Mart ayının sonundan bu yana yaşadığımız küresel salgının Türk tarımına ve çiftçine etkilerini, Tarım ve Orman Bakanlığının aldığı ve alması gereken önlemleri gündeme getiriyoruz. Çiftçimize tarlasından, üretimden kopmasın diye moral vermeye gayret gösteriyoruz. Tarımsal üretimin ve gıda güvenliğinin öneminin her zamankinden çok daha fazla gündemde olduğu, astrologların dahi televizyonlarda tarım konuştuğu bugünlerde kapsamlı bir araştırma sonucu elimize ulaştı. 

Tarım teknolojileri konusunda kapsamlı çalışmalar yapan Doktar firması tarafından kotalı örneklem ve bilgisayar destekli telefonla görüşme yöntemiyle, mayıs ayında, Türkiye’nin 52 ilinde, 267 ilçeden 1019 üretici ile görüşülerek gerçekleştirilen ve hata payı %95 güvenlik sınırları içinde +/- %3’tür olarak verilen Pandemi Önlemlerinin Çiftçiye Etkisi Araştırması, üzerinde durulması gereken sonuçları ortaya koyuyor.  

Öncelikle küresel salgın sürecinde çiftçilerimizin %96’sının ekim kararını değiştirmediği ortaya çıkmış. Üreticimiz salgının etkilerinden korkmamış, çiftçilerin ve tarım işçilerinin üretim sahalarına gidip gidemeyeceğinin tartışıldığı günlerde yaşanan panik ekim kararlarını etkilememiş. 

Virüs tedbirlerinin üretim sürecine etkileri noktasında ise çiftçilerimizin %55’i etkilenmediklerini söylemiş. %26’sı ise mevsimlik işçi bulmakta zorlandığını, %15’i girdi fiyatlarının yükseldiğini, %9’u ilaç, gübre, tohum gibi temel girdileri almakta zorluk yaşadığını, %5’i tarım aletlerinin bakımını yapamadığını söylemiş. 

Tarlama gidemedim diyen çiftçilerimizin oranı ise %2’de kalmış. 

Üretim sürecinde büyük bir sorun yok. Ancak hasat ve satış dönemine yönelik endişeler yüksek oranda. Şöyle ki; Türkiye genelinde çiftçimizin %35’i alıcı bulmakta zorlanacağını belirtmiş. Meyve- sebze üreten üreticilerimizde bu endişe daha yüksek, oran %42’ye yükselmiş. 

3’te 1 oranında alıcı bulamayacağını düşünen çiftçimiz, ürün fiyatlarının düşmesinden de endişeli. Üreticilerimizin %28’i fiyatların düşeceğini ifade ediyor. Tahıl ve endüstri bitkileri üreten çiftçilerimizde ise bu oran %30’a çıkıyor. 

İhracat yapılan ve restoran gibi toplu yerlerde tüketilen limon ve patates gibi ürünlerin çiftçileri ise alıcı bulmak ve fiyatlar konusunda daha çok endişeli. Patates üreticisinin %50’si alıcı bulmakta zorlanacağını, %45’i ise fiyatların düşeceğini ifade etmiş. Limon üreticisinin %33’ü alıcıyı zor bulacağım derken, %50’si fiyatların düşeceğini söylemiş. 

Bu süreçte çiftçilerin %30’u firma temsilcilerinin ve mühendislerin ziyaretlerinin eskisine göre azaldığını belirtmiş.

Uzaktan destek teknolojileri tarımda yok

Çiftçilerin %13’ü bu dönemde teknoloji ile uzaktan destek aldığını, %17’si ise teknolojiye erişmek istediğini ifade etmiş. Burada özellikle altının çizilmesi geren konu ise %70 oranında uzaktan destek almak için teknoloji kullanmayan ve erişmek isteyen çiftçilerimizin toplam oranının % 87’ye ulaşıyor olmasıdır. 

Bu oranlar, ‘’Çiftçimiz her koşulda bir yolunu bulur, teknolojiye ulaşır ve kullanır.’’ düşüncesinin kısa vadede geçerli olmadığının bir kantıdır. Her alanda dijitalleşmenin ön planda olduğu ve olacağı bu zamanda üreticilerimizin sadece %13’ünün teknoloji ile uzaktan destek aldığını tekrar hatırlatalım. 

Teknoloji desteği alan üreticilerimizin %40’ı tarlasını uydudan takip etmiş, 31’i uzaktan mühendis desteği almış, %21’i whatsapp destek hatlarından yararlanmış. Bu detayı vermemin sebebi şu; dikkatinizi çektiyse çiftçimizin sadece %13’ünün ‘’Kullandım’’ dediği teknoloji; uydu takip, whatsapp gibi artık çok basit ve ulaşılabilir teknolojilerden ibaret. 

Tarımsal akıllı telefon uygulaması kullanan çiftçilerin oranı Türkiye genelinde %12’de kalıyor. 

Peki, bu uygulamalar hangileri?  % 27’si bir özel bankanın, % 11’i bir traktör firmasının, diğerleri ise tarıma girdi sağlayan şirketlerin uygulamaları. 

İlk 8’de Tarım ve Orman Bakanlığı veya ilgili bir kuruluşunun uygulaması yok. 

Tarım ve Orman Bakanı Dr. Bekir Pakdemirli dijitalleşmeye önem veriyor. Dijital Tarım Pazarı ve Tarım Orman Akademi gibi projelerin tanıtımı yapıldı. Tarım ve Orman Bakanlığını telefonlar için pek çok uygulaması da var. Ancak en azından Doktar’ın araştırmasına göre üreticimiz bu uygu pek ilgi göstermiyor.