1 Mart’ta açıklanması beklenen dördüncü çeyrek büyüme verisiyle ilgili daha bugünden olumlu tahminler geliyor. Zirâ Ekim ve Kasım aylarında sanayi üretiminde gerçekleşen beklentilerin üzerindeki artışlar, 2020 için güçlü bir büyümenin habercisi konumunda.

Geçen yıl koronavirüste en baskın aylar olarak görülen Mart, Nisan ve Mayıs’a ait sanayi üretimi kara bir tablo çiziyordu. Mart’ta aylık yüzde 7,1, yıllık yüzde 2 daralan, Nisan’da aylık yüzde 30,4, yıllık yüzde 31,3 küçülen müteakiben Mayıs’ta Nisan’a göre toparlanarak aylık yüzde 17,4 artmasına karşılık yıllık yüzde 19,4 azalan sanayi üretimi datası, ister istemez içimize hüzün veriyordu.

Ancak tünelin ucundaki ışık Haziran’da göründü. Beklentilerin çok ötesinde aylık yüzde 17,6 artış gösteren sanayi üretimi, yıllıkta da eksiye düşmüyor ve küçük de olsa yüzde 0,1’lik bir çıkışı hanesine yazdırıyor, içimizi rahatlatıyordu…

***

Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarını kapsayan üçüncü çeyrekte gerçekleşen yüzde 6,7’lik güçlü büyüme sürecinde sanayi üretimi nasıl seyir izlemiş, görelim…

Temmuz’da sanayi üretimi aylık yüzde 8,4, yıllık yüzde 4,4 artmış. Madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi yıllık yüzde 4,9 azalmasına karşılık imalat sektörü yine yüzde 5,1 ile sanayi üretimini sırtında taşımış.

Üçüncü çeyreğin ikinci ayı Ağustos’ta yine beklentilerin üzerinde bir sanayi üretim verisi gelmiş. Aylık yüzde 3,4 ve yıllık yüzde 10,4’lük artış büyümenin adeta lokomotifi olmuş… Özellikle imalat sanayiinde yüzde 11,4, maden ve taşocakçılığında yüzde 5,2’lik çıkış sanayi üretimini yıllıkta çift haneli rakamlara yükseltmiş.

Üçüncü çeyreğin son ayı Eylül’de de sanayi üretimindeki artış durmamış… Aylık yüzde 1,7 artan sanayi verisi yıllıkta yüzde 8,1 artış göstermiş. Dayanıklı mallardaki yıllık artış yüzde 16,2 ve sermaye malları üretimindeki artış yüzde 10’u geçmesi bir bakıma yüzde 6,7’lik üçüncü çeyrek güçlü büyümesinin destekleri olmuş. Ayrıca bu çeyrek içinde 50’nin altına düşmeyen PMI’nin sanayi üretimi ve büyümeye verdiği katkıyı da unutmamak lâzım.

***

Gelelim analizimize…

Bugün gelinen noktada dördüncü çeyreğin ayları olan Ekim, Kasım ve Aralık’ta oluşacak sanayi üretimi beklenmeyen olumlu rakamları önümüze koyuyor ve çizdiği trenle son çeyrek büyümeye yönelik moralleri yükseltiyor.

Şöyle ki: Dördüncü çeyreğin ilk ayı Ekim’de takvim etkisi ve mevsimsellikten arındırılmış sanayi üretimi aylık yüzde 1,1, yıllıkta da yüzde 10,2 artıyor. Ekim ayına göre sanayi üretiminde Nisan ayındaki yüzde 31,4’lük dip seviyeden bu yana yüzde 61’lik bir toparlanma kaydediliyor.

Son çeyreğin ikinci ayı Kasım’da da sanayi üretimindeki yıllık büyüme çift hanede kalmayı sürdürüyor. Mayıs’ta aylık yüzde 17,4 ile başlayan artış trendi Kasım’da da aylık yüzde 1,3, yıllık yüzde 11 artıyor. Nisan’dan bu yana sanayi üretim endeksindeki artış da böylece yüzde 63 olarak kayıtlara geçiyor.

Kasım ayına ait sanayi üretiminde imalat sektörünün yüzde 11,6’lık katkısı, GSYH için güzel gelişme. Son dönemde büyüme içinde tüketimi geçen yatırımlar ve yatırımlara destek olan imalat sanayiindeki performansın artarak devamı 2021 yılı için de kaliteli bir büyümeye doğru giden bir çizgiyi gösteriyor.

***

İmalat sektörünün yanında ara mallarında yıllık yüzde 13,1, dayanıklı tüketim mallarında yüzde 22,2 ve sermaye mallarında yüzde 12,4’lük artışlar da, geçen yılın büyümesine ciddi katkı sağlayacağını haber veriyor.

Diğer taraftan satın alma müdürleri endeksi olarak bilinen PMI’ın Kasım’da 51,4 ile iyimser tarafta olması, 10 baş sektörün 4’ünde gerçekleşen iyileşme ve kimyasal, plastik, kauçuk ile gıda ürünleri sektörlerindeki yüksek çıkışlar yine dördüncü çeyreğin güçlü büyüme göstereceği ve yıllık GSYH büyümesinin ekstrem olmasa da beklentilerin üzerinde gerçekleşeceğini raporluyor.

Ekonomide sıkılaştırmanın belirginleştiği ve yılsonu olması itibariyle diğer aylara göre daha az çalışma gününe sahip Aralık’ta, sanayi üretiminin Kasım’a göre daha düşük seviyede gelmesi beklense de yıllık çift haneli rakamın yani yüzde 10’luk bir datanın oluşması muhtemel.

Bundan sonraki iş, finans sektörü ile reel sektörün ön koşulsuz kucaklaşmasına kalmış…