Sedat YILMAZ

SAHA İstanbul Savunma Havacılık ve Uzay Kümelenmesi Derneği (SAHA), Başkan Haluk Bayraktar ve Genel Sekreter İlhami Keleş koordinasyonunda ülke savunma sanayine büyük katkılar veriyor.

SAHA İstanbul; yerli ve milli firmaları, savunma sanayi, sivil havacılık ve uzay sektörlerinde üretim yapmaya teşvik etmek, bilgilendirmek, projelerden haberdar etmek, üniversiteleri, ana yüklenicileri de dahil ederek projeler etrafında kümelemeyle çalışma ortamı oluşturmak üzere faaliyette bulunan bir sivil toplum kuruluşu. SAHA İstanbul’un ana görevi bir üst akıl gibi kümelemede senkronize bir çalışmayı hayata geçirmek. Söz konusu çerçevede devlet desteklerini projelere yönlendirmek, ülkede olmayan fakat mutlaka olması gereken üretim yeteneklerini ülkeye kazandırmak, yurt dışı pazar arayışına kolektif destek vermek gibi pek çok işlevi yerine getiriyor. Üyeler arasında işbirliğini, dayanışmaları, sistem ve alt sistem projelerinde iş ve bilgi paylaşımını sağlayan SAHA İstanbul’un savunma sanayi ihracatı ile ilgili de önemli çalışmaları bulunuyor.

Kuruluşun işlevini, faaliyetlerini ve prensiplerini anlatmak üzere SAHA İstanbul Genel Sekreteri İlhami Keleş ile bir araya geldik.

Keleş röportajda, savunma, havacılık ve uzay sektörlerinde sanayinin verimliliğinin yükseltilerek rekabet edebilirliğinin artırılması için konuya odaklı çalışan, çalışma potansiyeli olan nitelikli işgücüne sahip, güçbirliği ile ileri teknolojik ürünler üretebilen, bunları uluslar arası arenada satabilen, ulusal ve bölgesel girişimlerle bunları destekleyecek yapılara ihtiyaç olduğunu söyledi. İlhami Keleş, Türkiye’nin milli gelirinin yarısını üreten İstanbul’un, katma değeri yüksek, teknolojik ürünler üretmesi amacıyla Kuzey Marmara koridorunda faaliyet gösteren 65 bin sanayici firmanın gücünü, kümelenerek, ortak bir sinerji yakalanması doğrultusunda 2015 Mart ayında İstanbul Ticaret Odası (İTO) meslek komiteleri bünyesinde içinde THY Teknik’in de olduğu 27 kurucu üye ile SAHA İstanbul’u oluşturduklarını, bugün gelinen noktada 430’luk bir firma büyüklüğüne ulaştıklarını belirtti.

21 vilayetten 430 firma

Küme merkezinin Pendik’teki Teknopark İstanbul olduğunu, Avrupa ve Trakya bölgelerindeki faaliyetleri koordine etmek üzere DESB Deliklikaya Sanayi Bölgesi’nde irtibat ofisi açtıklarını anlatan İlhami Keleş, kümelenmenin Avrupa havacılık kümeleri arasında ikinci sırada yer aldığını kaydetti. SAHA İstanbul’un Türk savunma, havacılık ve uzay sektörünün yerlilik oranının artırılması ve uluslar arası rekabette üst seviyelere taşınması için üyelerin teknolojik ve sektörel yetkinliklerini geliştirmek, üyeleri arasındaki işbirliğini destekleyerek güçlü bir ekosistem oluşturmak gibi bir misyonu olduğunu söyleyen İlhami Keleş, Türk savunma, havacılık ve uzay sektörünü ulusal ve uluslar arası alanda güçlendiren lider bir kümelenme yapmayı bir vizyon olarak benimsediklerini ifade etti.

SAHA İstanbul’u oluştururken dünyadaki örneklerine dahi bakmadıklarını, kuruluşun dahi yerli olduğunu anlatan İlhami Keleş, “Bünyemizde 21 vilayetten 430 firma var. Savunma Sanayi Başkanlığı (SSB), Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), İstanbul Ticaret Odası (İTO), İstanbul Sanayi Odası (İSO), Kocaeli Sanayi Odası, Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası ve Bursa Ticaret ve Sanayi Odası’nın yanında bölgeden şirketler, mühendislik ve imalat firmaları, THY Teknik, Aselsan, Havelsan, Makine Kimya, Roketsan, TAI, Büyük Tersane, yine içinde İTÜ, Yıldız Teknik, Marmara ve Gebze Teknik gibi 13 üniversitenin hepsi SAHA’da. Kümelendiğimiz firmalarımızda aradığımız tek şart tamamen yerli ve milli olmaları… Hedefimiz de yerli ve milli sanayi ile planladığımız işleri yapabilmek” dedi.

SAHA bize İsmail Demir’in hediyesi

2015 yılında İTO bünyesinde ivil havacılıkla alakalı bir küme oluşturmaya çalışırken Savunma Sanayi Başkanı (SSB) İsmail Demir’in “Ankara OSTİM’e sıkışmış. Orada küçük küçük firmalar var. Orada bir şeyler yapmaya çalışıyorlar. Burada İstanbul’da namütenahi bir sanayi var. Bu sanayiyi mutlaka savunma sanayiye kazandırmamız lazım. Bunlar dünya ile yarışıyorlar, teknolojik seviyeleri yüksek. Bunlar savunma sanayinde yoklar… Bütün deniz projelerimiz İstanbul, Kocaeli, Tuzla, Yalova ve bu bölgede yürüyor. Bu firmaları savunma sanayine kazandırmalıyız. Siz sadece havacılıkla kalmayın, çalışmalarınıza savunmayı da ekleyin…” demesiyle kapsama alanını geliştirdiklerini söyleyen İlhami Keleş, “Aslında ‘savunma’ İsmail Bey’in bize hediyesidir. Derneğimizin genel adının kısaltılmışı Hava (HA) idi, başına savunma (SA) gelince derneğimizin adı SAHA oldu” ifadelerini kullandı.

Çok hızlı bir büyüme ivmesiyle çalıştıklarını belirten SAHA Genel Sekreteri İlhami Keleş, söz konusu gelişmeyi kuruluşun her ay daha da büyümesiyle gösterdiğini söyledi. Keleş, “Bugün hiçbir alanda hiçbir küme 250’yi geçemiyor. Biz açık ara öndeyiz. 430 kuruluşa ulaştık. Her yönetim kurulu toplantısı sonunda en az 20’ye yakın üye kaydediyoruz. Avrupa’da bile bu alanda kümelenme olarak ikinci durumdayız” dedi.

Doğru ve verimli tohum atılmış

SAHA’nın büyümesini doğru ve verimli tohum atımına bağladıklarını belirten İlhami Keleş, “Network ağımız o kadar genişliyor ki sekreteryal altyapımızı sürekli güçlendiriyoruz. Bu paralelde bilişim, teşkilat yapımız, kurumsal hafızaya yönelik çalışmalar kendi mecrasında yürüyor. 9 kişilik yönetim kurulumuz var. Başkanımız Baykar’dan L. Haluk Bayraktar, Başkan Yardımcımız Akım Metal’den Ali Fazıl Böyet ve STM’den ikinci Başkan Yardımcımız Murat İkinci. Yönetim kurulu üyelerimiz Altınay Havacılık’tan Hakan Altınay, Aselsan’dan Prof. Dr. Haluk Görgün, Sunum’dan Prof. Dr. Fazilet Vardar, Gökser Havacılık’tan Hilal Ünal Türkan, TRTEST’ten Bilal Aktaş, OBSS’den Zafer Şen. Ben de SAHA’nın genel sekreterliğini yürütüyorum. İlk kurucu başkanımız da şimdi bakan yardımcılığı yapan Hasan Büyükdede” dedi.

SAHA yönetim kurulunun aynı zamanda komitelerin başkanı olduğunu ve bunların altında da 6 adet teknik bir komitenin faaliyet gösterdiğini belirten İlhami Keleş, bunlardan birin de alt sistemler komitesi olduğunu hatırlattı. Buraya büyük firmaların ve platform üreticilerinin katıldığı bilgisini veren İlhami Keleş, alt sistemlere dair talepler, bilgiler ve diğer gelişmelerin alt sistemler komitesinde değerlendirildiğini kaydetti.

Diğer taraftan test ve sertifikasyon komitesinin sektörlere hitap ettiğini dile getiren İlhami Keleş, diğer komitelerin yazılım, otomasyon, malzeme, malzeme şekillendirme, makine, retim ekipmanlar olduğunu hatırlattı ve “Bu komiteler işin mutfağı, projeler komitelerde geliştiriliyor. SAHA’da her firma üretici” dedi.

Üst kısımda ise platform üreticilerinin olduğunu, altta ise üretenlerin olduğunu, arada alt sistem, komponent, sistem üreticisi firmaların bulunduğunu ifade eden İlhami Keleş, “SAHA olarak biz platformları tasarlıyoruz. Bunların içini alt sistem ve sistem olarak dışarıdan dolduruyoruz. Bizim entegratörlerimiz parça düzeyinde firmalarla ilişki içinde. Yani SAHA olarak alt sistem ve sistem firma grupları oluşturmaya odaklandık. Konsorsiyum oluşturuyoruz” ifadelerini kullandı.

Şaşırtacak 700’den fazla proje var

Yerli ve milliliği öncelik yapan SAHA İstanbul’un şirket bünyesinde şu anda yüzde 55’lik yerlilik şartını aradıklarını ve yabancıların savunma bünyesine girmesinin engellendiğini anlatan İlhami Keleş, “SAHA’nın kuruluşundan itibaren temel hedefi yerli ve milli. Kendi üreticimizle silahlı kuvvetlerinin silah sistemlerini, sivil havacılık malzeme ihtiyaçlarını, uzayın malzeme ihtiyaçlarını yerli ve milli olarak çözmeyi hedefledik ve bu milli kritik ürünlerde dışa bağımlılığı tamamen ortadan kaldırmayı hedefliyoruz” diye konuştu.

Savunmada yerlilik oranının kısa zamanda yüzde 20’lerden yüzde 68’lere çıktığını ve bunu en yakın zamanda yüzde 75’lere ulaştırmayı hedeflediklerini dile getiren İlhami Keleş, “Bizim aslında yüzde 5’lere bile tahammülümüz yok. İşte sanayinin performansını tam olarak kullanmamız lazım. Yeni performanslar geliştirmemiz ve yüksek projelere odaklanmamız gerekiyor. Halen SAHA’nın portföyünde 700’den fazla proje var. Bunların içerisinde çok prestijli şaşırtıcı projeleri bulabilirsiniz. Yerli motor, milli muharip uçağı, insansız savaş uçağı gibi” dedi.

SAHA’nın özellikle KOBİ’lerin kabiliyetlerini ortaya çıkarma noktasında çalışmaları olduğunu belirten İlhami Keleş, “İstihdam deposu KOBİ’lerimiz ayağa kalkmalı. Hatta birçok KOBİ, bu yıl ikincisini düzenleyeceğimiz SAHA Expo’da yeni ürünleriyle olmak istiyorlar. KOBİ’ler bu konuda heyecanlı. 2018 yılındaki SAHA Expo’da üyelerimizden Ata Silah diye bir firmamız basına bomba atar ürününü görücüye çıkardığında bütün basın o ürüne odaklanmıştı. 25-28 Mart tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştireceğimiz SAHA Expo’da da buna benzer hatta daha üstün projeleri, ürünleri görebileceğiz. Hatta KOBİ’lerimize bu yönde de uyardık ve ilgi çekici ürünlerini istedik. Bunları medyamıza fuarda servis edeceğiz” bilgisini verdi.

Uçan arabada marka olacağız

SAHA İstanbul’a üye firmaların teknik kapasite ve yeterliliklerinin üst seviyelere çıkarılması için de projeler ürettiklerini belirten İlhami Keleş, “Bu konu önemli daha fazla çalışmamız gerekiyor. Ama bu da sektörler arası işbirliği lazım. Kompozitçi ile yazılımcının, dökümcü ile otomasyoncunun birlikte çalışmasını planlayacak, bir orkestra şefine ve bir üst akla ihtiyaç var. İşte SAHA’nın temel fonksiyonlarından biri de bu” diye konuştu.

Yerli otomobil TOGG’un SAHA’nın bir faaliyeti olmadığını, ancak SAHA’nın üyeleri arasında otomotive çalışan çok sayıda firma olduğunu belirten İlhami Keleş, “Bizim portföyümüz arasında savunma denilince kara araçları var. Zırhlı araçlarda ciddi ihracat yapıyoruz. BMC, Katmerciler, FNSS, Kale SAHA İstanbul içinde faaliyet gösteriyor. Bu konuda da çok iyiyiz. Bugün Türkiye yazılımından kaportasına kadar otomobilin her aksamını yapabilecek güçte. Şimdi bundan sonra otomobilde farklı bir konsept denemeliyiz. İçten yanmalı motorların ömrü 150 yıl sürdü. Artık elektrikli araç dönemi başladı. Onun ömrü de azami 20 yıl. Sonra uçan arabalar devreye girecek. Airbus insanlı testlere başladı bile. Uçan arabalar konusunda SAHA da faaliyet içinde. Cezeri markamız üzerinde çalışıyoruz. Sadece elektrikli değil uçan araba yaparak dünya markası olacağız” dedi.

Türkiye bölgesinde oyun kurucu olacak

Türkiye’nin bölgesinde halen oyun bozan bir ülke olduğunu ve gelecekte oyun kuran bir ülke haline geleceğinin altını çizen SAHA İstanbul Genel Sekreteri İlhami Keleş, “Türkiye bugün savunma sanayisiyle oyunu bozuyor. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Suriye’ye yönelik yaptığı stratejik 3 harekat yerli, milli silahlarımız ve sistemlerimizle gerçekleştirildi” dedi.

Savunma sanayinde üretmek kadar, oluşturulan gücü korumak ve geliştirmenin de önemli olduğunu vurgulayan İlhami Keleş, “Savunma sanayimiz elemine edilirse ve mevcut yükseliş ivmesi aşağı çekilirse şer cephesinin eli kuvvetlenmiş olacak ve rahatlayacaklar. Onun için savunma sanayimiz yabancıların hedefinde. Küresel güçler savunma sanayinde ciddi lobiler yürütüyor. Ankara büyük taarruz altında. SAHA İstanbul olarak şer odaklara karşı ciddi mücadele ediyoruz. SAHA’nın diğer görevlerinden biri de bu” diye konuştu.

SAHA İstanbul’un neticede savunmaya destek veren bir sivil toplum kuruluşu olduğunun altını çizen İlhami Keleş, “Evet biz öncelikle bizimle çalışacaklarda aşk arıyoruz. Günde 18 saat çalışıyoruz. SAHA’da aşk var, SAHA’nın arkasına konulan bir emek var. Aşk olmadan meşk olmaz diyoruz. Diğer taraftan SAHA’ya kesinlikle siyaset bulaştırmadık. SAHA özelinde siyasi hiçbir şey paylaşılmadı. Biz sadece iş konuştuk. Bünyemizde fikri zikri ne olduğunu bilmediğimiz ama ne yaptığını çok iyi bildiğimiz, ülkede taş taş üstüne koyacak çok sayıda firma var. Biz üye alırken seçerken meşrebiyle ilgilenmiyoruz now howu ile ilgileniyoruz. Biz o firmanın Türkiye’ye, savunma sanayine, milliliğine neler katacağına bakıyoruz. Hangi projeyi hedefliyorsak onunla ilgili yetenekleri bulup, o yetenekleri organize edip görev tanımlarını belirleyip, işi modelleyip işin icrasını yaptıran SAHA İstanbul. Bu yapıya göre çalışan arıyoruz” ifadelerini kullandı.

SAHA Expo türevlerimizden sadece biri

2018 yılından sonra İstanbul’da bu yıl 25-28 Mart tarihlerinde tamamen savunmaya destek veren sanayicilerin buluştuğu SAHA Expo fuarı hazırlıkları içinde olduklarını belirten SAHA İstanbul Genel Sekreteri İlhami Keleş, “Fuarın ikincisini düzenliyoruz. Bu bir ihtisas fuarı. Vatandaş katılmıyor. İlkine 135 firma katılmıştı. Şimdi ise fuar savunma sanayisinin dev bir buluşması haline gelecek. Halka açık IDEF fuarımızı tekli yıllarda düzenliyoruz. SAHA Expo’yu ise çiftli yıllarda yapıyoruz. Büyük firmaların hepsi SAHA Expo’da sanayicisi ve tedarikçileriyle beraber olacaklar. Karşılıklı fikir alışverişi, B2B toplantıları, programlı randevular SAHA Expo’nun faaliyetleri. Dolayısıyla SAHA Expo bir fuar organizasyonu olarak faaliyet alanımıza giren türevlerimizden biri. Fuarcılık konusunda dahi bir şirket oluşturduk. Kendi fuarımızı kendimiz yapıyoruz” dedi.

SAHA İstanbul’da bir el firmalarda diğer elin de üniversitelerde olduğunu ve kuruluşun akademik bir yanının da bulunduğunu anlatan İlhami Keleş, “Bu birlikteliği sağlayarak üretilemeyeni, üretilir hale getirmek istiyoruz. Bizim üyelerimizin ürettiklerini zaten Türkiye’de üretenler varsa, onların bu işine bir katkı vermiyoruz. Bir ürün dışarıdan alınıyorsa, benim silahlı kuvvetlerim, benim ülkem dışa bağımlıysa bu bağımlılığı ortadan kaldırmak üzere gövdemizi ortaya koyuyoruz. Bunun yaparken de hem içeride direnç gösterenlerle mücadele ediyoruz, hem teknolojik olarak bu ürünün üretilebilirliğini sağlamak üzere mücadele ediyoruz. Hem de talep oluşturmak adına mücadele ediyoruz. Savunma ihracatımıza destek olmaya çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.

SAHA’nın içinde sadece yerli ve milli üreticilerin olduğunu belirten SAHA İstanbul Genel Sekreteri İlhami Keleş, “SAHA’da İTÜ, Yıldız Teknik, Marmara ve Gebze Teknik gibi 13 üniversite, mühendislik ve imalat firmaları var. Kümelendiğimiz firmalarımızda aradığımız şart tamamen yerli ve milli olmaları… Hedefimiz de yerli ve milli sanayi ile planladığımız işleri yapabilmek” diye konuştu.

SAHA İstanbul’da bir el firmalarda diğer elin de üniversitelerde olduğunu ve kuruluşun akademik bir yanının da bulunduğunu anlatan İlhami Keleş, “Bu birlikteliği sağlayarak üretilemeyeni, üretilir hale getirmek istiyoruz. Hem de talep oluşturmak adına mücadele ediyoruz. Savunma ihracatımıza destek olmaya çalışıyoruz” dedi.

İstanbul’da bu yıl 25-28 Mart tarihlerinde tamamen savunmaya destek veren sanayicilerin buluştuğu SAHA Expo fuarı hazırlıkları içinde olduklarını belirten SAHA İstanbul Genel Sekreteri İlhami Keleş, “Fuarın ikincisini düzenliyoruz. Bu bir ihtisas fuarı. Vatandaş katılmıyor. İlkine 135 firma katılmıştı. Şimdi ise fuar savunma sanayisinin dev bir buluşması haline gelecek” bilgisini verdi.