Sanayi üretimi;  aylık yüzde 1 artış beklentisine karşılık yüzde 0,7, yıllık yüzde 5,5 artış beklentisine karşılık yüzde 5,1 arttı. Piyasa diliyle beklentileri karşılamasa da yükselen yüzde 3,4 Eylül ve yüzde 3,8’lik Ekim verilerinin peşinden yüzde 5,1’lik sanayi üretimi verisi Kasım’ın da iyimser havada gerçekleştiğini ifade ediyor.

Sanayinin alt sektörlerinden madencilik ve taşocakçılığı sektörü 2018 Kasım ayına göre yüzde 7,2 ve imalat sektörü yüzde 5,3 artarken elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtım sektörünün yüzde 1,2 azalması sanayi üretim verisinin nereye gittiğini gösteren alt eğilimler; makro ekonomi açısından bir normalleşme göstergesi.

Aylık bazda Ağustos’ta yüzde 2,8’lik derin bir düşüşten sonra Eylül’de yüzde 3,2 ve Ekim’de yüzde 0,9 artan sanayi üretimi Kasım’da da yüzde 0,7 ile Ekim gibi yatay bir performansla da olsa artıda kalmayı sürdürüyor.

***

Ekonomide bu kadar önemli olan ve piyasadaki fiyat değişimlerine direkt etki eden sanayi üretiminin, başta merkez bankası para politikası ve faiz kararları ile finans piyasalarında işlem gören enstrümanların hareketlerine kadar bir etkileme alanı olduğunu biliyor muydunuz?

Nasıl, diye soracaksınız… Anlatalım…

Öncelikle faiz oranlarına ve tüketici taleplerine son derece duyarlı olan sanayi üretimi verisiyle; üretim miktarında yaşanan değişim oranları rahatlıkla görülebiliyor. Maamafih eldeki kaynakların belli periyotlarda ne kadar üretilip tüketildiğini sanayi üretimi verileriyle ölçebilirsiniz.

Diğer taraftan imar, altyapı ve maden sektörleri sanayi üretimi datalarıyla takip edilirken sektörlerdeki trend Gayri Safi Yurt içi Hasıla (GSYH) verisinin tespitinde de önemli rol oynuyor. Hele hele çekirdek perakende satışları, büyüme rakamlarında en önde tutulan bir gösterge olarak göze çarpıyor.

Sanayinin içinde yer alan emtia fiyatlarında yaşanan hareketler bilindiği üzere temel ihtiyaçlara da yansıyor. Emtiada oluşan bu dalgalanmalar; ki onlar metaller, tarımsal ürünler, değerli madenler şeklinde sıralanabilir,  piyasaya da aynı tepkileri veriyor. Dolayısıyla dalgalanmalar veya sektörlerde oluşan seyir ülke ekonomisinin genel trendini izlemek adına sanayi üretimi net belirleyici olarak ortaya çıkıyor.

***

Tabii göstergeler sadece sanayi verilerinin ortaya konmasıyla kalmıyor. Yanında işsizlik oranları, tarım dışı istihdam verisi, tüketici güven endeksi gibi veriler de avucumuzun içine düşüveriyor. Sanayi üretim verilerine bir bakıma öncü göstergeler olarak bakmak lâzım, diyorum.

Anlaşılması açısından bir kez daha tekrarlarsak; GSYH’in belirlenmesinde en önemli veri olan sanayi üretimi; imalat, maden ve altyapı sektörlerinin durumunu gösterirken tüketici ve üretici talebini ölçerek kaynakların kullanımı ve piyasaların eğilim yönleri hakkında da bilgi veriyor. Dolayısıyla merkez bankaları her ay yeni para politikası kararını vermeden önce enflasyonun yönlendiricisi sanayi üretimini en iyi şekilde masaya yatırıp analiz ediyor.

Sanayi üretimini bu ayki değerleriyle bir tartalım ve verinin piyasalara nasıl etki ettiğini bir örnekle anlaşılır hâle getirelim...

Malumunuz piyasa sanayi üretimi açıklanmadan o ayki veriler ile ilgili tahminlerde bulunur. Meselâ Kasım sanayi üretimi verisi için piyasa aylık yüzde 1, yıllık ise yüzde 5,5 artış bekliyordu. Gerçekleşme ise aylık yüzde 0,7, yıllık olarak yüzde 5,1 artış şeklinde oldu. Veride iyimserlik ve olumluluğun devam ettiği gözlenirken beklentiler dahilinde gelmeyen oranlar bu defa para piyasalarına önemi hâiz mesajlar verdi.

***

Yani Kasım ayı sanayi üretimi dedi ki: “Aylık ve yıllık oranlar piyasa beklentilerinin altında geldi. Bu dövizin düşüşünü ifade eder. Ona göre tedbirini al…”

Şayet Kasım’da piyasa beklentilerinin üzerinde bir sanayi üretimi oranı gelseydi o zaman da “Döviz artacak dikkatli ol!” uyarısını yapacaktı.

İşte biz ekonomi basını ve yazarları olarak yurt içi veya dışındaki ekonomik verileri beklentilerine kadar işte bunun için önemsiyoruz.  Bir misâl daha vereyim… ABD tarafında açıklanan veri sonuçları olumlu olması durumunda doların değeri pozitif yükseliş gösteriyor, döviz ile zıt yönlü fiyat hareketine sahip emtialarda ise fiyatlar düşüyor. Bu püf noktalar öğrenilirse ekonomiyi takip daha da kolaylaşır.

“Sanayi üretimi sadece sanayiciyi ilgilendirir” diye yanlış bir algıya düşmeyin. Belirttiğim gibi veri merkez bankası para politikalarından büyüme, enflasyon ve para hareketlerine kadar ekonomideki bütün faktörlerdeki hareketliliği izlememizi sağlayabiliyor.

Hatta son bir tavsiyede bulunayım… Şayet tasarruflarınızı finans piyasalarında değerlendirmek istiyorsanız, sanayi üretimini baş gösterge olarak elinizin altında tutun...

Böylece fiyat analizlerini daha kolay yapabilirsiniz!..