İş dünyasından hiçbir Allah kulu ve konuyla ilgili bir ademoğlu faizlerin bu kadar kısa zamanda bu kerteye geleceğini tahmin edemiyordu. Hatta faizlerin tek haneye düşeceğini söyleyenler hayalcilikle suçlanıyordu.

Nitekim politika faizi tek haneye düşmedi ama 2019 yılının dibini gördü. “2020 yılının ilk çeyreğinde tek haneli faiz oranları biraz zor” diyenler artık bu işin olacağına inanmış, inatlarından da vazgeçmişler.

Çoğu insan bugün için “enflasyon baz etkisini kaybetti, bu faizler nasıl düşecek?” algısından arınmış, tek haneli enflasyon ve faizlere odaklanmış, hatta hesaplarını, kitaplarını, bilançolarını Merkez Bankası’nın projeksiyonları doğrultusunda yapmaya başlamışlar bile…

Hey gidi günler hey!..

Merkez Bankası tahminlerinin bir ay bile tutmadığı o bahtsız günlerden şimdi birkaç yıl ileriye yönelik defter tutanların giderek çoğaldığı günlere gidiyoruz. Merkez Bankası’nın referans alındığı dönemlerin ise henüz başındayız.

İstikbalde fiyat istikrarının çivi gibi sabitleştiği, para politikasıyla maliye politikalarının birbirini tamamladığı, refah seviyesinin yükseldiği, medeniyet ve uluslararası standartların yakalandığı zamana ulaşmaya zannediyorum sayılı yıllar kaldı.

***

Asıl bakılması gereken yer elbette reel faiz…  

Evet son durum şöyle:

Kasım ayı enflasyonu yüzde 10,56… Politika faizi yüzde 12… Reel faiz ise yüzde 1,3’lere inmiş.

Faizciler endişelenmesin…

Kasım ayı enflasyon rakamlarına göre yapılan hesapla daralmış olabilirsiniz. Merak etmeyin, enflasyon Aralık’ta reel faiz oranını biraz yukarı çeker!..

Meksika yüzde 4,4, Endonezya yüzde 3,4, Rusya, Güney Afrika ve Brezilya yüzde 2’şer reel faizle bizim üzerimizde. Arkamızda ise Güney Kore ve Hindistan var. Bu ülkeler bizim yol haritamızda kilometre taşları…

Olsun!..

Her ülkenin kendine has bir duruşu ve politikası mevcut. TCMB’nin de öyle!

Başkan Murat Uysal elindeki marjı diğer ifadeyle avantajı o kadar ustalıkla kullanıyor ki, reel faizi bile bugünün modası olan küresel ekonomideki negatif faiz oranlarına yaklaşabiliyor.   

Söyleyeceğim şu:

Akıllara zarar faiz operasyonunda henüz kaba inşaat bitmedi. Binanın acilen kullanılabilir hale gelmesi için inşaatın en kısa zamanda tamamlanması, ekonomik ifadeyle yüksek büyümelere giden yolların temizlenmesi gerekiyor. Politika faizinde yüzde 10, kaba inşaatın bittiği nokta olacak. Ondan sonra ince işler başlayacak.

Zaten Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal da 2020’den itibaren PPK toplantı sayılarını 8’den 12’ye çıkarması tevekkeli değil… Politika faizinde yüzde 10’dan sonraki faiz indirimleri küçük küçük oranlarla devam edecek. Özlenen yüzde 5 enflasyon ve biraz üzerinde reel faiz ile yüzde 5’in üzerinde büyümeler yeniden gündeme gelecek…

Haydi hayırlısı diyelim!

***

Türkiye olarak kaliteli ve nitelikli büyümemiz lazım. Burada dış ticaret dengesi de büyümeyi yakından ilgilendiren diğer makro konu. Zira, milyonlarca işsizimiz, hatta genç işsizimiz var.

Enflasyonda baz etkisinin sona ermesi gibi cari dengede de açık verme ayları geliyor. Zira 2020 yılında hedeflenen yüzde 5’lik büyümeyi ithalat ağırlıklı iç talebi desteklemeden yakalamak zor. Yani yıllık bazda cari fazla vermeyi biraz daha beklemeliyiz. Cari açık oluşmadan büyümede belli bir çerçeveyi oluşturabilmek için nitelikli üretim ve ihracatın kapısını çalmak şart!

Diğer taraftan bankacılık sisteminin üretime destek vermesi cari dengede daha iyimser bir havayı sağlayabilir. Çünkü finans sektörünün yurt dışı borçları döviz dengesini bozmamalı. Hele hele yabancıların Hazine tahvil ve bonosu konusundaki hareketleri dikkatle izlenmeli. Ekim cari denge verileri ortada. Dolayısıyla Kasım ayı rakamları bu konudaki gidişatı daha da netleştirecek.

Merkez Bankası büyüme konusunda elini avantajlı bir şekilde kullanacak, buna inancımız tam. Ancak aynı hassasiyeti maliye politikalarından da bekliyoruz.

Konuyla ilgili şimdilik söylenecek son söz bu!...