Sonbaharın gelmesiyle hareketlenen piyasa, okulların açılmasıyla oluşacak sıcak para dönüşü faizler, krediler derken eylülde hem yurt içinde hem de yurt dışında açıklanacak çok sayıdaki ekonomik veri, bizi etkileyecek.

Yeni Ekonomi Programı (YEP) ile çizilecek yol haritasının yanı sıra, bu ay merkez bankaları toplantılarından çıkacak faiz kararları da gözlerin ekonomi üzerinde olmasına neden olacak.

 Yani, bayramdı, Yerel seçimlerdi, yazın tembelliği, sebzenin bolluğu diyerek geçen yazın ardından, Türkiye'de eylül ayında gündem yeniden ekonominin hırçın dalgaları olacak. 

Piyasaların gözü, ilk önce yılın ikinci çeyreğine ilişkin büyüme verisini yorumlayacak. Ardından bu yılın nisan-haziran dönemine ilişkin gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) verileri TÜİK tarafından açıklanacak. 

Yapılan anketler Finans Büyüme Beklentiler yılın ikinci çeyreğinde Türkiye ekonomisinin yüzde 1,8 daralmasını bekliyor. Hatırlayacağınız gibi, Türkiye ekonomisi yılın ilk çeyreğinde yüzde 2,6 küçülmüştü.

Ağustos ayından gelen ekonomik anket sonuçları ekonominin sonunda cılız da olsa bir toparlanma sürecine girdiğini gösteriyor.  Bu ivme, Eylül’de devam edebilir ancak, kış ayları nasıl geçecek? Eğer reform, Batı’yla ilişkilerin normalleşmesi ve büyüme yerine riskleri asgariye indiren bir ekonomi politikası izlenmezse, kışın bizi yine durgunluk bekliyor.

TÜİK, enflasyon verilerini açıklarken temmuzda ihracatın geçen yılın aynı ayına göre yüzde 7,9 artıp 15 milyar 160 milyon dolar olduğunu söylemişti.  Cumhuriyet tarihinin rekoru olarak kabul edilen bu veri, bize bundan sonra da Kurban Bayramı tatiline rağmen ihracattaki artışın sürmesi sinyallerini veriyor.

İşte tüm bu veriler alt alta konunca da Ekonominin yol haritası yavaş yavaş belli oluyor.

Makro ekonomik göstergelerin yanı sıra, eylülde açıklanması beklenen ve Türkiye ekonomisinin üç yıllık yol haritası niteliğini taşıyan YEP'in ayrıntıları da yakından takip ediliyor. YEP'le 2020-2022 dönemine ilişkin enflasyon, istihdam, büyüme, ihracat, cari açık gibi temel makro göstergeler de belirlenip ayağımızı yorganımıza göre nasıl uzatırız planlaması yapacağız. 

YEP ile ekonomi politikalarına ilişkin ilke ve hedefler de belli olacak. Özel sektör için de öngörülebilirliği artıracak program, son yıllarda sosyal ve ekonomik alanda sağlanan gelişmelerin daha sağlam bir zeminde sürdürülmesi suretiyle güven ve istikrara katkıda bulunması bekleniyor.  Böylece bu ay ekonomistlerin Bütçe maratonu da başlıyor.

Planların belirlenmesi sayesinde, 2020 yılı merkezi yönetim bütçesine ilişkin hazırlıklar da hız kazanıp önümüzde oluşacak Orta Vadeli Mali Planı temel bütçe büyüklükleri ni bize söylemiş olacak. Bakanlıklar, eylülde yoğun bütçe mesaisinde bulunacak ve Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığınca hazırlanacak 2020 bütçesi 17 Ekim'de TBMM'ye sunulacak.

İşsizlik rakamları ve ağustos ayı bütçe gerçekleşme sonuçları 16 Eylül'de karne gibi ortaya çıkacak. Biz de gözlerimizi merkez bankalarına çevireceğiz.

Piyasaların yönü üzerinde, merkez bankaların faiz kararları belirleyici olacak. Yurt içinde gözlerimizi önce 12 Eylül'de toplanacak Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısına çevireceğiz.  PPK, temmuz ayı toplantısında bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını (politika faizi) 425 baz puan düşürerek yüzde 24'ten yüzde 19,75'e çekmişti. Bakalım bu karar nasıl devam edecek.

Bir de biliyorsunuz ABD- Çin arasında devam eden, savaş var. Bu eski top tüfek savaşı değil ama Çini Tayvan, Hong Kong gibi baş ağrıtıcı yerlerle oyalayıp ABD ticaret müzakerelerinkinin ne olacağını anlayıp uluslararası planların yapılanmasını izleyeceğiz. 

Brexit belirsizliğini yakından takip eden piyasalar, daha sonra Avrupa Merkez Bankası (ECB) ile ABD Merkez Bankasının (Fed) faiz kararlarına odaklanacak.

PPK ile aynı gün toplanacak ECB'nin, faiz kararı, parasal genişleme ve Avrupa ekonomisinin genel gidişatına ilişkin yapacağı açıklamalar piyasaların gündeminde yer alacak. Daha sonra dikkatler, Fed'in 18 Eylül'deki toplantısında olacak. 

Yani bu ay çok hareketli olacak. Evde çocukların okul masrafları ülkede yeni yapılanan ekonomi, yurt dışında ekonomik savaşlar bakalım bize neler gösterecek. Erzurumlu İbrahim Hakkı’nın şiirinde dediği gibi;  

“Mevlâ Görelim Neyler, Neylerse Güzel Eyler.”