Sedat YILMAZ/MERSİN

Akdeniz İhracatçı Birlikleri (AKİB) Başkanı Hayri Uğur, Türk ihracatçının dinamizmi, performansı ve stratejik hamleleriyle Türkiye’nin küresel sıralama olarak ihracatı artan ilk 5 ülke arasına girmeyi başardığını söyledi.

AKİB Başkanı Hayri Uğur 1961 Mersin doğumlu. Yüksek öğrenimini ABD University of Stouthern New Hampshire’de tamamlamış. Kendisi aynı zamanda bir sporcu. ABD NCAA liginde basketbola başlamış. Genç Milli Basketbol Takımı ve Profesyonel 1. Ligi’nde basketbol oynamış. Çukurova Sanayi İşletmesi’nde yönetici olarak çalışırken 1995 yılında firması Uğur Tekstil’i kurmuş. Firmanın Mersin Serbest Bölge ve Adana ve Şanlıurfa’da tesisleri bulunuyor. Hayri Uğur, 7 yıldır AKİB’in Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği başkanlığı ile birlikte AKİB’in koordinatör başkanı olarak görev yapıyor.

Mersin’de basın mensuplarıyla bir araya gelen Uğur, AKİB’in son 11 ayda gerçekleştirdiği ihracat rakamlarını paylaşırken gelecek yıl için yeni hedefler koydu. Birliğin sınırları itibariyle daha çok Doğu Akdeniz olarak bilinmesi gerektiğini belirten Hayri Uğur, Karaman, Mersin, Adana, Hatay, Osmaniye ve Kayseri illerinde Yaş Meyve – Sebze, Tekstil ve Hammaddeleri, Hazır Giyim ve Konfeksiyon, Demir ve Demir Dışı Metaller, Kimyevi Maddeler ve Mamulleri, Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri, Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller, Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri şeklinde 8 birlik başkanlığı olarak faaliyet gösterdiklerini kaydetti.

2019 yılını 13,5 milyar dolar ihracatla kapatmayı öngördüklerini ve 15,2 milyar dolarlık bir ihracat hedefine kilitlendiklerini, AKİB olarak özellikle gıdada bir küresel güç olduklarını vurgulayan Hayri Uğur, AKİB’in Türkiye’deki yaş sebze ve meyve ihracatının yüzde 47’sini, narenciyenin yüzde 72’sini, hububat ve bakliyat ihracatının da yüzde 85’ini gerçekleştirdiğini anlattı. Hayri Uğur, özellikle kimyevi maddeler, tekstil ve hazır giyim ile narenciyenin katkısıyla ihracatın başta İspanya, Fransa, Fas ve Irak’a rekor seviyelerde arttığını dile getirdi.

İhracatımız her yıl artıyor

AKİB’in  ilk defa 1940 yılında Çukurova pamuk, canlı hayvan, hububat ve bakliyat sektörlerinin birleşmesiyle TAKİP ismiyle kurulduğunu, bugün birlik çatısı altında 8 birlik ile ihracatını her dönemde artıran bir birlik olarak yoluna devam ettiğini belirten Başkan Hayri Uğur, “AKİB üzerinden sınırlarımız dahilinde olmayan vilayetler de ihracat yapıyor. Halen 16 bin 523 üyemiz var. İhracatta 2017 yılında 11,7 milyar dolar, 2018 yılında 12,5 milyar dolar gibi yüzde 9 ve 10’lu oranlarla artışlar sağlıyoruz. Son Kasım ayı rakamlarına göre son 12 ayda 13,5 milyar doları yakaladık. Yılsonu da aynı rakamla kapatacağımızı öngörüyoruz. 2020 yılı için de 15,2 milyar dolar ihracat hedefimiz var. Türkiye’de ortalama yüzde 7’lik bir ihracat artışı sağlanırken AKİB’de ise bu oran yüzde 9 ve 10’ları buluyor” dedi.

AKİB’in bünyesindeki birliklerin ihracatı konusunda bilgi veren Hayri Uğur, son 12 ayda kimyevi maddelerde 5 milyar dolar, demir ve demir dışı metallerde 3,3 milyar dolar, yaş meyve ve sebzede 1,2 milyar dolar, bakliyat ve hububatta 1 milyar 50 milyon dolar, mobilya, kağıt ve orman ürünlerinde 940 milyon dolar, tekstil ve hazır giyimde 1,13 milyar dolar, su ürünlerinde 350 milyon dolar ihracat gerçekleştirdiklerini anlattı.

En büyük pazarımız Irak

AKİB’in 1,14 milyar dolarla en büyük ihracat pazarının Irak olduğunu belirten Uğur, “Irak’a ihracatı aylık yüzde 10 artırarak 132 milyon dolar seviyesine geldik. İkinci sırada Birleşik Arap Emirlikleri var. Bu ülkenin ihracat artışı ise oransal olarak oldukça yüksek. Üçüncü sırada ise 70 milyon dolarlar ABD geliyor. Nijerya da son iki aydır ihracat artışıyla dikkat çekiyor. Oransal büyüme yüzde 400’lerin üzerinde” dedi.

Geçmişte Suriye’nin Türkiye’nin ciddi bir pazarı olduğunu ancak bugün için bunu söylemenin mümkün olmadığını dile getiren Uğur, “Suriye’deki açığımızı diğer ülkelerle kapatıyoruz. Suriye’de olaylar vuku bulmasaydı, bugünkü ihracatımız çok daha yüksek gerçekleşecekti. Son olarak bu ülkeye yüzde 13’lük bir ihracat gerilememiz var. Türkiye’de bugün 3,5 milyon Suriyeli var. Diğer mültecilerle birlikte bu sayısı 4,5 milyona ulaşıyor. Mersin’de bile 400 bin Suriyeli yaşıyor. Zannediyorum, Suriyeliler de kendi ülkelerine yönelik ticaret yapıyorlar. Ancak AKİB rakamlarına yansıyan Suriye kaynaklı herhangi bir ticaret kalemi göremedik” diye konuştu. Hayri Uğur, Suriyeli istihdamı konusunda bölgenin gereken ilgiyi gösterdiğini kaydetti.

Çalışacak işçi bulamıyoruz

Yabancı çalıştırma konusunda devlet gerekenleri yaptığını, hatta meslek edindirme kurslarıyla hem bölge halkı hem de yabancılara yönelik eğitimler verildiğini ve bunun karşılığında da eğitimde olan kişiye günlük 50 liralık bir finans katkısı sağladığını belirten Hayri Uğur, “Sorun kadın istihdamı da dahil bu bölgede çalışan insan bulamıyoruz. Şehirlerde nispeten bu sorun daha hafif geçiyor” dedi.

Kendi firmasının 1000 istihdamlı bir fabrika kuruluşu yaptığını ve şu anda çalışacak insan aradıklarını belirten Hayri Uğur, özellikle kadın istihdamına önem verdiklerini dile getirdi.

Doğu Akdeniz’de ülkelerin enerji aramaları sebebiyle gerilen ortamda ihracatın nasıl gittiğine dair sorulan bir soruya cevap veren Hayri Uğur, olayın AKİB’i etkilemediğini, bölge ülkelerinden İsrail’e bile ihracat artışı yaşadıklarını kaydetti. İsrail’e yönelik ihracatta AKİB olarak yüzde 27,4’lük bir artış sağladıklarını anlatan Hayri Uğur, “İsrail ihracatta AKİB’de ilk 10 içinde. Mesela 11 aylık rakamlara baktığımızda demir ve demir dışı metallerde 157 milyon dolar, mobilya ve orman ürünlerinde 43 milyon dolar, gıdada 50 milyon dolar ve kimyada ise 30 milyon dolarlık bir ihracat gerçekleştirmişiz” diye bilgi verdi.

Türk iş dünyası yatırımda iştahlı

 Merkez Bankası ve Eximbank’ın desteğiyle faizlerin düşmesi, kredi bulma imkanının yükselmesiyle yatırım iştahının yeniden yeşermeye başladığını ve ertelenen yatırımların 2020 itibariyle yeniden başlayacağını öngördüklerini belirten AKİB Başkanı Hayri Uğur, “2018 Ağustos döviz krizi sonrası durgunluğa giren ekonomi 2019 ilk çeyrekte yüzde 2,3, ikinci çeyrekte ise yüzde 1,6 daraldı. Fakat 3. çeyrekte ekonominin yüzde 0,9 büyüdüğünü ve Türkiye’nin durgunluktan çıktığını gözlemliyoruz Türkiye canlı bir ekonomiye sahip. Yatırım iştahı Türkiye'de artacak. 2020, yatırımların yeniden başlayacağı bir yıl olacak. Nitekim bölgemizde yeni organize sanayi bölgeleri için yeni tahsisler açıldı. Bu tahsisler yatırımcılar tarafından değerlendiriliyor” dedi.

Türkiye’nin mutlaka katma değerli üretime ve bu ürünlerin ihracatına odaklanması gerektiğinin altını çizen Uğur, “Ticaret Bakanımız Ruhsar Pekcan’ın da açıklamalarında belirttiği üzere, Dünya Ticaret Örgütü'nün (DTÖ) 9 aylık verilerine göre, toplam ihracat değişimine bakıldığında, önde gelen ülkelerden 50'sinin ihracatı düşüyor. Bu 50 ülkenin düşüş ortalaması yüzde 2,6 düzeyinde iken aynı dönemde bizim ihracatımız yüzde 2,56 oranında arttı. Artış oranı bazında 7’nciyiz. Mutlak değer olarak baktığımızda ihracat artışında 5’inci sıradayız. Bunun çok anlamlı olduğunun bilinmesini isterim” diye konuştu.

İspanya ve Rusya dikkat çekiyor

Dünyadaki ticaret savaşlarıyla artan korumacılığa rağmen Türkiye’nin ihracatını artırdığına vurgu yapan Hayri Uğur, “Irak birinci pazarımız. Rusya ise 94 milyon dolarla Irak’tan sonra gelen ikinci ihracat alanımız. Mısır 85 milyon dolar, İspanya 72 milyon dolar, Fransa 56 milyon dolar, Fas 28,5 milyon dolarla AKİB’in ihracat bölgeleri. Özellikle İspanya’ya ciddi ihracat yapıyoruz. Türkiye’nin toplam ihracatı 17,5 milyar dolar. Biz buradan 2 milyar dolarlık pay alıyoruz. İspanya’da ihracatımızı artıran Zara’nın da bünyesinde olduğu İspanya’daki İnditex Grubu. Bu grup adeta lokomotif firma. TIR’larımız 5 günde İspanya’ya ulaşabiliyor” dedi. Uğur, Brexit sürecinin Türkiye’nin ihracatına olumsuz etkisinin olacağını düşünmediğini kaydetti.

AKİB’in bölgesinde tropik meyvelerin üretimi ve ihracatı konusunda da önemli atılımlar olduğunu anlatan Hayri Uğur, “Avakado ihracatımız yüzde 35 arttı. 1,1 milyon dolarlık ihracat yapıyoruz. Mango ve pitaya ihracatı 16 bin dolar seviyesinde. Buradan Rusya, Romanya, İngiltere, Yunanistan, Maldivler, Seyşel adaları başta 30 ülkeye ihracatımız var. Yerli muzun ihracatı olmadığından bu ürünle fazla bir şey söyleyemiyorum. Muz ihracatı konusunda üreticiden talep gelmesi lazım. Bizdeki ürün pahalıya mal ediliyor. İthal muz ise yerli muzdan daha ucuz. Ancak bizim yaş meyvede ihracat olarak birinci kalemimiz mandalina ve ardından limon geliyor” ifadelerini kullandı.