Sen yıllardır Krallar gibi yaşa hayatın güzellikleri sana aksın, sonra bir pandemi süreci çökertsin seni. WTI ham petrol vadelilerinin fiyatı 20 Nisan 2020 tarihinde en büyük düşüşlerinden birisine imza attı ve tüm dünyayı şaşırttı. Varil petrol fiyatının 0 seviyesine kadar inmesi 1980’li yıllardan sonra ilk defa gerçekleşen bir gelişmeydi. Ancak bu kadar hazırlıksız yakalanmak bir ülke için pek anlaşılır gibi değil. Aslında ABD'nin petrolle dolarını yok etmek isteyen devletleri görmemek beni ziyadesiyle şaşırttı.

Brent petrol 44$ seviyesinde seyrediyor ama düne göre aşağı yönde bir eğim içerisinde olduğu görülüyor. Aslında petrol üzerinde olan yeni bir haber bulunmuyor. Dolardaki bir miktar toparlanma isteği, virüsle ilgili vaka sayılarındaki artış ve OPEC’in üretimi arttırabileceğine dair söylentiler Brent petrol açısından şimdilik olumsuz algılanıyor. Dolayısıyla bundan sonraki süreçte de, petrol açısından haber akışlarını takip etmenin faydalı olacağını düşünüyoruz. Brent petrolde, 44,15$ – 43,91$ desteklerinden sonra 43,59$ desteği karşımıza çıkıyor. Yukarıda ise 44,57$ – 44,82$ ve 45,01$ seviyeleri direnç konumunda. Gelelim tekrar Kuveyt'e Petrol fiyatlarındaki düşüş aşırı harcamalarıyla bilinen Kuveyt’i ekim ayı maaşlarını ödeyemeyecek hale getirdi. Ülkenin iki çıkış yolu var: Borç almak veya petrolün biteceği günler için saklanan 560 milyar dolarlık varlık fonunu kullanmak.

2016 yılında Kuveyt'in o zamanki Maliye Bakanı Anas El Salih harcamaları kısma ve petrolden sonraki hayata hazırlanma zamanının geldiğini söylediğinde, sonsuz petrodolar akışıyla büyüyen bir nüfus tarafından alay konusu olmuştu. E şimdi ne oldu? Hani bir fıkra vardır. Karadenizli yaşlı bir baba "hastayım, hastayım" deyip duruyor. Evlatlar da "bir şeyin yok babacığım" diyorlarmış. Yaşlı adamcağız bir kaç gün sonra vefat etmiş. vasiyet mektubu açılmış. Çocuklar şaşkına dönmüş. Mektupta "hastayım hastayım dedim. İnanmadınız aha ne oldi" yazılıymış.

Petrolünde bu hale geleceği belliydi. Suudilerle Rusların çekişmesi, Amerikan dolarını bitirmek isteyen kripto para sahipleri ve daha birçok neden sıralanabilir.

Petrol fiyatları, geçen yıl ortalaması ile karşılaştırıldığında 2019’a kıyasla yüzde 66 oranında değer kaybettiği görülüyor. Brent petrolün varili, en son 1999 yılında 20 dolar seviyesine düştüğü görülmüştü. O dönem aklını başına almaya çalışan Kuveyt bir çok üst düzey bakanla çalıştı ama hepsi bir şekilde geri adım attı ya da istifa etti. Mesela, El Salih uzu zaman önce görevi bırakarak kabinedeki başka bir pozisyona geçti. Yerine gelen Meryem El Akil ise Kuveyt’in devlet maliyesi üzerindeki en büyük etki olan kamu sektörü maaşlarının yeniden yapılandırılması yasa tasarısını önerdikten iki hafta sonra Ocak ayında görevinden alındı. El Akil’in yerine göreve getirilen Barrak Eş-Şitan geçtiğimiz ay yaptığı uyarıda ekim ayından sonra devletin maaşları ödemek için yeterli nakdi olmayacağı konusunda uyardı.

Petrol gelirleri düştükçe büyük harcama alışkanlıklarını ayarlamakta yavaş kalan Körfez ülkeleri, ekonomik hesaplaşmanın önemli bir anını yaşıyor ve bu da on yıllardır bölgedeki devlet büyüklerinin popüler sadakati satın alma politikalarını zedeleyerek ülkelerin geleceği konusunda yeni tartışmalara yol açıyor.

Petrol ucuzlayınca Körfez ülkeleri çıkmaza girdi. Şimdi hepsi teker teker İsrail ile flört ediyor. Müslümanlıklarını unutmuş vaziyetteler. 

Suudi Arabistan sosyal yardımlarda kesinti yaparak ve vergi uygulamaya başladı. Petrol rezervlerinin daha az olduğu Bahreyn ve Umman daha varlıklı olan komşu ülkelerden destek isteyerek borç alıyor. Birleşik Arap Emirlikleri’nin Dubai’yi lojistik ve finans merkezi olarak çeşitlendirmeyi hedefliyor.

Milletvekilleri devlet yardımlarını yeniden tahsis etme planlarını ve borç önerilerini engelledi. Bunun yerine hükumet likidite varlıklarını neredeyse tüketerek, bu yıl yaklaşık 46 milyar dolara ulaşması beklenen bütçe açığını kapatamadı.

Yatırım fonu Kuveyt’i kurtarabilir mi?

Kuveyt dünyanın en büyük dördüncü büyük varlık fonuna sahip. Kuveyt Yatırım Fonunun 550 milyar dolar değerinde varlığı olduğu hesaplanıyor. Fakat bu fonun kullanılması ihtimali ülke içi tartışmalara yol açıyor. Zira fonun oluşturulmasındaki hedef ülkedeki petrolün tükenmesi durumunda ülke geleceği garanti altına almak. Ne demişler; "Düşmez Kalkmaz bir Allah.”