Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın 25 milyar liralık son paket açıklamasından sonra dün de Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Başkanı Mehmet Ali Akben’in, kredi kartlarında ödenmesi gereken asgari tutar da dahil bütün kartlarda limitler için dönem borcunun yüzde 30’a çekildiğini ve tüm kredi kartı taksitlerinin 18 aya yükseltildiğini açıklaması daralan ekonomiye nefes aldıracak gibi duruyor. Hedef belli… Söz konusu uygulamalarla ihracat ve turizmin iyi gittiği bir dönemde tüketimin canlandırılması yan tesir yapmazsa akıllıca bir yaklaşım.

Yurt içinde dövizin stabil gittiği bir ortamda böyle haberler havayı da yumuşatıyor, ileriye umut oluyor. Tabi şu dış riskler de olmasa kaymaklı kadayıf olacak. S-400’lerle ilgili gerginlik sürerken İdlib ile ilgili ateşkes konusunun henüz netliğe kavuşmaması, diğer taraftan ABD/Çin ticaret savaşlarında yeni safhanın amansız şekilde devam etmesi piyasalardaki gidişatı düşündürmüyor değil.

Ama bir risk daha var ki, bizim gibi enerjiyi ithal eden ülkeleri yakından ilgilendiriyor. Aşağısı sakal, yukarısı bıyık misali.., Bugün petrol mes’elesini konu edineceğim ve petrol fiyatlarındaki dalgalanmaların küresel ekonomideki risklere rağmen birkaç tröstün elinde oyuncak olduğunu anlatacağım…

Küresel ekonomi daralırken petrol fiyatları niçin artsın, diye bir soru her zaman karşımıza çıkıyor. Şunu söyleyeyim… Bugünün pazarlama stratejilerine akıl erdirmek gerçekten güç. Zirâ ekonomiler sürekli beklentiler üzerinden yönetilmeye çalışılıyor. Hatta arz fazlayken dâhi herhangi bir üründe beklentiler oluşturularak fiyatlar yukarı dâhi çekilebiliyor.

 

***

 

Sanki son aylarda petrolde oynanan oyunlar bu yönde. İşte Petrol İhraç Eden Ülkeler Teşkilatı (OPEC) dünya petrol talebinde artış beklentisini tırmanan ticaret gerilimine bağlıyor ve talebin azalacağını açıklıyor. Yayımladığı aylık raporda OPEC’in diğer yandan talebin öyle kısa süreli olmayacağını ve uzun dönemli bir tünele girilebileceğini yorumlaması da tuhaf! OPEC’in dünya petrol talebinin bu yıl 1,14 milyon varil/gün seviyesinde artacağı ipucunu vermesi size ilginç gelmiyor mu? Güya geçen yıla göre petrol talebi 700 bin varil düşmüş! Resmi rakam ama kim inanır, orası belli değil.

Geçen yıl Ekim ayı olacak, petrol fiyatlarının 100 doları aşabileceği söylentileri vardı. Efendim ABD’nin İran yaptırımları seviye kazanırsa brent petrol 65 dolardan aşağı inmez, 100 doları da geçer söylemlerini bugünlere getirdiğimizde tahminsizlik rüzgarlarının ne denli sert estiği ortaya çıkıveriyor.

ABD, Çin ile ticaret savaşları veriyor ama diğer taraftan da İran’a yönelik yaptırımlarda alarmı üst düzeye çıkarmış vaziyette. Buna rağmen bugün ABD Teksas tipi petrol 50 doların üzerinde, brent petrol ise 62 doların üzerinde seyrediyor. Diyeceğim, ABD yaptırımları bugün bile petrol fiyatlarını yukarı itememiş. Hatta bu konuda Çin, İran’dan daha etkili olmuş ve küresel resesyon ihtimali Çin’in ticaret savaşlarıyla daha baskın hale gelmiş.

 

***

 

Peki o zaman, geçen Ekim ayında hem de yetkin ağızlardan yapılan petrol tahminlerini nereye koyacağız? Yine aynı ayda Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) ABD ve Rusya gibi OPEC üyesi olmayan ülkeler sayesinde yükselebileceğine yönelik açıklamasına ne diyeceğiz?

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) gibi arz-talep tahmini üreten kuruluşlar gelişmekte olan ekonomilerdeki krizler ve büyük ekonomiler arasındaki ticaret anlaşmazlıkları nedeniyle petrole olan talebin gelecek yıl daralabileceğine, arzın ise ABD ve Rusya gibi OPEC üyesi olmayan ülkeler sayesinde yükselebileceğine dikkat çekiyor.

Tarih 10 Ekim 2018… Dünyanın başlıca petrol ticaret şirketleri arasında bulunan Trafigura’nın patronu Jeremy Weir kalkmış petrol fiyatları gelecek bir yıl içinde 100 doları aşacağını ileri sürmüş… Yine Petrol ve doğalgaz ticareti yapan Glencore’un patronu Alex Beard da Weir’in sözlerini tekrarlamış… Gunvor’un sahibi Torbjorn Tornqvist ise petrolün 85 dolarda olduğu dönemde biraz daha insaflı gitmiş, petrolün 75 dolar aralığına gerileyeceğini beyan etmiş…

Petrol fiyatlarının artması ve düşmesinde sizce hinlikler yok mu? Kuyuları açıp kapatmak veya günlük petrol arzını düşürüp çıkarmak istenilen fiyatları oluşturmuyorsa, spekülasyonlar da kâr etmiyorsa, petrol avcılarının yapması gerekenler henüz bitmemiş hatta yeni başlamış olur. Bakınız petrol avcıları, baktılar fiyatlar yükselmiyor, şimdi farklı yöntemlere başvuruyorlar.

İran yakınlarındaki Umman Körfezi ve küresel yakıt tüketiminin beşte birinin geçtiği Hürmüz Boğazı'nda iki petrol tankerinin şüpheli şekilde saldırıya uğramasına ne dersiniz? Hadi saldırıyı anladık, ya petrol fiyatlarının birden yüzde 4 artışına!..