşe devam

2019 Aralık’ta sanayi üretimindeki  8,6’lık artışla AB ülkelerini geride bırakan Türkiye, 2020 Ocak’ta yüzde 7,9 ve Şubat’ta yüzde 7,5 ile yakaladığı yüksek oranlarla dikkat çekti. TÜİK’in yarın açıklayacağı Mart ayı sanayi üretiminin de salgına karşılık eksiye düşmeden yüzde 2,8 artacağı tahminleri yapılıyor.

Martta takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksinin yıllık bazda yüzde 2,3 artacağı öngörülüyor. Arındırılmamış sanayi üretim endeksi Şubat’ta yıllık yüzde 10,5 yükselmişti. Arındırılmış sanayi üretimi endeksi ise, Şubat’ta yıllık yüzde 7,5, aylık yüzde 1,2 artış göstermişti. Ocak ayında ise sanayi üretimi yüzde 7,9 ile büyümenin en güçlü motorlarından biri haline gelmeye aday olduğunu göstermişti.

2019 yılını imalat sanayiinde önemli çıkışlarla kapatan ve kapasite kullanımı yüzde 70’lerin altına düşürmeyerek sanayi üretimini artıran Türkiye, Mart ayında başlayan küresel koronavirüs salgınına rağmen Nisan’da kapasite kullanımda yüzde 62’ye yakın bir performans sergiledi. Bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 5’lik bir büyüme tahminleri yapılan Türkiye, dünyanın verilerde negatife indiği pandemi ortamında Mart ayı sanayi üretimini pozitif tamamlayacağı öngörülüyor.

Sanayi üretimi 'büyüme' diyor

Sanayi üretim endeksinin, Şubat’ta arındırılmış yüzde 7,5, arındırılmamış yıllık yüzde 10,5 ile 25 ayın en yüksek artışını sergilemesi, ilk çeyrekte ekonomik büyümenin yüzde 5'in üzerinde gerçekleşebileceğine işaret ediyor. Zira piyasa beklentilerinin oldukça üzerinde gerçekleşen arındırılmamış sanayi üretimi verisi, geçen yılın son çeyreğinde yüzde 5,5 oldu ve katma değer artışı da yüzde 5,9 olarak ölçüldü.  Türkiye’nin sanayi üretimindeki performansı birçok araştırma şirketinin büyüme tahminlerini revize ettiriyor.  

Merkez Bankası’nın (TCMB) yeni fonlama imkanları oluşturması, tahvil alımlarını hızlandırması ve istihdam tedbirlerini içeren hükümet politikalarının üretimi devam ettirme yolunda önemli adımlar olduğuna değinmek gerekiyor. İlk çeyrekteki yüzde 5’lik büyümeye karşılılık ikinci çeyrekte ise bir dip durumu oluşabilir. Diğer çeyreklerde de pandeminin olumsuz etkileri olabilir. Ancak 2020 yılsonu itibariyle  Türkiye’nin yüzde 1 civarında büyüyeceği yolunda tahminler yükseliyor.

Gelişmiş ülkeleri geçtik

Aralıktan bu yana son 5 aydır kapasite kullanım oranlarını ortalama yüzde 72 seviyesinde tutan Türkiye, sanayi üretiminde de Şubat ayına kadar yüzde 7,5’un altına düşmedi. Geçen yıl son çeyrekte Filipinler’in yüzde 6,4’lük büyümesi bir kenara alındığında Çin ile birlikte yüzde 6 büyüme ile dünyada ilk 3’e giren Türkiye, herkesin yılsonu için eksi oran beklediği büyümede yüzde 0,9’luk pozitif bir rakam yakaladı. Büyümede sanayi üretiminin önemli desteğinin olduğu gözlendi. Üretim yönetimine göre cari fiyatlarla GSYH, 2019 yılında bir önceki yıla göre yüzde 15 artarak 4,2 trilyon lira olarak gerçekleşti.

Sanayi üretimi yıllık bazda yüzde 8,6 artarken Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin tamamı Türkiye’nin gerisinde kaldı. Geçen yıl Aralık ayı itibariyle AB’de yüzde 3,6 ve Euro Bölgesi’nde yüzde 4,1 azalan sanayi üretimi Almanya’da yüzde 7,2, İngiltere’de yüzde 2,2, Hollanda’da ise yüzde 1,7 geriledi. Avrupa’nın karizmasını kurtaran sanayi üretiminde yüzde 7,6’lık bir performansla Malta oldu. Aynı dönemde Portekiz yüzde 3,9, Polonya yüzde 1,3, Slovenya yüzde 1, Finlandiya yüzde 0,6 ve İspanya yüzde 0,1 yükselebildi. Sanayi üretiminde Avrupa’da en fazla kayıp yaşayan yüzde 9,9 ile Estonya ve yüzde 8,9 ile Romanya olarak ölçüldü. Yine aynı dönemde sanayi üretimi Fransa’da yüzde 3,2, İtalya’da yüzde 4,3 geriledi.

Türkiye takdir topluyor

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) Başkanı Suma Chakrabarti de verdiği son röportajında Türkiye’nin sert bir yükseliş trendinin eşiğinde olduğunu söylüyor. Türkiye’nin ekonomisi gelişmiş bir ülke olarak hem bölgesinde hem de dünyada gıpta ile izlendiğini, pandemiye karşı verdiği mücadelede de ülkenin fevkalade sağlam bir yapıya sahip olduğunu gösterdiğini kaydediyor.  Türkiye’ye büyük montanlı yatırımları sürdüreceklerini belirten Chakrabarti, Türkiye’nin imalat üretim merkezi olarak imalat sanayi, tekstil sektörü ve diğer sektörler son derece canlı olduğunu ve yatırım yapanların irtifalı kazançlara imza atabileceklerini vurguluyor.

Türkiye’nin yatırımda cazibe merkezi olduğunu şirketleri de gösteriyor. Bugün birçok Türk şirketi veya Türkiye’de yatırım yapan yabancı işletmeler endüstri 4.0’la üretim yapıyor. Söz konusu şirketlerden biri de Albayrak Grubu… Endüstri 4.0’ı insan kaynakları, mühendislik, satış ve pazarlamada başarıyla uygulayan işletme adeta dünya ile yarışıyor.  Kullandıkları teknolojilere Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın strateji belgesinde yerini bulan milli teknoloji hamlesi rehberliğinde geliştirilen ürünleri de dahil ettiklerini, yapay zeka, blockchain ve robotik teknolojileri ön plana aldıklarını, siber güvenlik çalışmalarında her ay ortalama 1 milyon zararlı e-postayı etkisiz hale getirdiklerini ve yaklaşık 2 bin virüs saldırısını da durdurduklarını ifade ediyor.  

AB ekonomide dip yaptı

Küresel piyasalar yeni haftada sanayi üretim verilerine odaklandı. Piyasalar sanayiye erken dönen Çin ve diğer ülkelerdeki toparlanmaya yönelik veriler piyasaların seyrinde önemli bir yer tutacak. ABD’de geçen hafta tarım dışı istihdam verisinin Nisan’da 20,5 milyon kişi azalarak rekor seviyede düşmesi ve işsizlik oranının yüzde 14,7’ye çıkması sanayi üretimi yakından ilgilendiriyor.

Diğer taraftan İtalya’da sanayi üretiminin salgının etkisiyle Mart ayında yüzde 20 düşüş beklentisine karşılık 1990 yılından bu yana rekor yaparak yüzde 28,4 gerilemesi ve geçen yılın aynı ayına göre de yüzde 29,3 daralması  endişeleri beraberinde getirdi. İtalya sanayi üretimi Şubat ayında yüzde 1 gerileme göstermişti. İtalya’da sanayi üretimi bu yılın ilk çeyreğinde de 2019 son çeyreğine göre yüzde 8 oranında düşüş kaydetti. İtalyan ekonomisi öncü verilerine göre de ilk çeyrek büyümesi yüzde 4,7, yılsonu ekonomik daralma da yüzde 9,5 şeklinde gerçekleşecek.

Sanayi üretimi piyasaların en fazla takip ettiği veri olması hasebiyle Asya ve Avrupa piyasaları da bu hafta açıklanacak sanayi üretim verileriyle yön bulmaya çalışacak.